آشوراده و دایه‎هایی مهربان‎تر از مادر

به گزارش گلستان 24، حکایت توسعه جزیره آشوراده بهانه‎ای بود تا برخی از مخالفان توسعه گلستان رخ‎نمایی کنند، تا این استان شمالی بداند که بخشی از مولفه‎های توسعه‎نیافتگی خود را باید در خارج از مرزهای جغرافیای‎اش جست‎و‎جو کند. نگاهی به کشورهای پیشرفته و حتی در حال توسعه نشان می‎دهد که آنها نه تنها از ظرفیت‎های موجود برای توسعه و ارزش افزوده اقتصادی بهره می‎برند، بلکه حتی سعی می‎کنند در این مسیر با هزینه‎های هنگفت ظرفیت‎سازی کنند و سپس با برنامه‎ریزی‎های تبلیغی آن ظرفیت مصنوعی را چنان به افکار عمومی معرفی ‎کنند که سیل بازدیدکنندگان و گردشگران راهی این منطقه می‎شوند و این‎گونه درآمدزایی نیز میسر می‎شود. اما در این ملک داستان واژگونه است، نه تنها از ظرفیت‎های موجود بهره نمی‎برند، بلکه آنچنان رفتاری به خرج می‎دهند که داشته‎های شما گویی از معایب شما محسوب می‎شود، تا بدان‎جا که شاید گمان کنید اگر آن را نداشتید، بهتر بود. وقتی حسن روحانی رئیس جمهور دولت تدبیر و امید، برنامه‎های خود را در سفر به گلستان مرور می‎کرد، احتمالا با خود گمان می‎کرد این سفر به معنای شکستن قفل توسعه گردشگری آشوراده است و می‎تواند با خبر خوش توسعه این منطقه، مردم این دیار را به آینده‎ای بهتر خشنود و امیدوار سازد. به نام میانکاله به زیان آشوراده هر چند قضاوت در مورد آینده مصوبه توسعه آشوراده زود است و به گفته برخی از مسئولان، هنوز این پروسه وارد فاز اجرایی نشده اما باید پذیرفت که گلستان طی این سال‎ها از عاملی به نام محیط زیست و افراد به اصطلاح دلسوز آسیب‎های فراوانی دیده است. طی سالیان گذشته هیچ پروژه‎ای در این دیار فقرزده نبود که طرح شود و ردپای محیط زیست برای توقف آن احساس نشود، استانی که هم دریا دارد هم جنگل دارد، هم کوه دارد و اینکه بخش عمده‎ای از آن را بیابان و زمین‎های لم یزرع تشکیل می‎دهد، اما این برگ‌های سبز و خوش‎نما گویی نفرین سیاه فقر را بر وجود این منطقه شمالی حک کرده است. در هر جای این استان شمالی هم که بخواهید پروژه‎ای تعریف کنید، گویی همه حیوانات و وحوش عالم، گلستان را مقصد خود انتخاب کرده‎ و آن جا زیستگاه آنهاست و گویی هیچ جایی هم در این کشور و دنیا شرایط این منطقه را ندارد، در حالی که اگر چشم‎های خود را بهتر به اطرافمان باز کنیم، متوجه خواهیم شد در بسیاری از مناطق به مراتب زیست محیطی‎تر از گلستان در داخل کشور و دنیا، بسیاری از اتفاقات توسعه‎ای رخ داده است. فریاد زیست محیطی برای همسایه، سکوت در قبال سواحل تاراج رفته    جالب این ‎است که این به اصطلاح دلسوزی زیست‎محیطی از سوی استان همسایه نیز به اشکال گوناگون طرح می‎شود و البته کسی نیست بگوید، شما که این قدر به فکر محیط زیست هستید، چرا سواحل و منابع طبیعی خود را در معرض تاراج قرار داده‎اید و در مورد آن سکوت پیشه کرده‎اید. حتی این بخش از منتقدان توسعه آشوراده، با ذکر جزئیاتی از حیات زیستی شبه جزیره میانکاله تلاش می‎کنند وانمود کنند که آشوراده بخشی از این زیستگاه طبیعی است و همین شرایط در این جزیره وجود دارد، در حالی که مستندات می‎گوید به هیچ‎وجه اینچنین نیست.  به جرات می‎توان گفت ساختار آشوراده یک ساختار مسکونی است و این محیط سال‎هاست که عاری از حیات وحش است، برخلاف این منطقه، میانکاله، یک محیط 100 درصد زیست‎محیطی است و باید محیط زیست ضمن حفظ ساختار آن، برنامه‌های حفاظتی خاص را در آن به اجرا بگذارد. مدیریت دوگانه سیاسی و زیست محیطی آفت توسعه آَشوراده البته شاید این نوع نگاه به جزیره آشوراده، ناشی از مدیریت دوگانه‎ای باشد که در این جزیره حاکم است، چرا که خود آشوراده و بخش عمده‎ای از شبه جزیره میانکاله از نظر سیاسی متعلق به گلستان هستند، اما از دیرباز به دلیل قرار گرفتن این مناطق در محدوده مدیریتی محیط زیست مازندران، این حس مالکیت را در همسایه شمالی ایجاد کرده که تصور کند اگر میانکاله نمی‌تواند توسعه یابد، پس آشوراده هم نباید تحولی را تجربه کند. همین سنگ‎اندازی‎ها حال چه از بیرون استان و چه از داخل، موجب شده تا آشوراده همچنان به عنوان جزیره‎ای با قابلیت فوق‎العاده برای توسعه متروک بماند و هیچ سودی را عاید استان نسازد. تصور کنید اگر 10 سال گذشته، پروژه توسعه این منطقه وارد فاز اجرایی می‎شد، چه تحول شگرفی در استان و منطقه انجام می‎گرفت و چه بسا رئیس جمهور در سفر اخیر خود این جزیره را منطقه آزاد اعلام می‎کرد و این منطقه فقیر و محروم طعم توسعه اقتصادی را می‎چشید. این مسئله آن چنان حائز اهمیت است که «آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی» نماینده ولی فقیه در استان، از این جزیره به عنوان شاهراه توسعه استان نام ‎برده و در سفر اخیر دولت تدبیر و امید به گلستان، بخش مهمی از سخنان خود را به موضوع آشوراده اختصاص داده بود.  فرماندار شهرستان بندرترکمن با اشاره به اهمیت اجرای طرح توسعه جزیره آشوراده گفت: طرح گردشگری آشوراده در قالب آیین‎نامه طبیعت‎گردی است و بر این اساس، همه موازین و استانداردهای محیط زیست در منطقه گسترده آشوراده اجرا می‌شود. مرجان نازقلچی در گفتوگو با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: محیط زیست بر تمامی مراحل اجرای این طرح نظارت دارد و اظهارنظر در مورد مباحث زیست‎محیطی منطقه آشوراده به دلیل خلط مبحثی است که نسبت به موضوع میانکاله و آشوراده وجود دارد. منتقدان آشوراده را با میانکاله اشتباه گرفته‎اند به گفته وی بسیاری از منتقدان به طرح توسعه آشوراده که بعضا علاقه‎مند به محیط زیست هستند، محدوده آشوراده را با منطقه حیات وحش میانکاله اشتباه گرفته‎اند، در حالی که این دو منطقه از نظر زیست محیطی با هم تفاوت اساسی دارند. وی اضافه کرد: در این طرح تنها از 10 درصد محیط جزیره برای توسعه استفاده می‎شود و مطمئنا سازه‎های احداثی نیز منطبق با بافت زیست محیطی منطقه است. نازقلچی تصریح کرد: در طرح مورد نظر، پروژه‎هایی با ماهیت زیست محیطی و گردشگری از جمله باغ پرندگان، موزه ماهی، جاده سلامت برای پیاده‎روی و یا دوچرخه سواری، طرح سالم‎سازی دریا، کمپینگ موقت با سازه‎های موقت، سفره‌خانه سنتی، ورزش‎های آبی و نظایر آن در نظر گرفته شده که بیشتر جنبه طبیعت‌گردی دارد. وی خاطرنشان کرد: قرار نیست در این طرح زمینی واگذار شود و دادن مجوزهای بهره‎برداری به بخش خصوصی همگی با نظارت سازمان‎های ذیربط بوده و در تمامی مراحل آن نیز سازمان حفاظت محیط زیست نظارت کامل دارد. فرماندار شهرستان بندرترکمن یادآور شد: برای تدوین این طرح، کار کارشناسی انجام شده و به هیچ‎وجه خلاف مقررات زیست محیطی، اقدامی انجام نمی‎گیرد. آشوراده روستایی در مرکز شبه جزیره میانکاله و در شهرستان بندرترکمن واقع است که تنها جزیره ایرانی دریای خزر است، این جزیره طی سده‎های گذشته با حفر کانال خزین از جزیره میانکاله جدا شده و دیگر ویژگی‌های زیست محیطی میانکاله را ندارد.