رسانه و نقش بی بدیل آن در دفاع مقدس

رسانه در دوران دفاع مقدس نقش مهم و اساسی در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و رزمندگان شجاع اسلام داشت که در این یادداشت به بررسی کارشناسی این عملکرد قابل تحسین آن می پردازیم :

_مقابله با جنگ نرم رسانه ای دشمن علیه جمهوری اسلامی ایران :

.مقابله با شایعه و جنگ روانی  و اطلاع‌رسانی غیر واقعی و گرفتن بهانه از دست دشمن ، یکی از خصلت رسانه‌های خبری در ۸ سال دفاع مقدس بود که علاوه بر اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص اخبار جنگ، ایستادگی در برابر هجوم همه جانبه دستگاه دروغ پراکنی شرق و غرب علیه ایران به نمایش در آمد . رساندن صدای مظلومیت کشورمان را به جهان با شکستن حصر و تحریم رسانه ای جمهوری اسلامی ایران ، ما در زمان جنگ تحمیلی علاوه بر تحریم تسلیحاتی و اقتصادی ، در حصر سخت رسانه‌ای هم قرار داشتیم اما تا جایی که می‌توانستیم  می‌رساندیم و در داخل و در تنظیم روابط فرهنگی – اجتماعی بر پایه فرهنگ دفاع مقدس چنان کار کردیم که امروزه کسی در حقانیت و جایگاه شهدا و رزمندگان و آزادگان و جانبازان، کمترین تردیدی ندارد. یعنی کسانی که با انقلاب و حتی ضرورت ادامه جنگ، میانه‌ای ندارند، باز می‌کوشند که میانه خود و مدافعان سرفراز وطن را حسنه داشته باشند. این نگاه، تا حد قابل احترامی نتیجه کارکرد رسانه‌ای در این باره است.

_ رسانه بازوی توانمند دیپلماسی ایران :

رسانه‌ها علاوه بر اطلاع‌رسانی داخلی، باید بازوی توانمند دیپلماسی ایران در عرصه بین‌المللی برای اثبات حقانیت ایران می‌شدند و این نقش یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های بین‌المللی رسانه‌ای در آن دوران بود. از سوی دیگر شکستن اتفاق جبهه جهانی رسانه ای ، بر علیه ایران وظیفه رسانه ها در دوران دفاع مقدس بود که به نحو احسن انجام گردید.

_ نمایش چهره مقتدر جمهوری اسلامی از طریق رسانه ، سینما و ...:

در سینماها، فیلمهای جنگی درباره دفاع مقدس ساخته می‌شد و چهره رزمندگان اسلام با صلابت و وقار و متانت و شکست ناپذیری به نمایش گذاشته می شد.

در مساجد نیز از بلندگوها صدای نوحه‌خوانی و حماسه‌خوانی «صادق آهنگران » پخش می‌شد و رادیو جنگ نیز گاهی مارش نظامی با در کنار صدای « ناصر کاشانی»پخش می کرد تا در خصوص عملیات‌های مختلف رزمندگان اسلام اطلاع‌ رسانی کند.

_ تبیین ایجاد و تشکیل « قرارگاه های تخصصی »:

 همه اطلاعات و اخبار و مسائل مربوط به جنگ باید منحصرا از طریق این ستاد تبلیغات جنگ هماهنگ شود. بنابراین این ستاد برای اولین بار ضمن تبیین ایجاد و تشکیل « قرارگاه های تخصصی » رابا عملکرد « ستاد تبلیغات جنگ »

 دیپلماسی رسانه ای ایران بر عهده ایرنا بود.

_ خون نگاری « ایثار و شهادت » :

در راستای تحکیم فرهنگ« شهادت طلبی » که عامل اصلی پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بود رسانه ، مطبوعات و خبرنگاران به خون نگاری « ایثار و شهادت » پرداختند و مجموعه ای توانمند ساختند که قُطر صدها شاهنامه است و در  خودش از حماسه ، فداکاری ، ایثار، جانفشانی و تعبیرات زیبای اینچنینی در خودش دارد .

_ ایجاد اتحاد دربین اصحاب رسانه :

تا قبل از دفاع مقدس ، آنچه در بین اصحاب رسانه حاکم بود « رقابت ، زیرپاکشی ، سوءاستفاده از امکانات یکدیگر ، تخلیه خبرنگاران از یکدیگر و....»  این مفاهیم ناپسند ولی رایج بود . اما دفاع مقدس اصحاب رسانه را حول محورهای مشترک « دفاع مقدس ، اطلاع رسانی از حماسه عملیات های رزمندگان اسلام ، افشای حیله های رسانه ای دشمن ، اشاعه فرهنگ ایثار و شهادت و... » این مفاهیم زیبا متحد و برادر کرد .
 

_ نهادینه کردن فرهنگ مقاومت همه جانبه ایران ، با اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف و مستند

یکی از راههای تحکیم فرهنگ مقاومت همه جانبه مردم ایران در دفاع مقدس اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف و مستند بود که خبرنگاران و اصحاب رسانه با ایثار و فداکاری این مأموریت را به انجام رساندند و در این راه عزیزانی را تقدیم این « راه نورانی » کردند .

_ حفظ ارزش‌های ناب خبری، با مقاومت همه جانبه ایران با مخابره ثانیه به ثانیه لحظه‌های دفاع

در دوران « سکوت رسانه ای امپراتوری رسانه ای غرب » و « کینه توزی دشمنان با انقلاب اسلامی مردم شریف ایران » و « خلأ اخبار دفاع مقدس و وارونه نشان دادن آن» رسانه های خودی با استراتژی «حفظ ارزش‌های ناب خبری، با مقاومت همه جانبه ایران با مخابره ثانیه به ثانیه لحظه‌های دفاع مقدس» این حربه تبلیغاتی و رسانه ای دشمن را شکستند وبا پُر کردن خلأ وجود رادیو و تلویزیون با انتشار اخبار از طریق ایرنا که منبع تغذیه خبری روزنامه‌ها و رادیو و... بود، انجام شد .

انتشار بازتاب‌های بین المللی اخبار دفاع مقدس ، تهیه گزارش تصویری و عکس از طریق ستاد فرماندهی تبلیغات جنگ و ایرنا ، که در تاثیرگذاری و انتشار بین المللی اخبار دفاع مقدس گام‌های بلندی برداشته و از میدان جهبه ضد تخریب دشمن سربلند بیرون آمد.  

_ دفاع جانانه از رهبری و مواضع او بویژه موضع « جنگ مسئله اصلی »:

موفق نمودن تاکید حضرت امام (ره ) در «جدی گرفتن مسئله جنگ و دفاع مقدس در همه ارکان جامعه» که رسانه جنگ و دفاع مقدس را جدی گرفته و همه ظرفیت‌ های جامعه را پای کار دفاع مقدس آورد. اصحاب رسانه در روزگار جنگ تحمیلی و دفاع مقدس با قلم در کنار راست‌قامتان مدافع  وطن ایستادند. صداوسیما برنامه‌های خاص تولید می‌کرد برای رزمندگان. صفحات ویژه مربوط به دفاع مقدس، کارکرد ویژه و البته تعریف شده‌ای داشتند برای تبیین« واقعیتی به نام جنگ و حقیقتی به نام دفاع مقدس».

_ نقشی سازنده در تقویت فرایند قهرمان‌سازی از دلاوران آن حماسه ، با کارکردی دو سویه :

رسانه هم فرماندهان‌مان را در چشم مردم وطن بزرگ و قابل اتکا تعریف کرد و هم از آنان رستم‌های زمانه ساخت که می‌توانند هفت خان خطر را نه تنها پشت سر بگذارند که کشور را هم از خطراتی اینچنینی به سلامت عبور دهند و هم کوه سرفراز ساختیم از آنان در چشم دشمن تا ترجمانی باشند از « ترهبون به عدوالله»  برای دشمن. در حقیقت رسانه های ما « واعدوا لهم مااستطعتم من قوه» را در عرصه رسانه تحقق بخشیده و از هر چه می‌توانست بهره برد تا این رابطه دوسویه را تحکیم بخشد .

نتیجه این بررسی را از زبان یکی از فرماندهان دفاع مقدس سردار دکتر وحیدی (وزیر کشور فعلی) بشنوید که می گوید: « تقویت وحدت و برادری ، مقاومت و پایداری، خوداتکائی و خودباوری، ایثار و شهادت‌طلبی، صداقت و پاکی، خلوص و بی‌‌ادعایی، معنویت و توکل به ذات اقدس الهی، بصیرت و ولایت‌پذیری و تمسک به سیره نبوی و رفتار علوی از کارکردهای عمده رسانه در دفاع مقدس است .»

این فرمانده جنگ در پایان در تبیین نقش مهم رسانه می نویسد :« تجربه دفاع مقدس و بازخوانی هوشمندانه آن می تواند افق گشای این مسیر باشد و بایستی این تجربه به نسل جوان تر به نحو درست و واقعی منتقل شود؛ یعنی نسل جوان متوجه این واقعیت راهبردی شود که شهیدان و جانبازان و آزادگان سرافراز با حمایت آحاد ملت، با وجود انبوهی از سختی ها و تنگناها، کشور را از نیات دشمن بعثی و حامیان قدرتمندش نجات دادند و از  دل این تهدید و بحران، فرصتی نوین برای همبستگی، وحدت و تحرک همه جانبه ملی آفریدند.»

محمد دیلم کتولی