مسیر سازندگی در تفکر مدیریت علوی از میدان جهاد و مبارزه می گذرد / ایجاد عمران و آبادانی و رفاه برای مردم شرط بقای حکومت ها

سیدحسین علوی، فعال فرهنگی _ سیاسی استان، در یادداشتی اختصاصی به گلستان24، به موضوع «مدریت علوی» و مباحث مربوط به آن پرداخته است:

قسمت پنجم:

مدیریت علوی یعنی آبادانی و سازندگی

« اراده مدیریت علوی در امر سازندگی و آبادانی، محرومیت زدایی از چهره شهرها و روستاهاست تا مردم در شرایطی که در تراز جامعه اسلامی است، زندگی کنند... ، توصیه ما به همه اندیشمندان و اساتید این است که در کنار  تخصص های علمی و به کارگیری و استفاده دقیق از آن، به منابع دینی و سیره اهل بیت (ع) نیز مراجعه کنند تا ببینند اسلام با توجه به این دیدگاه های تخصصی، چه نگاه و نظریه ای در مورد موضوعات مختلف دارد

توصیه ما به همه اندیشمندان و اساتید این است که در کنار تخصص های علمی و به کارگیری و استفاده دقیق از آن، به منابع دینی و سیره اهل بیت (ع) نیز مراجعه کنند تا ببینند اسلام با توجه به این دیدگاه های تخصصی، چه نگاه و نظریه ای در مورد موضوعات مختلف دارد، ما نیز بر این باوریم که اگر تخصص ها را نادیده بگیریم رجوع ما به منابع دینی کم فایده یا بی فایده است، بهر حال آبادانی و سازندگی در گرو تلاش متخصصین با تعهد میباشد، از آیه ۶۱ سوره مبارکه هود " هُوَ أَنشأَکُم مِّنَ الأَرْضِ وَ استَعْمَرَکمْ فِیهَا" استفاده می شود که خداوند ماموریت آبادانی زمین را به انسان داده است. فلذا ماموریت آبادانی زمین را به عنوان بخشی از رسالت انسان روی زمین جدی بگیریم و اگر انسان این رسالت را به خوبی انجام ندهد، سایر فعالیتها نیز مختل خواهد شد، در نهج البلاغه وقتی حرف از عمران و آبادی زمین به میان می آید، حضرت علی (ع)، نگاه کلان و بلندی دارند و این مساله را مجالی هموار برای  مانور فکری، توصیه ای و اندیشه ای خود قرار می دهند.

در اندیشه مدیریت علوی، تلاش برای عمران و آبادانی و اصلاح معاش مردم یکی دیگر از وظایف دولت است. آبادانی بلاد بخشی از رفاه مردمی محسوب میشود و رفاه نسبی از حقوق مسلم شهروندان جامعۀ اسلامی اسـت و دولـت بایـد بـا برنامـه ریـزی، مناسب برای عمران و آبادانی و رونق شهر و روسـتا تـلاش کنـد تـا مـردم از حـداقل رفـاه و آسـایش برخودار شوند.

حضرت امام علی(ع) با علم و احاطه کامل به این موضوع که برقراری عدالت اجتماعی در اداره قلمرو حکومت اسلامی تا زمانی که عمران و آبادانی تعطیل باشد، مقدور نیست; در بخشهای متعددی از دستورنامه های خود، بر آن تاکید فرموده اند، به نظر حضرت، اگر رفاه و آسایش نسبی برای آحاد مردم ایجاد نشود، میان فقیر و غنی ، همواره فاصله خواهد بود و هر روز بر فقر فقیر و غنای غنی افزوده می شود.

حضرت در فرمان خود به مالک اشتر، هدف اصلی انتخاب مالک را به فرمانداری مصر چنین بیان می فرماید: این فرمان بنده خدا امیرمومنان به مالک اشتر پسر حارث است ، در عهدی که با او دارد هنگامی که او را به فرمانداری مصر برمی گزیند تا خراج آن دیار را جمع آورد و با دشمنانش نبرد کند، کار مردم را اصلاح و شهرهای مصر را آباد سازد. (نهج البلاغه، نامه ۵۳)  

امام فشارهای وارده بر مردم را در جریان تکالیف سخت حکومتی ، مثل پرداخت مالیات ، تنها در صورتی جایز می داند که شهرهای آباد و با امکانات رفاهی مناسب برای آنان آماده شود تا مردم درک کنند که اگر از ناحیه حکام برای دریافت مالیات فشاری وارد می شود، در نهایت به رفاه و آسایش و عمران و آبادانی شهرهایشان منجر می شود، از این رو در بخش دیگری از فرمان خود به مالک اشتر می فرماید: باید تلاش تو در آبادانی ، بیشتر از جمع آوری خراج باشد که خراج جز با آبادانی فراهم نمی شود و آن کس که بخواهد خراج را بدون آبادانی مزارع به دست آورد، شهرها را خراب و بندگان خدا را نابود می کند و حکومتش جز اندک مدتی دوام نیاورد. (نهج البلاغه، نامه ۵۳)

به نظر امیرمومنان (ع) ، شرط بقای حکومت ها ایجاد عمران و آبادانی و رفاه برای مردم است. امام در قسمت دیگری از نامه خود به مالک اشتر یادآوری می کند که اگر بنای تو بر سازندگی و آبادانی باشد، مردم نه تنها مالیات خود را بموقع پرداخت خواهند کرد، بلکه در مشکلات صابر و یاری گر حکام خود خواهند بود: آن گاه اگر در آینده کاری پیش آید و به عهده شان بگذاری ، با شادمانی خواهند پذیرفت ; زیرا عمران و آبادانی ، قدرت تحمل مردم را زیاد می کند. (نهج البلاغه، نامه ۵۳)

براین اساس شرط همراهی مردم با حکام این است که مردم به طور مستقیم نتیجه پرداخت ها و نتیجه تحمل های خود را در عرصه سازندگی و آبادانی لمس کنند، که اگر چنین نباشد، دیری نمی پاید که مردم امید و علاقه شان از حکومت سلب خواهد شد.

 فرمایش ذیل حضرت به قرظه بن کعب  انصاری بیانگر این مطلب است که در زمان حکومت امام(ع) توجه به رفا، آسایش و و آبادانی بلاد  اسلامی و رسیدگی به امور مسلمین در دستور کار حضرت و مدیران وقت بوده است.

(همانا مردانی از ذمیان در حوزه مسئولیت تو، نهری را در زمین خود نام برده‌اند که بی‌اثر شده و مدفون شده است و مسلمانان باید برای ایشان، عهده دار سازندگی باشند، پس تو و آن‌ها بررسی نمایید و سپس آن را ساخته و اصلاح نمائید

؛ پس قسم به جان خودم اگر آن را احیاء نماید، نزد ما بهتر است از اینکه خراج و مالیان بگیرید) تاریخ  یعقوبی، ج۲، ص۲۰۳.

 در پایان اینکه، اراده مدیریت علوی در امر سازندگی و آبادانی، محرومیت زدایی از چهره شهرها و روستاهاست، تا مردم در شرایطی که در تراز جامعه اسلامی است، زندگی کنند، البته مسیر سازندگی در تفکر مدیریت علوی از میدان جهاد و مبارزه می گذرد و باید ضمن خودسازی، جهادگونه میدان های اجتماعی حضور داشت، ترویج روحیه جهادی کلید واژه آبادانی است و باید به این نکته مهم توجه داشت که رسالت سازندگی جز با اخلاص و کار و ابتکار و حضور گسترده مردمی امکانپذیر نیست.