خلف وعده میراث فرهنگی گلستان/مسجدتاریخی بالاجاده تن به ویرانی داد

به گزارش گلستان24، غربت مسجد جامع قدیم بالاجاده را همان ابتدا که در مقابل بنا بایستی حس خواهی کرد. کاهگل های ریخته، سنگ های بیرون زده بخشی از دیوار که بر اثر رطوبت رخ داده، در و پنجره های کنده شده و تخریب قسمتی از سقفی که سال ها مردم برای عبادت از آفتاب و باران در زیر آن در امان بودند گواهی غریبی بنا را خواهد داد و تو با این شرایط، خوب درک خواهی کرد که این اثر تاریخی علی رغم تلاش برای تخریبش با چه سرسختی مقاومت کرده است.

شاید یکی از دلایل پایداری بنا را تعصب برای تقدسی که دارد بتوان دانست زیرا هنگامی که وارد مسجد می شود فضای معنوی روحانی آن را به خوبی می توانی احساس کنی و این می تواند برای مکانی که میزبان عبادت و نیایش های مردم و شاهد اشک های ریخته و قلب های شکسته آنها از گذشته های دور بوده انگیزه ای قوی برای مقاومت و پایداری باشد.

قرار گرفتن مرکزیت مسجد جامع قدیم با ستون و سرستون های خراطی شده به اشکال متنوع، استفاده از مصالحی مانند سنگ، سیمان، گل، آهن و چوب، سقف شیروانی، تزئینات زیبا در داخل مسجد، وجود پلکان عریض در ورودی مسجد و سه دری هایی که بعد از دوره قاجار تبدیل به دو در شده و اکنون تنها یک در از آن باقی مانده، همه خبر از هویت تاریخی مسجد جامع قدیم این روستا می دهد. اما با این حال میراث فرهنگی گلستان برای این اثر تاریخی ارزش قائل نیست و هیچ واکنشی برای تخریب مسجد جامع قدیم روستای بالاجاده انجام نداده است.

بسیاری از کارشناسان از تخریب  مسجد جامع قدیم بالاجاده نگرانی کرده و معتقدند وقتی بنایی که بار قداست در میان مردم دارد می تواند به راحتی تخریب شود دیگر شرایط امنی برای سایر بناهای تاریخی وجود نخواهد داشتبسیاری از کارشناسان از تخریب این بنای ارزشمند ابراز نگرانی کرده و معتقدند وقتی مسجدی که بار قداست در میان مردم دارد می تواند به راحتی تخریب شود دیگر شرایط امنی برای سایر بناهای تاریخی وجود نخواهد داشت.

با مروری بر تقویم و اتفاقاتی که ظرف ۱۰ سال اخیر برای بناهای تاریخی رخ داده بود می توان به راحتی داستان خراب کردن مقبره میرکتولی با هدف ساخت پارگینگ طبقاتی را در سال ۸۴ به خاطر آورد امری که با ثبت اضطراری و اقدام به موقع میراث فرهنگی وقت مانع از تخریب اثری که دارای ارزش معنوی و هویت تاریخی بود، شد.

اما ظاهرا موضوع برای تخریب مسجد بالاجاده متفاوت بود چراکه با توجه به وظیفه ذاتی و تعریف شده میراث فرهنگی و تاکید کارشناسان مرمت آثار و بناهای تاریخی مبنی بر ارزش معماری و تاریخی مسجد جامع قدیم روستای بالاجاده، هیچ اقدامی برای پیشگیری از تخریب این بنا انجام نشد و به راحتی متولیان میراث از بین رفتن این بنای ارزشمند را پذیرفتند.

با اینکه چندی پیش خبرنگار مهر در گزارشی با عنوان «مسجد تاریخی بالاجاده در آستانه تخریب/ میراث فرهنگی قول پیگیری داد» تلاش برای جلوگیری از تخریب این بنا از سوی میراث فرهنگی و شناساندن این اثر تاریخی به علاقمندان به تخریب بنا داشت، نتیجه حاصل از آن چیزی خلاف انتظار شد.

 مدیر کل میراث فرهنگی در این گزارش قول پیگیری و تلاش برای جلوگیری از تخریب بنا را داده بود و پس از آن در خبری سرپرست اداره میراث فرهنگی شهرستان کردکوی هم به رایزنی با مسئول هیئت امنای مسجد جامع بالاجاده اشاره کرده و گفته بود که هئیت امنای مسجد اعلام کردند تخریب این اثر در حد یک پیشنهاد بوده و از طرفی حتی نامه ای برای تخریب به میراث داده نشده است.

مسجد جامع قدیم بالاجاده فاقد ارزش تاریخی است

حمید منوچهری در این خبر که چهارم تیرماه سال جاری منتشر شده بود، حفظ و صیانت از آثار تاریخی را جزو وظایف میراث فرهنگی اعلام کرده و به مراقبت مستمراز این اثر تاریخی از سوی ماموران یگان حفاظت وعده داده بود، اما اکنون می گوید: مسجد جامع قدیم بالاجاده فاقد ارزش تاریخی است.

وی که حفاظت از بنا را در خبر ماه گذشته وعده داده بود اکنون حتی از تخریب این اثر هم اطلاعی نداشته و می افزاید: اگر بنا ارزش تاریخی داشت برای ثبت آن اقدام می کردیم.

شاید علت بخش اعظمی از تخریب بناهای تاریخی از جمله مسجد قدیم روستا را در نبود انگیزه و رغبت در بین اهالی این آبادی بتوان جستجو کرد چراکه همراهی مردم در تمامی عرصه ها تاثیرگذار بوده است لذا برای جلوگیری پیشرفت این روند نیاز است تا متولیان امر به جای انزوا طلبی و پرداختن به حمایت از آثار تاریخی محدود، به فرهنگ سازی در میان مردم استان روی بیاورند.

در حالی که بر خلاف بسیاری از ساختمان های جدید که به دلیل نبود استاندارد در ساخت، بنا مقاومت نداشته و علاقه به از بین رفتن دارد، بناهای تاریخی به دلیل برخورداری از استحکام با وجود بی مهری های مردم و مسئولان، میل به ماندگاری دارند بنابراین انتظار می رود آنچه تاکنون از این آثار تاریخی ارزشمند باقی مانده را متولیان میراث فرهنگی ارج نهاده و به حفظ و نگهداری از آن به جای بی تفاوتی به تخریب، تلاش کنند.

خبرنگار: الهام رئوفی فر/مهر