کمبود اعتبار آبیاری نوین را در گلستان زمین گیر کرد

بر اساس مصوبه دولت قرار بود تا پایان سال ۹۴ حدود ۵۰ هزار هکتار از اراضی استان مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار شود اما با گذشت یک سال از پایان مدت اولیه این برنامه، طبق گزارش های جهاد کشاورزی استان تنها حدود ۴۰ هزار هکتار از اراضی استان به این سیستم مجهز شده است.

به گزارش گلستان24، همچنین قرار بود ۸۵ درصد بودجه و هزینه اجرای این طرح از سوی دولت و در قالب یارانه و کمک‌های بلاعوض و ۱۵ درصد بقیه توسط کشاورز تامین شود که بررسی‌های موجود حاکی از محقق نشدن کامل این مصوبه است.

طبق آمار حدود ۱۵۰ هزار هکتار از اراضی استان قابلیت اجرای آبیاری تحت فشار را دارا است که اجرای این طرح در بخشی از مزارع با محدودیت هایی از جمله خرده مالکی بودن اراضی مواجه شده است.

معاون مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: بهینه سازی کارایی مصرف آب در مزارع کشاورزی اعم از زراعی و باغی از طریق به کارگیری روش های نوین آبیاری یک ضرورت اجتناب پذیر است. بر همین اساس با توجه به محدودیت منابع آبی و کاهش نزولات جوی که در سال های اخیر گریبان استان را گرفته است باعث شده کشاورزان استان بیش از پیش نسبت به حساسیت مساله اشراف پیدا کنند و استقبال قابل توجهی از سامانه های نوین آبیاری در اراضی خود داشته باشند که اولویت کشور در بحث صرفه جویی مصرف آب است.

 تجهیز ۴۰ هزار هکتار از اراضی استان به سیستم آبیاری نوین

بهنام عسجدی افزود: بر اساس مطالعات امکان سنجی و توجیهی انجام شده بیش از ۱۵۰ هزار هکتار از اراضی استان ظرفیت تجهیز سامانه‌های نوین آبیاری را دارند. این در حالی است که تاکنون حدود ۴۰ هزار هکتار از اراضی استان معادل ۲۰ درصد به سیستم های نوین آبیاری تجهیز شده است که با توجه به تنوع سیستم های آبیاری و تفاوت آن ها به لحاظ بازده به جرات می توان گفت بازده آبیاری نوین نسبت به روش غرقابی دو برابر و بهره وری آن تا چهار برابر افزایش پیدا کرده است.

معاون مدیریت آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان بیان کرد: در روش‌های نوین آبیاری، افزایش راندمان در انتقال، توزیع و مصرف در مزرعه مد نظر است و آبیاری تحت فشار از روش‌های نوینی است که به دو سیستم قطره ای و بارانی اجرا می شود.

وی ادامه داد: روش های بارانی شامل کلاسیک ثابت، نیمه ثابت و متحرک بوده و روش‌های دستگاهی مانند قرقره ای و یا تلفیقی است که همه در استان اجرا می شود. معمولا در اراضی متوسط از روش‌های کلاسیک و در اراضی بزرگ از روش‌های دستگاهی و در باغات از سیستم قطره ای و... و. استفاده می شود. ولی عمدتا در استان از روش‌های آبیاری کلاسیک ثابت استفاده می شود.

وی در پاسخ به اینکه قرار بود ۸۵ درصد هزینه اجرای این طرح از سوی دولت و ۱۵ درصد با آورده کشاورز تامین شود، یادآور شد: دولت حداکثر در هر هکتار ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلیون ریال بصورت یارانه یا بلاعوض پرداخت می کند و مابقی هزینه ها بر عهده کشاورز است.

مسائل اعتباری، محدودیت ظرفیت شرکت های طراح و مشاور، محدودیت توان فنی شرکت های پیمانکار، محدودیت تولید لوله و اتصالات و قانع نشدن کشاورزان از مشکلات پیش روی آبیاری نوین در گلستان استاین مقام مسئول جهاد کشاورزی استان یادآور شد: اجرای طرح آبیاری نوین در هر هکتار حدود پنج تا ۶ میلیون تومان در سیستم های آبیاری بارانی و در روش قطره ای حدود هفت میلیون تومان هزینه دارد که باید هزینه مازاد را کشاورز تامین کند که افزایش سهم کشاورز به دلیل تورم طی سال های اخیر، از جمله محدودیت ها است.

۳۰۰۰ هکتار اراضی استان آماده اجرای طرح آبیاری نوین

عسجدی با بیان این که تخصیص اعتبارات خوب نبوده است، گفت: استقبال کشاورزان از این طرح خوب بوده و ما در سطح بالایی توانستیم مطالعات آبیاری تحت فشار را انجام دهیم. در حال حاضر هم ۲۵ تا ۳۰ هزار هکتار طرح آماده داریم که به دلیل نبود اعتبار این طرح ها نیاز به اصلاح قیمت و بازبینی دارد.  

عسجدی افزود: از محل بند «د» تبصره چهار برای سال ۹۵ مبلغ ۱۹ میلیارد و ۹۲۰ میلیون تومان اعتبار تخصیص یافته است و ۶ میلیارد و ۶۲۰ میلیون تومان دیون قبلی این طرح هم در سال جدید جذب شد که امید داریم تا پایان سال در حدود سه هزار هکتار اراضی معرفی شده این طرح به اجرا برسد.

حدود ۲۵۰ هزار هکتار از اراضی استان اراضی آبی است و در گزارش های آب منطقه ای گلستان اعلام شده حدود ۵۰ هزار هکتار از اراضی استان مستعد اجرای آبیاری تحت فشار است.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان دررابطه با اجرای آبیاری نوین به خبرنگار مهر گفت: اصل آبیاری تحت فشار دارای منافع زیادی است و تنها بحث صرفه جویی آب در آن مطرح نیست.

سید محسن حسینی افزود: یکنواخت پخش شدن آب در سطح زمین، نیاز کم به نیروی انسانی، بالا رفتن راندمان محصول در واحد سطح از جمله این مزیت های این نوع آبیاری است.

وی افزود: از منظر علمی افزایش راندمان آب در این طرح  وجود دارد ولی این که آیا در  استان گلستان در عمل هم این اتفاق رخ داده یا خیر باید در چند نقطه پایلوت کنترل و پایش انجام شود ولی تاکنون بنده اطلاعی از  اینکه پایشی در این خصوص انجام شده ندارم.   

ترویج آبیاری نوین جزو اولویت های آب منطقه ای است

حسینی تصریح کرد: در آیین نامه های مرتبط با آب منطقه ای و جهاد کشاورزی، ترویج آبیاری نوین جزو اولویت های مهم ما است و به این خاطر، دادن خدمت به متقاضیان چاه ها، علاوه بر مسائلی مانند نصب کنتور و اخذ پروانه معتبر، موضوع برقراری سیستم آبیاری نوین، به ویژه در مناطق ممنوع است.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان، در ادامه مشکلات این طرح را، مسائل اعتباری، محدودیت ظرفیت شرکت های طراح و مشاور، محدودیت توان فنی شرکت های پیمانکار و محدودیت تولید لوله و اتصالات و نیز قانع نشدن کشاورزان به اینکه این سیستم مناسب و کیفی است عنوان کرد.  

وی بیان کرد: اراضی خرده مالکی، آبیاری نوین را از مقرون به صرفه بودن خارج می کند. همچنین وجود امنیت هم در توسعه آبیاری تحت فشار بسیار موثر است.

حسینی افزود: نقش شرکت آب منطقه ای این است که در کارهای توسعه منابع آب و شبکه ها که ارتباطی نزدیک با سازمان جهاد کشاورزی وجود دارد، طراحی شبکه ها حتی المقدور بر اساس آبیاری های نوین باشد و تلاش داریم در داخل شبکه های آبیاری آب سطحی هم تعاونی های موجود از روش های آبیاری مدرن استفاده کنند.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای تصریح کرد: از نظر ما استقرار سیستم آبیاری های نوین علاوه برصرفه جویی آب در واحد سطح اراضی، به معنای صرفه جویی در میزان کل مصرف آب هم هست چرا که مصرف ۹۷ درصد آب بخش زیرزمینی فعلی باید به ۷۵ درصد برسد.

به نظر می رسد با توجه به این که کشور ما بارندگی متوسط ۳۰۰ میلی متر در سال را داراست و از کشورهای خشک و کم آب جهان به شمار می رود، اجرای طرح های آبیاری نوین در بخش کشاورزی ضرورتی اجتناب ناپذیر است به ویژه در استان هایی مانند گلستان که قطب کشاورزی نیز محسوب می شوند و در عین خط قرمز بحران آب را هم رد کرده اند.

منبع: مهر