انتقاد کارشناسان به سازهای ناکوک موسیقی جشنواره اقوام در گلستان

به گزارش گلستان24، دهمین جشنواره فرهنگ اقوام با رویکرد «نوروز در اقوام» در حالی به میزبانی شهر گرگان برگزار شد که ۱۴ گروه موسیقی از استان‌های مرکزی، آذربایجان شرقی، لرستان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، گیلان، هرمزگان، خراسان شمالی، سمنان، مازندران و گلستان در سه شهر گرگان، علی‌آبادکتول و بندرگز اجرا داشتند.

این دوره که با استقبال پرشور مردم استان به‌ویژه در بخش موسیقی همراه بود نقاط مثبت و منفی بسیاری داشت. بخصوص در بخش موسیقی که با انتقاد کارشناسان و پیشکوستان رو به رو شد زیرا آن ها معتقدند سازهای این جشنواره به دلیل مشکلات فنی نه برای حضار بلکه برای هنرمندان هم کوک نشده است.

حضور ۲۴ گروه موسیقی آیینی

دبیر دهمین جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام  از استقبال پرشور مردم هنردوست گلستان خبر داد و اظهار کرد: در این دوره از جشنواره ۲۴ گروه از ۱۶ استان کشور حضور دارند.

احمد گلچین افزود: از این تعداد ۹ گروه موسیقی از استان گلستان و ۱۵ گروه از سایر استان‌ها در این جشنواره شرکت کرده‌اند.

وی با این توضیح که از همه استان‌ها برای حضور در دهمین جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام دعوت‌شده بود، گفت: استان‌های دیگری هم برای شرکت در جشنواره اعلام حضور کرده و اسامی گروه‌ها و نمونه کارهای خود را به دبیرخانه ارجاع داده بودند که در مرحله بازبینی حذف شدند.

دبیر دهمین جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام ادامه داد: درواقع ۲۴ گروه شرکت‌کننده در این جشنواره، گروه‌های شاخص موسیقی استان‌ها هستند که در این جشنواره پنج‌روزه مراسم آیینی خود را ارائه می‌کنند.

وی با یادآوری اینکه امسال آیین نوروز با محوریت ایران ثبت جهانی شد و به همین دلیل تصمیم بر این شد دهمین جشنواره فرهنگ اقوام با رویکرد نوروز برگزار شود، تصریح کرد: رویکرد نوروز در اجرای موسیقی‌های ارائه‌شده در این جشنواره پررنگ بود.

گلچین خاطرنشان کرد: در روز دوم برگزاری جشنواره ۱۴ گروه، در شب سوم ۱۲ گروه و در شب چهارم ۱۴ گروه به اجرای آیین نوروز خوانی و موسیقی مقامی استان خود پرداختند.

وی بیان کرد: در راستای اجرای این جشنواره در مرکز استان، سه گروه شب سوم در آزادشهر و ۶ گروه شب چهارم در علی‌آبادکتول و بندرگز به اجرای موسیقی پرداختند که با استقبال پرشور مردم این شهرستان‌ها همراه بود.

دبیر دهمین جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام یادآور شد: بوشهر، مرکزی، کردستان، لرستان، اصفهان، گیلان، خراسان شمالی، سمنان، آذربایجان شرقی از استان‌های شرکت‌کننده در جشنواره موسیقی در گلستان بودند.

حضور گروه‌های ناشناخته در جشنواره

درحالی‌که دبیر دهمین جشنواره بین‌المللی فرهنگ اقوام معتقد است گروه‌های شاخص ۱۱ استان به این دوره از جشنواره دعوت‌شده و موسیقی آیینی خود را به نمایش گذاشته‌اند اما کارشناسان و متخصصان موسیقی اعتقاددارند اکثر گروه‌های شرکت‌کننده گروه‌های ناشناخته‌ای بودند که با موسیقی نافرم و سازهای ناکوک کارهای ضعیفی را ارائه کردند.سالن بزرگ دوهزارنفری، سروصدای حاضرین و نبود فضای جانبی برای کوک‌کردن سازها باعث شد سطح کارهای ارائه‌شده پایین باشد و سازهای نوازندگان کوک نباشد

یکی از اساتید و پیشکسوتان موسیقی مقامی استان با تائید اینکه گروه‌های شرکت‌کننده در این دوره گروه‌های شناخته‌شده در کشور نبوده‌اند، اظهار کرد: سالن بزرگ دوهزارنفری، سروصدای حاضرین و نبود فضای جانبی برای کوک‌کردن سازها باعث شد سطح کارهای ارائه‌شده پایین باشد و سازهای نوازندگان کوک نباشد.

سید احمد حسینی افزود: موسیقی‌های ارائه‌شده در این جشنواره تک‌نوازی نبود و باید فضای آرامی برای کوک‌کردن سازهای نوازندگان در نظر گرفته می‌شد که این خلع به‌شدت در جشنواره احساس می‌شد.

این نوازنده دوتار کتولی ادامه داد: یک مشکل فنی دیگر هم در اجراها وجود داشت، جمعیت بیش از دوهزارنفری و دمای بدن حاضرین «سن» را گرم‌تر کرده و کوک سازها پایین‌تر می‌آمد اما هیچ‌کدام از این دلایل خیلی بهانه محکمی نیست که هنرمندان کار خوب ارائه ندهند و سطح جشنواره پایین بیاید.

سرپرست گروه آوای کتول اضافه کرد: با تمام محدودیت‌هایی که برای موسیقی در کشور وجود دارد برگزاری این جشنواره‌ها نقطه قوتی است برای اینکه موسیقی مقامی و آیینی مطرح‌شده و مردم را به گوش دادن دعوت کرد.

پیشکسوتان موسیقی مقامی به جشنواره دعوت نشدند

وی متذکر شد: تنها در چنین جشنواره‌هایی فضا برای هنرمندان ایجاد می‌شود تا بتوانند حرفشان را بانوای سازشان ارائه دهند و از این مهم می‌توان به‌عنوان نقطه قوت دهمین جشنواره فرهنگ اقوام یادکرد چراکه هم نشاط اجتماعی و هم انگیزه برای هنرمندان به همراه دارد.

حسینی تصریح کرد: به خاطر داشته باشید اینکه ۵۰ گروه در جشنواره شرکت کرده و کار خود را عرضه می‌کنند به‌خودی‌خود نقطه قوت نیست و باعث رشد و ارتقاء موسیقی استان نمی‌شود.

به گفته وی گروهای ناشناخته و ضعیف، موسیقی ضعیف عرضه می‌کنند و آن‌قدر کار اشتباه می‌شود که فرهنگ قوم خود را هم اشتباه به دیگران معرفی می‌کنند و این موضوع در کنار ارائه کار تلفیقی برای جذب مخاطب بیشتر از آسیب‌های جدی در این حوزه است.

این پیشکسوت موسیقی مقامی استان با تأکید بر اینکه برگزاری جشنواره فرهنگ اقوام کار بسیار جالب و خوبی است، بیان کرد: اما یک جای کار می‌لنگد و آن اینکه به لحاظ فنی میراث فرهنگی موسیقی‌شناس نیست و باید از متخصصان و پیشکسوتان موسیقی برای حضور در جشنواره عضوت کند و اشکال و ایرادات فنی به نوازندگان گوشزد شود.

حسینی متذکر شد: کم و کاستی و ضعف‌های بسیاری در اجرای موسیقی زمانی که صرفاً کار جنبه تفریحی دارد دیده می‌شود اما جنگیدن برای برگزاری جشنواره و ایستادن در برابر مخالفت‌ها و رفتن هزار راه برای برگزاری و حفظ چنین جشنواره‌ای در استان آن‌هم با چنگ و دندان کار بزرگ و قابل‌تحسین است.

ازنظر این پیشکسوت و استاد موسیقی مقامی گلستان حضور نیافتن گروه‌های شناخته‌شده و مطرح موسیقی یک ضعف برای جشنواره محسوب می‌شود. مساله ای که یک دکترای فرهنگ مردم و موسیقی نواحی روی آن تاکید دارد و معتقد است باید متخصصان موسیقی با انتخاب درست گروه‌ها، موسیقی اصیل را به جامعه مخاطب عرضه کنند.

تفاوتی در جشنواره دهم دیده نشد

کیوان پهلوان اظهار کرد: از دو منظر می‌توان به جشنواره موسیقی فرهنگ اقوام نگاه کرد اینکه از حیث مبحث وجودی آیا باید جشنواره هنری و موسیقیایی باشد و اگر به هر شکلی اجرا می‌شود قابل تائید هست یا خیر و مبحث دیگر ورود به جزییات این جشنواره است.

نوازنده سازهای کوبه‌ای گفت: به‌صرف اینکه جشنواره‌ای در گلستان برگزار می‌شود و ممکن است دارای اشکالات فراوان باشد زیر سؤال بردن کل جشنواره منطقی نیست.به‌صرف اینکه جشنواره‌ای در گلستان برگزار می‌شود و ممکن است دارای اشکالات فراوان باشد زیر سؤال بردن کل جشنواره منطقی نیست

وی افزود: در کشور هند جشنواره‌های موسیقی و هنری بر اساس آب‌وهوا و منطقه برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود و برنامه اجرای گروه‌های موسیقی و مناطق آن در طی سال یا چند سال ثبت و اجرا می‌شود.

این دکترای فولکلور و موسیقی نواحی ادامه داد: درواقع از چند سال قبل مشخص است چه موسیقی و در چه منطقه‌ای از هند اجرا می‌شود و این امر هم به موسیقی و هم صنعت توریسم و اقتصاد مناطق مختلف کشور کمک می‌کند.

وی اضافه کرد: اما در ایران همه‌چیز تصادفی است و همیشه با مشکل برنامه‌ریزی و بودجه‌ای در برگزاری جشنواره‌ها مواجه هستیم و این امر تنها مختص استان گلستان هم نیست.

پهلوان با اشاره به اینکه معضل بودجه و عدم اجرا یا برگزاری و ... تقریباً در تمام برنامه‌های اجرایی و بخش هنری کشور دیده می‌شود و گلستان هم از این موضوع مستثنا نیست، تصریح کرد: جشنواره امسال ازنظر اجرایی تفاوتی با سال‌های قبل ندارد چراکه سیستماتیک برای آن فکر و برنامه‌ریزی نشده است.

نویسنده کتاب «آواها و نواهای رضوی» متذکر شد: باید متخصصان و پیشکسوتان صنایع‌دستی و موسیقی کشور به‌عنوان مهمانان ویژه چنین جشنواره‌هایی دعوت‌شده و برای ارزیابی آن حضور یابند.

وی با اشاره به اینکه نبود گروه‌های شرکت‌کننده در ۹ دوره گذشته جشنواره در این دوره ایراد نیست، خاطرنشان کرد: اینکه گروه‌های شرکت‌کننده در این دوره گروه‌های شناخته‌شده‌ای نیستند ضعف محسوب نمی‌شود اما باید متخصصان و پیشکسوتان، موسیقی را انتخاب کنند که نوازندگان آن درست بنوازند و موسیقی منطقه خود را درست عرضه کنند.

موسیقی ناکوک مسموم است

پهلوان بابیان اینکه وقتی سالن دوهزارنفره که جایی برای تعویض لباس و کوک شدن سازها ندارد برای ارائه موسیقی اختصاص می‌یابد و مردم گلستان پرشور حضور می‌یابند و گروه‌های موسیقی را تشویق می‌کنند باید به مردم این استان تبریک گفت، اظهار کرد: هرچند این جشنواره شادمانی و نشاط به همراه دارد و به همبستگی مردم استان کمک می‌کند اما درست نبودن صدای صوت و شنیدن موسیقی ناکوک مسموم است.

این استاد و پیشکسوت موسیقی نواحی کشور با تأکید بر اینکه آداب هنر موسیقی در هر جشنواره‌ای باید رعایت شود، گفت: مدیریت کلان سازمان میراث فرهنگی و فرهنگ و ارشاد اسلامی با کمک متخصصان برای رعایت این آداب باید پای‌کار باشند اما به دلایل گفته‌شده متأسفانه جشنواره برگزارشده در گلستان با کمبودهای جدی مواجه بود.

باوجود تمام نقاط ضعف و قوت جشنواره دهم با دائمی شدن دبیرخانه این جشنواره در گلستان امید می‌رود با پایان کار این دوره جشنواره در شامگاه یکشنبه برنامه‌ریزی منسجمی برای دوره بعد انجام شود.