گلستان در انتظار شنیدن نتهای خیس باران
هوای این روزهای گلستان بسان شعر اخوان آنچنان است که دستهای دوستی نه برای سلام اشتیاقی دارند و نه سرهای فرو رفته در چهارشانه تکیده زمهریز، مجال تماشا.
به گزارش گلستان 24، اگر چه سرمایی این‌چنین باید گویای ریزش دانههای سپید برف بر گونههای خاکستری خاک این ملک باشد و مردم چشمانتظار این دیار را در شوق برف و باران همچنان معطل خود نگه داشته است. گویی حکایت دیماه امسال در مدار تکرار همچنان بر دور روزهای بیبرف و باران در این دیار سبز میچرخد و چشم فلک همچنان خشک و خالی از قطرهای سرشک. زمستانی سرد و خشک در گلستان تجربه‌ای که در حال تکرار است. دهقانان این سرزمین، همچنان چشم بر آسمان آبی دوختهاند، هوا نیز لبریز از سرمای بهمن‌ماه همچنان بر گونههای کودکان این دیار، سرخی شرمآگین نقش میزند تا بخارهای برخاسته از سرمای هیاهو با نگاهی حسرتآمیز درهم آمیزد. گلستان در آرزوی باران است، در حسرت باریدن و احساس نمناکی و زمین همچنان در اشتیاق عطر خاک و تکنوازی قطرههای شفاف زندگی و با تمامی جاذبهاش؛ نتهای خیس باران را انتظار میکشد. شاید تصور اینکه همچون سال گذشته، امسال نیز زمستانی سرد و خشک، تجربه این ملک بهشتی شود، تصوری تلخ و غمانگیز باشد، اما گویی این تصویر دردناک، دور از ذهن نیست، وقتی باران و برف در این دیار همچنان عادت دارد تنها گاهی بر ارتفاعات این سرزمین جلوهنمایی کند. خشک‌سالی حکایت هولناک و غمانگیز این دیار است، وقتی پاییز و زمستان از این دیار، باران را دریغ میکنند، چارهای نیست که دلت بلرزد و نگران باشی و در اندیشه انتهای پایان این حکایت تلخ. مدیرکل هواشناسی استان گلستان نیز با نگارنده همعقیده است، روزهای حسرت آب این ملک را گویی تمامی نیست و هر روز دایره تدبیر این عرصه تنگتر از گذشته، فردای روشنی را رقم نمیزند. سیدجواد رضوی در گفتوگو با خبرنگار فارس در گرگان گفت: خشک‌سالی در این پهنه شمالی تنها یک تهدید نیست، بلکه در شرایط فعلی به آن مبتلا هستیم و باید برای آینده چارهای عاجل اندیشید. وی ادامه داد: تنها علاج خشک‌سالی در این استان زرخیز، کاهش مصرف آب و تعطیلی کشاورزی مبتنی بر آبیاری از طریق چاه‌های آبی است. رضوی تصریح کرد: اکنون در بخشهای شرقی گلستان همچون گنبد و مینودشت با وجود نبود آب کافی، محصولات نیازمند آبیاری همچون برنج کشت میشود که این موضوع به معنای خشک‌سالی بیشتر در این منطقه است. وی با اشاره به خشک‌سالی به عنوان بلای طبیعی نامحسوس در گلستان افزود: پیامدهای منفی این پدیده بر منابع آبی زیرزمینی، جریانهای سطحی و آب مصرفی مورد نیاز کشاورزی و انسانی مترتب است و به چهار دسته خشک‌سالی هواشناسی، آبشناسی، کشاورزی و خشک‌سالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم‌بندی میشود. این مسئول گلستانی اضافه کرد: با توجه به خشک‌سالی در گلستان، برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب و ارائه راهکارهای لازم برای مقابله با مشکلات ناشی از کمبود آب ضروری است. *پراکندگی نامنظم بارش در گلستان عامل تشدید خشک‌سالی رضوی یادآور شد: عمده میزان بارش در استان به سطح محدودی از آن اختصاص دارد، به طوری که دشت‌های شمال استان گلستان که بخش وسیعی از مساحت آن را تشکیل می‌دهد دارای متوسط سالانه بارش 200 بین تا 400 هستند و از لحاظ پراکنش زمانی نیز کمبارانترین ماه در استان مرداد‌ماه است و تابستان کمبارانترین فصل، زمستان و پاییز پربارانترین فصل سال به شمار میروند. به گفته وی، 25 درصد از میزان بارش استان گلستان مربوط به بهار، 14 درصد مربوط به تابستان، 30 درصد پاییز و 31 درصد مربوط به زمستان است. رضوی با اشاره به پهنه‌بندی خشک‌سالی در گلستان طی دوره 12 ماهه منتهی به آذرماه 93 خاطرنشان کرد: میانگین بارش پاییز در استان گلستان در سال 93 نسبت به دوره آماری 18 درصد و نسبت به سال گذشته 25 درصد کاهش داشته است. وی ادامه داد: پیشبینی فصلی بارش نشان می‌دهد که مجموع بارش در دوره سه ماهه بهمن‌ماه و اسفندماه 93 و فروردین‌ماه 94 در بخش غرب استان نرمال است و در سایر نواحی استان نرمال تا کمتر از نرمال بین 80 تا 90 درصد میانگین بلندمدت خواهد بود. مدیرکل هواشناسی استان گلستان ادامه داد: طبق این پیشبینی در دوره سه ماهه اسفندماه 93، فروردین‌ماه و اردیبهشت‌ماه 94 در نواحی شمال شرق استان نرمال تا کمتر از نرمال بین 80 تا 90 درصد میانگین بلندمدت و در سایر نواحی استان نرمال خواهد بود. *خشک‌سالی توسعه گلستان را تهدید میکند رضوی تصریح کرد: پیشبینی فصلی دما نشان می‌دهد، میانگین دما در دوره سه ماهه بهمن‌ماه، اسفندماه 93 و فروردین‌ماه 94 در تمام نواحی استان نرمال تا بیشتر از نرمال با افزایش بین 5/0 تا 5/1 درجه نسبت به میانگین بلندمدت خواهد بود. به گفته وی، در دوره سه ماهه اسفندماه 93، فروردین‌ماه و اردیبهشت‌ماه 94 میانگین دما در تمام نواحی استان نرمال با نوسان 5/0 درجه سانتی‌گراد نسبت به میانگین بلندمدت است. رضوی یادآور شد: براساس آمار موجود آلوده شدن آب‌ها چه سطحی و چه زیرزمینی در حال افزایش است و با توجه به مصرف بیرویه آب و کاهش بارش و خشک‌سالی در نتیجه کاهش ذخایر زیرزمینی و سطحی آب، اصولاً آب اضافی برای توسعه وجود ندارد. وی با تاکید بر شیوههای مقابله با بحران کم‌آبی و مشکلات ناشی از آن خاطرنشان کرد: اصلاح الگوی کشت استان با توجه به نیاز آبی محصولات، فقدان اقدام به عمیق کردن چاه‌های موجود، اعطای وام بلاعوض در ازای عدم بهرهبرداری از چاه‌های موجود، ترویج فرهنگ صرفهجویی در مصرف آب در صدا و سیما و آموزش روشهای صرفهجویی از جمله استفاده از روشهای نوین آبیاری و بهکارگیری تجربه کشورهای موفق در زمینه کشاورزی از جمله راهکارهای مناسب برای مقابله با کم‌آبی در گلستان است. *برنامههای دانشبنیان در دستور کار کارگروه تخصصی خشک‌سالی مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان نیز با اشاره به خشک‌سالی به عنوان یک مشکل جدی برای کشور گفت: وضعیت پیشرو به واسطه کمبود بارندگی و پراکنش نامناسب بارش، بخشهای مختلف استان از جمله کشاورزی و آب شرب مردم را دچار مشکل کرده است. صادق علی مقدم در گفتوگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: در شرایط کنونی به نظر میرسد سیاست کلی باید سیاست سازگاری توأم با پیشگیری باشد تا بتوان براساس آن برنامه راهبردی برای مواجهه با این تهدید طبیعی ترسیم کرد. وی با تاکید بر توجه جدی به موضوع خشک‌سالی در استان ادامه داد: در کارگروه تخصصی خشک‌سالی در استان نیز به نتیجه رسیدیم که برنامههای دانشبنیان در دستور کار قرار گیرد و دو برنامه از متخصصان دانشگاهی نیز در این زمینه در دست بررسی است. *خشک‌سالی را جدی نگرفتهایم در پایان می‌توان گفت، استان گلستان از خسارات خشک‌سالی و کمبود آب در امان نیست و طی سالهای آینده نیز این وضعیت تشدید خواهد شد، از سویی دیگر خشک‌سالی به عنوان یک پدیده طبیعی همچون سایر پدیدههای طبیعی با استفاده از دانش، آگاهی، برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح قابل پیشبینی و کنترل است و می‌توان با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح، خسارتهای ناشی از آن را به حداقل رساند، هر چند هنوز اراده جدی برای چنین تدبیری وجود ندارد./فارس
ارسال نظر