قصه پر غصه کودکان کار گلستانی

گلستان 24- مهین نورافروز: آمار دقیقی از تعداد کودکان خیابانی در دست نیست، اما بر اساس تحقیقات انجام شده، گلستان پس از استان‌های تهران، مشهد، لرستان و خوزستان به عنوان پنجمین استان کشور، بالاترین آمار این کودکان را به خود اختصاص داده است که به شغل‌های کاذبی چون تکدی‌گری، دستفروشی، زباله‌گردی و اشتغال در محیط‌های ناامن مشغولند.

این در حالی است که گلستان به عنوان یکی از استان‌های شاخص در اقامت مهاجران قانونی و غیرقانونی و رتبه هشتم فقر در کشور، دستخوش آسیب‌هایی متعددی از جمله افزایش کودکان خیابانی شده است که به گفته مدیرکل امور اجتماعی استانداری گلستان، به چالشی بزرگ برای مسئولان استانی تبدیل شده است.
به گفته کارشناسان حوزه اجتماعی ، فقر، عوامل فرهنگی، بیکاری، مهاجرت‌های فصلی، اعتیاد والدین، افزایش طلاق، شکاف طبقاتی، کم اهمیتی به حل مساله کودکان بی‌هویت و اشتغال‌های کاذب و زندانی بودن برخی والدین از دیگر دلایل افزایش آنان در شهرهای استان می باشد .
این کودکان علاوه بر ابتلاء به آسیب‌های اجتماعی درمعرض خطر آسیب‌های جمسانی چون آزار و اذیت توسط والدین، گروه‌های سازمان یافته متکدیان و یا بیماری‌های واگیرداری هستند که نگران کننده است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته در این دفتر، کودکان کار خیابانی روزانه بین ۲۰ تا ۱۰۰ هزار تومان درآمد دارند و می‌توان میانگین درآمد روزانه آنان را بین۳۰ تا۴۰ هزار تومان تخمین زد، که در ماه مبلغ قابل توجهی برای باندهای مافیایی کودکان کار خیابانی و خانواده‌های آنان است. 

 یک کارشناس و مددکار حوزه کودک با بیان این‌که این طرح همواره با مشکلات زیادی همراه بود، گفت: برخورد ضربتی در اجرای طرح جمع‌آوری کودکان به گونه‌ای است که بسیاری از مدافعان حقوق کودک آن را به مثابه رفتار تهدید محور تعبیر می‌کنند، که تاثیر نامناسبی بر این کودکان می‌گذارد.

« لادن تجری مفرد» افزود: در مصوبه جدید مقرر شده تا دبیرخانه شورای حمایت از کودکان در وزارت رفاه فعال‌تر شود و طرح رسیدگی به وضعیت این کودکان با استفاده از ظرفیت سمن‌ها مورد پیگیری و ساماندهی قرار گیرد. 

وی ادامه داد: این طرح در تهران به زودی اجرائی می‌شود، اما هنوز خبری از اجرائی شدن آن در گلستان از سوی مسئولان اعلام نشده است.  

تجری مفرد طرح جمع‌آوری این کودکان را درسال‌های گذشته ناموفق عنوان کرد و افزود: این طرح همواره بدون در نظر گرفتن اجرای زیر ساخت‌های لازم برای ساماندهی این کودکان به اجرا درآمده و ره‌آوردی به همراه نداشته است.

وی ادامه داد: باید این حقیقت را پذیرفت که ۹۰ درصد کودکان کار خیابانی دارای خانواده‌های فقیری هستند که از کار اجباری کودکان خود امرار معاش می‌کنند و مسئولان باید شرایط را به گونه‌ای مهیا کنند که با رفع فقر از این خانواده‌ها از بازگشت کودکان به کار اجباری ممانعت شود.

مسکوت ماندن لایحه حمایت اجتماعی از کودکان خیابانی

این کارشناس حوزه کودک با اشاره آئین‌نامه ساماندهی کودکان کار خیابانی، گفت: حدود ۶ سال از تصویب آئین‌نامه ساماندهی کودکان کار خیابانی توسط هیات وزیران می‌گذرد، اما یکی از بندهای گره‌گشای آن که در جهت «حمایت اجتماعی از کودکان کار خیابانی» تدوین شده بود به دلایل نامعلومی مسکوت ماند و تا به امروز به تصویب نرسیده است.

وی اضافه کرد: جمع‌آوری یک‌باره کودکان از خیابان‌ها و وحشت آنان از ترس دستگیری و رها سازی دوباره آنان به علت نا مناسب بودن زیر ساخت‌های حمایتی، از دلایل نافرجام ماندن مصوبه سال ۸۴ است.

تجری حضور سمن‌ها واستفاده از ظرفیت مددکاران اجتماعی را یکی از راه‌های اجرای صحیح برنامه ساماندهی این کودکان عنوان کرد و افزود: چنانچه مسئولان گلستانی خواستار کاهش آسیب‌های اجتماعی حوزه کودک هستند، باید از تاری که دور خود تنیده‌اند بیرون بیایند و با استفاده از توانمندی سمن‌ها، ادامه اجرای طرح‌ها را به آنان واگذار کنند.  

سیاست‌هایی که متناسب با حوزه کودک نبود

 شواهد امر نشان می‌دهد که چالش‌های موجود در محیط اجرای سیاست‌های مرتبط با کودکان خیابانی، به حدی گسترده است که حتی مطابق با شرایط چند سال گذشته و متناسب نیاز جامعه کلانشهری آن زمان هم نیست، چه رسد به آمار رو به رشدی که در نتیجه سیاست‌های کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و رفاهی در جامعه امروز مشاهده می‌شود.

این درحالی است که فقدان یک نهاد متولی با اختیارات گسترده در حوزه آسیب‌های اجتماعی همواره موجب شده تا طرح‌های مصوب شده مدیران به دلیل دخالت همه دستگاه‌ها در بحث رفع آسیب‌ها، عملا اجرای آن‌ها را به ناکامی بکشاند.