آشوراده محور توسعه گلستان نیست

به گزارش گلستان 24، سال های نه چندان دور بود که وعده داده شد آشوراده کیش شمال می شود و با استفاده از ظرفیت گردشگری آن اقتصاد استان متحول خواهد شد. این وعده چنان پر سر و صدا بود که همگان تصور کردند آشوراده مملو از برج های بلند تجاری و هتل های چند ستاره خواهد شد و انبوهی از گردشگران داخلی و خارجی به استان گلستان سفر خواهند کرد.

این وعده بارها توسط افراد مختلف اعلام شد و حتی سرمایه گذارانی آمدند و به فریب اعلام کردند ۳۰ هزار شغل در آشوراده ایجاد می کنند. چندی پیش بار دیگر آشوراده سر زبان ها افتاد و این بار نه از سوی سرمایه گذاران وعده داده شده، بلکه رییس دولت یازدهم اعلام کرده است قفل گرشگری آشوراده را بازخواهد کرد.

اعلام این وعده توسط حسن روحانی در سفر هیات دولت به استان، باعث دلگرمی گلستانی ها شد اما، در عین حال نگرانی هایی را هم برای فعالان محیط زیست ایجاد کرد و باعث شد در همین رابطه سوالات زیادی مطرح شود. سوالاتی که برخی از آن ها تبدیل به مناقشه در فضای مجازی شد و دلیل عمده آن را هم می توان شفاف نبودن طرحی دانست که دولت برای اجرا در آشوراده در نظر گرفته است.

در همین راستان و برای بررسی نظر کارشناسان حوزه های مختلف درباره طرح گردشگری آشوراده و امکان سنجی اجرای طرح های گردشگری در این منطقه خبرگزاری مهر استان گلستان با همکاری اتاق فکر استان اقدام به برگزاری نشست تخصصی کرد.

برگزار کنندگان نشست بی طرفی خود را حفظ کردند

جلال کریمی، مدیر اتاق فکر استان گلستان و دکترای تربیت بدنی در ابتدای این نشست گفت: با برگزاری این جلسه، زمینه برای بیان صحبت های موافقان و مخالفان اجرای گردشگری فراهم شد تا این افراد مستدل صحبت کنند.

وی افزود: اتاق فکر در این رابطه بی طرفی خود را کاملا حفظ کرده و در تمام موضوعات تعیین شده برای اتاق فکر این روند را ادامه خواهد.

وی تصریح کرد: برای بیان نظرات کارشناسی به دور از تاثیر گذاری های سیاسی و اجتماعی کارگروه های مختلف در موضوعات مختلف تعیین شده و کارشناسان در این کارگروه ها نظرات خود را اعلام می کنند.

در ادامه، کامیار عادل، دکترای مدیریت استراتژیک و عضو اتاق فکر استان گلستان، با تاکید بر این نکته که اتاق فکر گلستان در بحث آشوراده بی طرف است، گفت: برگزاری این میزگرد تخصصی فرصتی است برای فراهم آوردن نظرات موافق و مخالف.

فضای گفتمان درباره آشوراده مه آلود شده است

عادل ضمن قدردانی از نماینده خبرگزاری مهر گلستان به دلیل برپایی این نشست تخصصی، افزود: توجه به افکار عمومی به عنوان لایه های اصلی جامعه در هر زمانی اهمیت دارد.

وی با بیان این نکته که نشست فعلی بحث آشوراده را شفاف خواهد کرد، افزود: فضای گفتمان درباره آشوراده بیش از اندازه مه آلود شده است؛ نگرانی، دلواپسی و اضطراب در حوزه فعالان زیست محیطی ایجاد شده که مبادا آسیبی به شرایط زیست محیطی این منطقه وارد شود، این نگرانی با گفتگو رفع می شود.

وی به شفاف شدن موضوع آشوراده تاکید کرد و گفت: تمام تلاش اتاق فکر و خبرگزاری مهر گلستان این است تا فضا برای فعالان گردشگری و محیط زیستی روشن و آشکار شود.

به منظور برگزاری این نشست، برای بیش از ۶۰ کارشناس و مسئول فراخوان ارسال شد که بسیاری از آن ها از حضور در این نشست و اعلام نظر خود سر باز زدند. مژگان جمشیدی، روزنامه نگار حوزه محیط زیست که از مخالفان سر سخت اجرای طرح گردشگری در آشوراده است از افراد دعوت شده به نشست بود که وی با ارسال متنی به دبیرخانه این نشست، به آن بی اعتنایی کرد و برگزاری آن را فاقد ارزش خواند.

جمشیدی در متن ارسالی خود که توسط دکتر جلال کریمی قرائت شد، آورده است: این دعوتنامه از نگاه اینجانب به دور از اندیشه و منطق علمی و زیست محیطی است .

وی افزود: شک ندارم حضور و عدم حضور مخالفانی چون من در این نشست، نه تاثیری در تغییر باورهای مسئولان استان گلستان دارد و نه تاثیری در توقف واگذاری غیر قانونی و تغییرکاربری غیر قانونی جزیره آشوراده. من ترجیح می دهم مردمانی که خواب هستند را بیدار کنم نه آنها را که خود را عمدا به خواب زده اند.

جمشیدی اظهار کرد: در راه ویرانی آشوراده پرتوان باشید. تاریخ و نسلهای آتی این سرزمین قضاوت خواهند کرد ، حتی مردمانی را که ویرانی سرزمین شان را به تماشا نشستند و با توهم توسعه، روز را شب و شب را روز کردند. گوارای وجودتان باد این توسعه پایه دار یا پای دار ! حالا از هر مدل اش که هست.

بهره برداری از کالاهای زیست محیطی همانند تیغ دو لبه است

صدیقه عرب امیری، کارشناس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز از دیگر دعوت شدگان به نشست بود که با ارسال نظر خود در جلسه حضور نیافت و نظر وی توسط کریمی قرائت شد.

در متن صدیقه عرب امیری آمده است: استان گلستان دارای کالاهای محیط زیستی بسیاری است که این امکان را به سیاست گذاران می دهد تا از این پتانسیل بالقوه برای ایجاد درآمد وافزایش درآمد سرانه استان تلاش کنند، زیرا استان ما در میان استانهای کشور مقام ۲۹ را در خصوص درآمد سرانه دارا ست.

وی با بیان این که بهره برداری از کالاهای زیست محیطی همانند تیغ دو لبه است، افزود: آیا علیرغم اشاره صریح تبصره ۱ و ۲ ماده ۱۹۲ قانون برنامه پنجم توسعه که دولت رامکلف به ارزشگذاری کالاهای زیست محیطی کرده است، در تصمیم گری در خصوص آشوراده تمام ارزشهای این جزیره در ارزیابی لحاظ شده است؟

مشکلات زیست محیطی موجود نشان دهنده فقدان برنامه استراتژیک بهره برداری محیط زیستی و عدم محاسبه قیمت این منابع و کالاها از جمله آشوراده است.

وی بیان کرد: قیمتی که مردم برای ارزشهای مصرفی(Use Value) وغیر مصرفی(Non Use Value) ارزش باقی ماندن برای نسلهای آیندهBequest Value، ارزش باقی ماندن برای بازدید درآیندهOption Value و هم چنین ارزش وجودی Existence Valueمنابع قایل هستند، چقدر است؟

امیری خاطرنشان کرد: در طرح های توسعه ای فقط ابعاد پولی دیده می شود و ارزش های غیر مادی )که می تواند با ارزشگذاری کالاهای محیط زیستی تبدیل به پول شود و ارزش آن ها در حساب های ملی دیده شود) در استان ما لحاظ نشده است.

وی اظهار کرد: مشکلات زیست محیطی موجود نشان دهنده فقدان برنامه استراتژیک بهره برداری محیط زیستی و عدم محاسبه قیمت این منابع و کالاها از جمله آشوراده است.

وی ادامه داد: بر اثر توسعه گردشگری منابع مهمی ممکن است از بین بروند. بنابراین تصمیم گیری در خصوص آشوراده نیازمند اطلاعات و داده های مهم محیط زیستی می باشد که در حال حاضر استان فاقد این اطلاعات می باشد.

با رعایت الزامات محیط زیستی می توان گردشگری طبیعی را رونق داد

افشین عادلی، دکترا و کارشناس حوزه شیلات و آبزیان نیز در این نشست که نه مخالف توسعه گردشگری بود و نه موافق تخریب محیط زیست آشوراده، با اعتقاد بر این که می توان با لحاظ کردن الزامات محیط زیستی از مناطق گردشگری طبیعی برای توسعه پایدار استفاده کرد، گفت: بهره برداری از هر منطقه ای می تواند منافع و خطراتی داشته باشد، جزیره آشوراده منطقه حفاظت شده است و استان گلستان هم استانی توسعه نیافته است.

وی افزود: از هر نقطه ای بخواهیم شروع کنیم و هر نوع توسعه ای می تواند به محیط زیست لطمه بزند، بنابراین ما باید به دنبال توسعه پایدار باشیم.

وی ادامه داد: ما بسیاری از نقاط جهان را داریم که به صورت طبیعی و با نگاه اکوتوریسم از مناطقی نظیر آشوراده استفاده می کنند و اگر توسعه به این صورت باشد می تواند با ارزش باشد.

عادلی در ادامه با اشاره به امکان بروز مشکلات در صورت عدم توجه به الزمات محیط زیستی، افزود: اگر قرار است در آن منطقه سازه ها بنا شود و فاضلاب ها به سمت دریا برود مشکل ایجاد می شود.

وی با ابراز تاسف از این که تاکنون از ظرفیت این منطقه طبیعی و با این کیفیت به نحو مطلوب بهره نبرده ایم، گفت: باید ببینیم نحوه بهره برداری مطلوب و بدون لطمه به محیط زیست چگونه است. باید ببینیم چطور در گیلان و مازندران می توانند از سواحل و مناطق طبیعی خود استفاده کنند ولی گلستان که شرایط مشابه این دو استان را دارد میراث آیندگانش باید حفظ شود.

وی تصریح کرد: ما باید بتوانیم مطالعات کارشناسی و ملاحظاتی که باید در این منطقه صورت گیرد را به اطلاع سیاسیون برسانیم و بگوییم توسعه ای که می خواد صورت بگیرد باید به این صورت باشد.

توسعه کشور باعث خشکیدن بسیاری از تالاب ها شده است

از مخالفان طرح آشوراده، علیرضا میکائیلی، دکترا و کارشناس حوزه برنامه ریزی و طراحی منظر بود و درباره ایجاد توسعه در منطقه آشوراده، گفت: واقعیت این است که بحث توسعه، اجتناب ناپذیر است اما نه به قیمت تخریب آن منطقه، مشابه اتفاقی که اکنون در شهر اهواز رخ داده است.

عضو هئیت علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گلستان با بیان این نکته که توسعه در کشور باعث خشکیدن بسیاری از تالاب ها شده، افزود: این تالاب ها نه در طول سال ها و بر اثر خشکسالی که در اثر مدیریت اشتباه از بین رفته اند.

وی ادامه داد: با این شرایط قائدتا می ترسیم که مبادا اتفاقی که برای جزیره کیش، اهواز، دریاچه ارومیه و سایر مناطق زیست محیطی رخ داد برای این منطقه نیز پیش بیاید.

وی با تاکید بر این نکته که ابتدا باید مشخص شود که جزیره آشوراده از میانکاله جداست یا خیر، افزود: این جزیره با یک سری مناطق و کاربری هم جوار است که ابتدا نیاز است این امر مشخص شود.

میکائیلی با طرح این سوال که آیا می توان آشوراده را از میانکاله و بندر ترکمن جدا کرد، افزود: این مناطق با هم هم جوار هستند و باید با یک نظم اکولوژیک در کنار یکدیگر قرار بگیرند.

تجربه به ما نشان داده که وضعیت کارنامه ما در بخش توسعه خراب است از این رو در هر مرحله از کار نیاز است نهادهای علمی و متخصصان ناظر باشند.

وی خواستار نظارت مجامع بین المللی و زیست محیطی بر این منطقه شد و اذعان کرد: اگر قرار است کاری انجام دهیم بهتر است از سوی نهادهای بی طرف انجام شود.

عضو هئیت علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گلستان اظهار کرد: تجربه به ما نشان داده که وضعیت کارنامه ما در بخش توسعه خراب است از این رو در هر مرحله از کار نیاز است نهادهای علمی و متخصصان ناظر باشند.

وی تعیین حدود جزیره میانکاله را یک ضرورت اعلام کرد و گفت: با تعیین مرزها یک به هم پیوستگی اکولوژیک در این مناطق ایجاد می شود.

وی به خروج دام از منطقه میانکاله، تعیین چگونگی حفاظت از میانکاله را تاکید کرد و افزود: ارزش های طبیعی و اکولوژیکی این منطقه باید مشخص شود.

میکائیلی با بیان اینکه روابط اکولوژیک و کاربری استان در این مناطق باید مشخص شود، اعلام کرد: یکی به نفع دیگری باید کنار رود؛ بندر امیرآباد به نفع میانکاله و یا برعکس.

طرح جامع مدیریت در منطقه آشوراده تدوین شود

رمضانعلی قائمی مشاور محیط زیست و پژوهشگر با بیان این که برای انجام هر پروزه سنگینی دغدغه وجود دارد، گفت: مساله میانکاله و خلیج گرگان دارای اهمیت است.

وی ادامه داد: این مجموعه جمعا ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتار وسعت دارد که ۴۰ هزار هکتار آن آبی و ۱۴ تا ۱۵ هزار هکتار آن خود میانکاله است که خشکی است.

قائمی با اشاره به اهمیت منطقه افزود: این مکان زیر نظر یونسکو و پناهگاه حیات وحش است و در ارتباط با تنوع گونه ای و جانوری هم با اهمیت است.

وی افزود: سوال اینجاست آیا خود موسسه بین المللی rucn یا یونسکو یا سازمان حفاظت محیط زیست برنامه هایی را برابر قانون برای این گونه مناطق برای بهره مندی مردم از مواهب طبیعی و خدادادی دارد یا ندارد؟

وی با بیان اینکه ما باید برابر قوانین و مقررات جاری کشور هم حرکت کنیم، افزود: در مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست اگر می خواهیم فعالیت هایی را انجام دهیم که مردم بهره مند بشوند راهکار به چه گونه است؟

مشاور محیط زیست و پژوهشگر افزود: در تمام دنیا متداول است که اول یک طرح جامع مدیریت در یک منطقه تحت مطالعه قرار می گیرد، حال آیا سازمان حفاظت محیط زیست برای این منطقه طرح جامع انجام داده یا نداده است؟ اگر انجام نداده که باید انجام دهد و اگر داده باشد باید در ادامه طرح جامع مطالعات زون بندی انجام شود.

قائمی گفت: با انجام زون بندی ما می فهمیم زون تفرج در کل مجموعه خلیج گرگان و میانکاله که تحت یک منطقه حفاظت سازمان محیط زیست است در کجاست؟

وی با بیان اینکه در تمام مناطق حفاظت شده در تمام دنیا، اصل منابع برابر قانون به غیر واگذار نمی شود افزود: یعنی سازمان حفاظت محیط زیست حقی برای واگذاری این مجموعه به غیر را ندارد.

سازمان حفاظت محیط زیست نتوانسته با توسعه کشور همگام باشد

مشاور محیط زیست و پژوهشگر افزود: سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به خواسته های مردم عقب است و در زمانی که یک کشور احتیاج به توسعه دارد هنوز نتوانسته همگام با توسعه حرکت کند.

وی تاکید کرد: سازمان محیط زیست بعد از مطالعه و زون بندی باید طرحی تحت عنوان طرح الگو بدهد که ساختمان ها چگونه باشد و باید پرسید که آیا سازمان این کار را کرده است یا نه؟

وی با اشاره به اینکه این کار به گونه ای که صحبتش است عملی نیست، افزود: سازمان باید کارش را برای این منطقه انجام دهد و به استانداری ها اعلام کند و در دو طرف زون ها باید مشخص شود.

وی به دلیل شکنندگی اکوسیستم های داخل مجموعه تاکید کرد: تیپ فعالیت ها و سازه هایی که می خواهد ساخته شود باید مشخص شود.

کلیه سازه های گردشگری در بیرون خلیج گرگان متمرکز شوند

وی تصریح کرد: باید مجموعه فعالیت های متمرکز را در ناحیه بیرونی خلیج گرگان بگذاریم و تمام سازه ها و ساختمان ها به علت دسترسی راه ها و سازه هایی که سنگین است و فعالیت های متمرکز را در بیرون متمرکز کنیم.

دیده بان میانکاله و فعال محیط زیست کشور نیز در این نشست تخصصی گفت: در درجه اول باید به دنبال آنچه که در میانکاله می تواند موجب جذب گردشگر شود، باشیم.

حرّ منصوری عبدالملکی با بیان اینکه در فصول پائیز و زمستان میزبان بیش از یکصد گردشگر در میانکاله هستیم افزود: فروردین ماه سال جاری میزبان گروهی اصطلاحاً پرنده نگر آلمانی بودی که ظرف مدت ۱۲ روز، ۴۰ هزار یورو در این منطقه هزینه کردند تا دانش خود درباره پرندگان را افزایش دهند.

منصوری عبدالملکی به تعریف اکوتوریسم اشاره و اظهار کرد: اکوتوریسم در دنیا به معنای سفری مسئولانه به منابع طبیعی است که به حفظ محیط زیست و حفظ معیشتی بومیان منجر می شود.

وی با اشاره به ارزش های ژئوتوریستی، اکوتوریستی و توریستی جزیره آشوراده بیان کرد: اگر بخواهیم به عنوان میزبان، توریسم متمرکز را داشته باشیم باید به سه آیتم ساحل، قایق سواری و آثار تاریخی توجه کنیم.

وی افزود: به علت وجود رودخانه های فصلی که از سمت کوهستان ها وارد جزیره می شود آلودگی این منطقه بسیار بالا و خطرنک است.

حدود پنج سال است که پسروی دریای خزر آغاز شده

این فعال محیط زیست به نبود خدمات شهری و رفاهی در میانکاله اشاره کرد و گفت: از سال ۲۰۰۲ سطح آب به بالاترین وضعیت خود رسیده است و حدود پنج سال است که پسروی دریای خزر آغاز شده و تجربه نشان داده است که این وضعیت تا ۲۵ سال ادامه خواهد داشت.

منصوری عبدالملکی افزود: پس از گذشت ۳۰ سال، آب دریا بالا می آید و قسمت هایی از جزیره به زیر آب خواهد رفت.

وی با بیان اینکه من مخالف توسعه اکتوریسم نیستم خاطرنشان کرد: ما نباید امکانات توریستی انبوهی در جزیره داشته باشیم و اجازه ندهیم گردشگران به طور رایگان از مناظر طبیعی استفاده کنند.

وی از دانش به عنوان مبنای طبیعت گردی نام برد و گفت: زیبایی های منطقه و وجود پرندگان می تواند زمینه ساز جذب گردشگر باشد که به وسیله تلسکوپ می توان آن را نشان داد.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: تا ۸ سال گذشته، گونه های پرندگان هواسیر شب را در رستوران ها مشاهده می کردیم اما به خاطر تغییرات محیط، دیگر نمی توانیم این پرندگان را ببینیم.

حر منصوری عبدالملکی با بیان اینکه در حال حاضر وضعیت آشوراده به هیچ وجه مطلوب نیست افزود: بیشترین چراگاه ماهیان خاویاری را در این منطقه داریم، ورودی ها و زیستگاه آب شیرین از بین رفته است و شوری آب در حال بالا رفتن است.

توسعه با برنامه ریزی ضرری به محیط زیست نمی زند

اجرای طرح گردشگری در آشوراده موافقانی هم داشت که سرسختانه از این موضوع دفاع می کردند. محمدرضا عامل مشاور طراحی ابنیه و معماری و فعال اقتصادی در این نشست با بیان این که توسعه اگر برحسب برنامه ریزی دقیق و اجرا علمی باشد موجب ضرر و زیان نیست، افزود: آشوراده یک شاخص در منطقه گرگان و در ایران و حتی در دریای خزر است.

وی ادامه داد: حساسیتی که به وجود آمده به دلیل اقلیم و سابقه تاریخی و حساسیت های محیط زیستی است که وجود دارد و همه این موارد هم باعث شده گردشگری در این منطقه کمک شود.

عامل افزود: نمی دانم چرا اسم گردشگری که می آید حساسیت ها و موضع گیری هایی به وجود می آید که البته اگر مسایلی رعایت نشود حق هم دارند چرا که ممکن است ضررهایی مثل روستای زیارت به وجود بیاید.

طرح جامع گردشگری در سطح محدودی از جزیره به ترتیب اهمیت با نظر کارشناسان تهیه شود و توصیه می شود در این طرح بیشتر به ورزش های دریایی و کشتی های تفریحی مسافرتی توجه شود.

وی با بیان اینکه نباید جزیزه به هیچ وجه در مالکیت بخش خصوصی در آید، گفت: من کاملا موافق با اینکه این منطقه به یک منطقه گردشگری تبدیل شود.

مشاور طراحی ابنیه و معماری و فعال اقتصادی گفت: طرح جامع گردشگری در سطح محدودی از جزیره به ترتیب اهمیت با نظر کارشناسان تهیه شود و توصیه می شود در این طرح بیشتر به ورزش های دریایی و کشتی های تفریحی مسافرتی توجه شود.
وی با اشاره به حضور کارشناسان در زمینه های مختلف ادامه داد: می توانیم از تجارب کارشناسان خارجی با تایید صلاحیت آن ها استفاده کنیم.

عامل ادامه داد: طرح بعد از تصویب گروه های کارشناسی و تامین بودجه با مدیریت یکی از دستگاه های ذیصلاح دولتی اجرا شود.

وی افزود: بعد از آماده شدن کار می توان بهره برداری از بخش های آن را به موسسات ذیصلاح برای مدت محدود واگذار کرد تا با نظارت دستگاه های گردشگری در خدمت گردشگران باشد.

عامل گفت: بانک ها یا موسسات مالی ذیصلاح نیز می توانند کل پروژه را اجرا کنند و در عمل بهره برداری از آن را با نظارت دستگاه گردشگری انجام دهند.

باید برای آشوراده طرح تفصیلی داشته باشیم

یک کارشناس مسائل گردشگری و معماری گفت: اگر از یک سال و نیم گذشته، حاکمیت مباحث خبری، علمی و کارشناسی جزیره آشوراده را مدیریت می کرد، بسیاری از اتفاقاتی که امروز شاهد آن هستیم، رخ نمی داد.

حسین کتولی افزود: به علت تبادل اخبار غبارآلود، مجبور شده ایم که در دو جبهه مخالف قرار بگیریم و با یکدیگر بحث کنیم.

کتولی به وظیفه حاکمیت اشاره و اظهار کرد: دولت و حاکمیت موظف است در هر پهنه از کشور با هر ویژگی که دارد، سند افق چشم اندازی را ترسیم کند.

وی افزود: به عنوان مثال برای شهرهای بزرگ، طرح های جامع و تفصیلی تهیه می شود اما در آشوراده که بخشی از این مملکت است هیچ اتفاق مثبتی در زمینه طرح جامع نیفتاده است.

وی با بیان اینکه پس از کوچ جمعیت از سال ۷۲ وضعیت تغییری نکرده است گفت: الان پهنه های آشوراده دست چه کسی است و چه نظارتی بر ساخت و سازهای آموزش و پرورش در ۲۰ سال اخیر شده است؟

در موضوع آشوراده علاوه بر اینکه طرحی وجود ندارد، هیچ گونه صحبتی از واگذاری آن حتی در سطوح بالا موجود نیست.

این کارشناس با بیان این که امکانات و نظارتی برای اقامت در آشوراده نیست، تصریح کرد: به نظرم آشوراده منطقه ای محروم است و باید مانند هر منطقه محروم دیگری به آن توجه شود.

وی خاطرنشان کرد: هر طرح توجیهی باید سه شاخصه ارزیابی های اقتصادی، فنی و زیست محیطی را دارا باشد و امروز هیچ گونه طرحی برای جزیره آشوراده وجود ندارد.

وی بیان کرد: ما با نقشه هایی مواجه هستیم که سرمایه گذار آن را تعیین کرده است و مورد پذیرش هیچ فردی نیست.

این فعال مسائل گردشگری در پایان با بیان اینکه با دو مسئله در این جزیره مواجه هستیم گفت: در موضوع آشوراده علاوه بر اینکه طرحی وجود ندارد، هیچ گونه صحبتی از واگذاری آن حتی در سطوح بالا موجود نیست.

جزیره آشوراده را باید در ارتباط با محدوه کلان پناهگاه حیات وحش میانکاله ببینیم

صفرقلی خواجه کارشناس منابع طبیعی و مدیر کل سابق منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، افزود: همه ما مسایل محیط زیست را داریم برای اینکه در عرصه محیط زیست در حال زندگی هستیم.

وی ادامه داد: نگاهی که به آن باید داشته باشیم که چگونه می خواهیم استفاده کنیم خیلی راحت است چرا که اصل ۵۰ قانون اساسی تکلیف ما را روشن و مشخص کرده است.

خواجه تصریح کرد: بعد از آن کنفرانس ریو و تعاریف توسعه پایدار مشخص کرده و چارچوب ها کاملا مشخص است و در سازمان محیط زیست هم تعریف شده است.

خواجه افزود: فصل ۱۰ دستور کار ریو هم تاکید بر همین قضیه دارد و باید فضا را بالاتر ببینیم و تنها مختص نگاه خودمان را به جزیره نبریم.

کارشناس منابع طبیعی و مدیر کل سابق منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، افزود: جزیره آشوراده را باید در ارتباط با میانکاله ببینیم و در ارتباط با محدوه کلان پناهگاه حیات وحش میانکاله ببینیم.

وی با نگاهی به وضعیت گذشته، حال و آینده خود منطقه ادامه داد: آماری از وضعیت زیستمندان منطقه به خصوص در بخش خشکی ندارم ولی اطلاعاتی که از بهره برداران منطقه، بخشی از کشاورزان دارم نشان دهنده این است که روند زیستمندان متاسفانه منفی است.

خواجه افزود: در تراکم و فراوانی شک نکنید که همه در حال سیر نزولی طی کردن را دارد و الان که هنوز هیچ اتفاقی نیافاده است چرا این سیر نزولی در حال انجام است؟

وی با بیان اینکه در آینده هم اگر بخواهیم بدون برنامه جلو برویم قطعا همین گونه است، تصریح کرد: آمارهایی که به صورت رسمی موجود است و در اداره کل شیلات وجود دارد میزان صید خاویار در دهه ۶۰ در همین منطقه که زیستگاه عمده تخم ریزی ماهیان خاویاری است ۱۲۰ تن بوده و در حال حاضر آمارها ۵۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم را نشان می دهد.

خواجه خاطر نشان کرد: چون آن نگاه جامع وجود ندارد قطعا به چنین مباحثی دچار می شویم و در آن نگاه جامع باید مسایل توسعه پایدار را در این مسیر دید.

وی با بیان اینکه سه مولفه توسعه پایدار اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی است، افزود: اگر این سه مولفه را با هم نبینیم قطعا به بیراهه خواهیم رفت.

خواجه افزود: اعتقاد داریم که مدل مورد نظر در توسعه پایدار یک مدل اکولوژیکی تنها نیست بلکه یک مدل توسعه جامع است و لذا فقری که بر منطقه حاکم است منطقه را به شدت تهدید می کند.

کارشناس منابع طبیعی و مدیر کل سابق منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، افزود: ناچار هستیم منابع و فرصت های جدید سرمایه گذاری را فراهم کنیم تا مسایل فقر را تا حدودی کاهش دهیم.

وی در خصوص نحوه اجرا گفت: مطالعه در این منطقه با زون بندی انجام شده است و در زون بندی منطقه آشوراده را به عنوان زون ویژه تلقی شده است.

خواجه ادامه داد: این زون ویژه در یک محدوده ۲۲ هکتاری است یعنی تاسیسات اما زون تفرج در آن دیده شده است یا نقشه آن موجود است.

وی با بیان اینکه اصلاح طرح پناهگاه حیات وحش میانکاله افزود: زون تفرج متمرکز در کنار سواحل شمالی زاغمرز وجود دارد لذا پیشنهاد این است که این مطالعه اصلاح و در انتخاب زون ها دقت بیشتری شود و شیوه مطالعه را اصلاح کرد.

وی در خصوص مالکیت آشوراده گفت: تمام عرصه به نام منابع طبیعی سند اخذ شده است و یکی از مناطق ممنوعه برای واگذاری مناطق چهارگانه است که در بحث های اجرایی باید مورد توجه قرار بگیرد.

تمام آسیب محیط زیست ما ناشی از نبود چشم انداز حوزه گردشگری است

عبدالرضا چراغعلی، مدیرکل دفتر شهری استانداری گلستان که در سال های گذشته سمت شهردار بندرترکمن را نیز به عهده داشت، با بیان این که اولین بار مسئولیت اجرای طرح گردشگری این منطقه در سال های گذشته به من سپرده شده بود، گفت: آن زمان کسی اطلاعی نداشت باید در این منطقه چه کار کرد و به همین دلیل عده ای به دنبال سودجویی بودند.

وی افزود: تمام آسیب محیط زیست ما امروز ناشی از این است که ما برای تفرج گاه ها ومناطق با ارزش گردشگری خود چشم انداز تعریف نکردیم. مسئولین بالادست استان به شدت نیازمند طرح توسعه ای هستند و هیچ نسخه مطالعه شده ای در دست مسئولین طراز اول استان ما در این زمینه وجود ندارد.

وی باین کرد: متاسفانه یک عده ای نشسته اند و تمام تخم مرغ های گردشگری استان را در سبد آشوراده گذاشته اند. خروجی این جلسه در خصوص آشوراده استراتژی مدیریت استان برای توسعه است.

چراغعلی خاطرنشان کرد: از ابتدا اولین چیزی که برای این منطقه به ذهن ام می رسید تسهیل شدن رفتن به این منطقه زیبا بود. امیدوارم خروجی این جلسه یک پروپوزال و طرحی باشد که به دست مدیریت ارشد استان برسد.

وضعیت فعلی آشوراده نگران کننده است/ منطقه نیاز به ایجاد شغل دارد

یک فعال اجتماعی و علاقمند در حوزه محیط زیست در این نشست، گفت: با نگاهی به سایر بخش ها در می یابیم که تجربه موفق از اجرای طرح گردشگری در مناطقی که علاقمند به حوزه محیط زیست و منابع طبیعی موافق نبوده، داریم.

محمد باقر عباسی با بیان این نکته که مدت هاست در آشوراده سرمایه گذاری نشده، افزود: آنچه که در حال حاضر برای ما نگران کننده است وضعیت فعلی آشوراده است.

وی با اعلام اینکه چرا دغدغه هایی را مطرح می کنیم که وجود خارجی ندارد، گفت: کسانی که ستاد مردمی نجات از آشوراده تشکیل دادند چرا هتل صدف را در این منطقه احیا نمی کنند.

این فعال گردشگری از تاسیس پتروشیمی در این منطقه ابراز نارضایتی کرد و تصریح کرد: چرا کسی تاکنون پیگیری این موضوع را نکرده که پتروشیمی چه آسیب های زیست محیطی برای این منطقه به همراه خواهد داشت.

به گفته عباسی، پیش از رسانه ای شدن موضوع توسعه در جزیره آشوراده، محیط زیست و هیچ یک از دستگاه اجرایی اعتراضی به این امر نداشتند اما به محض طرح این موضوع در رسانه ها، موضوع حساس شد.

وی با تاکید بر این نکته که بندرترکمن، آشوراده و گمیشان نیازمند سرمایه گذاری هستند، افزود: شهرستان گمیشان یکی از شهرهایی است که بالاترین نرخ باروری را در کشور دارد.

این فعال اجتماعی با اعلام این مطلب که نرخ باروری این شهر سه ونیم است، افزود: این جمعیت در ۲۰ سال آینده نیاز به اشتغال نیروی کار دارد؛ با سرمایه گذاری در شرایط فعلی می توان آینده شغلی افراد را تضمین کرد تا ساکنان این شهر، به سمت مهاجرت نروند.

عباسی مهاجرت ساکنان در شهر و روستای این استان را یک تهدید برای این منطقه دانست و تصریح کرد: با مهاجرت افراد برنامه آمایش سرزمینی به هم خواهد خورد.

محیط زیست آشوراده بسیار آسیب پذیر است

آرش امینی عضو هیات علمی دانشگاه گلستان گفت: میانکاله یک سیستم سدی ساحلی است و در ایران بی نظیر است ولی دلیل این نیست که در دنیا بی نظیر باشد و در خیلی از مکان های دنیا مانند کارولینای شمالی و جنوبی مشابه میانکاله را داریم.

وی با بیان اینکه در این مناطق کارهای توسعه ایی انجام شده افزود: باید میانکاله و آشوراده را باهم دید و نمی توان این دو را از هم جدا کرد.

امینی توضیح داد: بر اساس قدیمی ترین نقشه ای که در سال ۱۸۹۰در خصوص بحث آشوراده موجود است و به وسیله هندی ها تهیه شده آشوراده از ۴ جزیره تشکیل شده است.

وی با بیان اینکه این منطقه فوق العاده حساس است گفت: در این ۱۲۵ سال این ۴ جزیره به هم وصل شده و امتداد میانکاله به وسیله کانال حزینی از هم جدا شده است.

به دلیل پسروی ها و پیشروی ها این منطقه از نظر ریخت شناسی مرتب در حال تغییر است و نتایج تحقیقات نشان می دهد در این ده هزار سال اخیر ۱۸ متر سطح آب دریای خزر تغییر کرده است.

امینی افزود: به دلیل پسروی ها و پیشروی های این منطقه از نظر مرفولوژی و ریخت شناسی مرتب در حال تغییر است و نتایج تحقیقاتی که ایرانی ها و روس ها انجام داده اند نشان می دهد در این ده هزار سال اخیر ۱۸ متر سطح آب دریای خزر تغییر کرده است.

وی توضیح داد: در اثر رفت رسوبات در فاصله ای بین بندرترکمن و آشوراده فعلی سیستم زبانه ماسه ایی در حال رشد است و اتفاقی که در این ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر افتاده است این است که سرعت این رشد را ۱۰ برابر کرده است.

عضو هیات علمی دانشگاه گلستان گفت: مطالعات نشان می دهد که موج شکنی که در بندر امبرآباد احداث شده و کارخانه های کشتی سازی صدرا سیستم ساحلی و رسوب را متغییر کرده است و سرعت رسوب زایی را دراین قسمت بیشتر کرده است.

خلیج گرگان در حالی نابودی است

وی با بیان اینکه خلیج گرگان با این تغییرات به سرعت بر بسته شدنش اضافه شده است افزود: حتی در مطالعاتی که انجام شده اشاره شده که خلیج گرگان را مصنوعی ببندیم و داخل خلیج گرگان را خشک کنیم و برنج کاری کنیم.

امینی ادامه داد: شرکت هایی مثل رواناب، کنکاش، کره ایی ها و خود محیط زیست مطالعاتی انجام داده است ولی باید ببینیم کدام قسمت این مطالعات به درد ما می خورد.

وی با بیان اینکه مسیولین محیط زیست هنوز اولین و پایه ترین کارهای محیط زیستی را نتوانسته ساماندهی کنند، گفت: مدیریت این سیستم ساحلی را نتوانستیم یکپارچه کنیم.

امینی با اشاره به اینکه محیط زیست طرح های سنگین و کلانی که همه ابعاد توسعه ای را بتواند در برداشته باشد ندارد، گفت: همه ما ذهن توسعه ای داریم و استان ما نیاز دارد که درآمد خودش را بیشتر کند.

وی با تاکید بر اینکه در دنیا هم مشابه میانکاله وجود دارد، اظهار کرد: در دنیا این گونه نیست که اجازه ندهند تا کسی وارد آنجا شود و هیچ برنامه توسعه ای درآن دیده نشود.

وی با بیان اینکه با یکسری مطالعات تطبیقی می شود کارهایی انجام داد، تصریح کرد: خود محیط زیست را باید تمهیدات توسعه ای را در نظر بگیرد و امیدوارم بحث توسعه را با همکاری هم در بخش آشوراده پیش ببریم.

آشوراده ناجی توسعه استان گلستان نیست

مسعود شکیبا، دامپزشک و عضو انجمن حمایت از حیوانات نیز در این نشست، با اعلام این که از مخالفان احداث طرح گردشگری در آشوراده است، ضمن تایید متن ارسالی مژگان جمشیدی، گفت: به قدری درباره موضوع آشوراده و توسعه پایدار در این منطقه تاکید و حساسیت ایجاد شده که انگار اگر این منطقه را نجات دهیم همه چیز نجات می یابد.

شکیبا با بیان این نکته که یک بوی نامطبوع از پیگیری این موضوع می آید، افزود: اینکه قرار نیست کره زمین را دست نخورده تحویل دهیم را قبول دارم اما وقتی هنوز ما نیاموخته ایم که زباله ها را برای حفظ محیط زیست جداسازی کنیم چه انتظاری که بتوانیم برای حفظ زیست گاه حیات وحش تلاش کنیم.

اگر فعالان و علاقمندان به حوزه محیط زیست امروز برای حفظ طبیعت فریاد می زنند به این خاطر است که جلوی بسیاری از آسیب هایی که در آینده وارد می شود را بگیرند.

وی ادامه داد: اگر فعالان و علاقمندان به حوزه محیط زیست امروز برای حفظ طبیعت فریاد می زنند به این خاطر است که جلوی بسیاری از آسیب هایی که در آینده وارد می شود را بگیرند.

این فعال حوزه محیط زیست با بیان این نکته که عدم تلاش برای حفظ محیط زیست در آینده جان انسانها را به خطر خواهد انداخت، افزود: یکی از دلایل سونامی سرطان در دنیا و ایران تخریب محیط زیست است.

هرگز نمی گویم که توسعه استان گلستان با آشوراده است

محمد ابراهیمی، مشاور راهبردی استانداری گلستان هم در این نشست گفت: استان های شمالی کشوربا ۵۸ هزار کیلومتر مربع با جمعیت حدود ۶ و نیم میلیون نفربه عنوان یک زیست بوم مهم در شمال ایران است.

وی با بیان اینکه درآمد سرانه استان گلستان ۲۹ است، افزود: باید بدانیم و بررسی کنیم چرا درآمد استان در جایگاه بیست و نهم قرار دارد؟

وی که ۲۴ سال مسئولیت سازمان مدیریت برنامه ریزی کشور در شمال کشور را داشت گفت: درآمد سرانه استان گلستان سه میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و درآمد سرانه کشور ۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است.

ابراهیمی ادامه داد: قبل از سال ۱۳۷۲ هزار نفر در آشوراده زندگی می کردند و خاویاری که دریافت می شد بیش از ۲۰۰تن تا ۳۰۰ تن خاویار الان به ۳۴۵ کیلوگرم رسیده است.

وی خاطر نشان کرد: باید بدانیم که هر چه یک ملت محدود تر و فقیر تر شوند سرخدار، جنگل هیرکانی، پرنده و خاویارش نابود می شود.

ابراهیمی با بیان اینکه ما باید حواس خودمان را جمع کنیم که یک زیست بوم مهم را مورد نقد و بحث و بررسی قرار می دهیم، گفت: هرگز نمی گویم که توسعه استان گلستان با آشوراده است.

وی گفت: وقتی ما می خواهیم که کار قوی انجام دهیم باید مطالعات دقیق انجام داده و توجیه فنی ما باید مشخص و توجیه زیست محیطی ما باید مشخص شود.

ابراهیمی با بیان اینکه خوشحالم از اینکه چنین جلسه ای برگزار شده است، گفت: آنچه که اتفاق می افتد در زیست بوم شمال کشور تعامل بین بخش کشاورزی و محیط زیست و صنعت در این استان های شمال کشور است.

وی تاکید کرد: اگر جنگل های هیرکانی نابود می شود آیا فقط به وسیله یک جاده اتفاق می افتد؟ یا زمانی که مردم در فقر باشند جنگل هیرکانی را نابود می کنند تا بروند چوب را بفروشند و درآمد بیشتری کسب کنند.

ابراهیمی با بیان اینکه هرگز حاضر نیستیم در آن منطقه ساختمان ها بالا برود، افزود: اگر ملت ما از این منطقه بهره وری از لحاظ روحی کند دولت باید امتیازات لازم را در این خصوص بدهد.

جمع بندی نشست: طرح گردشگری را در شهرهای حاشیه خزر احداث کنید

در جمع بندی این نشست، کامیار عادل، سخنگو و عضو اتاق فکر استان، نگرانی متخصصان امر در بحث آشوراده را به حق دانست و تصریح کرد: درحالی که متخصصان درباره لایه های خاک این منطقه بحث می کنند عده ای مسائل عجیب و غریبی را طرح می کنند که نشان از اطلاع پایین آنها درباره این موضوع دارد.

وی اعلام کرد: تا جای ممکن به دنبال این هستیم که بحث آشوراده را به دور از وابستگی های قومی، نژادی و سیاسی دنبال کنیم.

وی با بیان این مطلب که ادبیاتی که در مباحث توسعه، رشد، ارتقا و بهبود استفاده می کنیم باید بر اساس مستندات باشد، افزود: با توجه به نظرات اعلام شده می توان این جمع بندی را اعلام کرد با اجرای طرحی جدید هم می توان از آشوراده به عنوان یک مرکز گردشگری جانور نگری استفاده کرد و مراکز گردشگری را در حاشیه خزر مستقر کرد تا هم خواسته دولت محقق شود و هم نگرانی فعالان حوزه محیط زیست بر طرف شود.

عادل در تشریح این پشنهاد که به نوعی نظریه اتاق فکر استان گلستان به شمار می رود، اظهار کرد: ایجاد مراکز گردشگری و تاسیسات زیربنایی در شهرهای بندرگز، بندرترکمن و گمیشان که سه ضلع یک مثلث استراتژیک به مرکزیت آشوراده را تشکیل می دهند و در حاشیه خزر قرار دارند، علاوه بر ایجاد شغل خود به خود باعث جذب گردشگری خواهد شد و از آشوراده به عنوان مرکز سه مثلث یاده شده می توان به عنوان منطقه گردشگری طبیعی برای جانور و پرنده نگری استفاده کرد.

شایان ذکر است در این نشست معاونان استاندار گلستان و مسئولان ارشد استانی در بخش های محیط زیست و گردشگری نیز دعوت شده بودند که متاسفانه از حضور در این نشست خودداری کردند. رضا مروتی، معاون عمرانی استاندار گلستان که مسئول پیگیری این طرح در استان است نیز علی رغم چندین بار مکاتبه و تماس تلفنی و علی رغم حضور در استان گلستان و شهر گرگان، اعلام کرد در استان نیست. در صورتی که وی در نشست حضور داشت می توانست با بیان جزییات از بسیاری از ابهامات درباره این طرح پرده بردارد.

به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست که با حضور ۳۰ کارشناس مختلف برگزار شد، نظرات موافق و مخالف فراوانی داشت که هر کدام از منظر خود به موضوع اشاره ای داشتند. اما در جمع بندی می توان اذعان کرد، همانطور که کارشناسان تاکید کردند، آشوراده در درجه اول یک منطقه حساس و مهم زیست محیطی است که تغییرات در آن ناپایداری ایجاد می کند و حتی گونه های مهاجر آن را به خطر می اندازد. از سویی حضور پرندگان مهاجر و جانوران می توانند مانند سایر نقاط دنیا یک ظرفیت گردشگری به شمار رود و برای مردم منطقه درآمد زا باشد.

همانطور که اشاره شد، به عقیده کارشناسان و مسئولان هیچ طرحی جامعی برای گردشگری آشوراده تدارک ندیده اند یا اگر دیده اند در اختیار صاحب نظران قرار نداده اند. از آنجا که شهرهای حاشیه خزر و خلیج گرگان از سال های دور مرکز تعاملات بین المللی و تجاری بودند زیرساخت های اولیه گردشگری را دارا هستند و می توان با استقرار سازه های جدید و تکمیل تاسیسات موجود علاوه بر توسعه این شهرها و ایجاد اشتغال، از ظرفیت طبیعی آشوراده هم برای تقویت گردشگری این شهرها و استان استفاده کرد./مهر