نقش والدین در تربیت فرزند/ عوامل و انگیزه های دروغ

به گزارش گلستان24؛‌ تا به حال نشنیده ایم که هیچ پدر و مادری بگوید فرزند من دروغ نمی گوید در حقیقت دروغگویی مهارتی است که تمام کودکان آن را می آموزند و برای دروغگویی آنان دلیلی وجود دارد.چه وقت بچه ها دروغ میگویند؟ چرا آن ها دروغ می گویند!؟

۱- ترس از مجازات:

کودک وقتی دروغ می گوید به خاطر این است که از مجازات می ترسد. اگر راست بگوید، از مکافات امری که مرتکب شده ایمنی ندارد . بررسی های علمی نشان می دهند که بیش از ۷۰% دروغ های کودکان به این علت و دلیل است ، اطمینان دهید او را تنبیه نخواهید کرد تا به شما راست بگوید.

۲- احساس فشار:

کودک اصرار دارد امری را که مرتکب شده، از نظر شما مخفی باشد. در ضمنِ سؤالات بسیار، به بازجویی او می پردازید. پیداست که او برای حفظ شخصیت خود همچنان به دفاع و انکار خواهد پرداخت.

۳- ضعف و عجز :

در مواردی دیده می شود که والدین و مربیان تکالیف شاقی را بر فرزند تحمیل کرده اند. او قدرت انجام آن تکالیف را ندارد. بدین نظر به دروغ می گوید که وقت ندارد ،‌ از این کار سر در نمی آورد و آن را بلد نیست، خود را به ناخوشی می زند که بیمارم و … .

این ضعف و عجز در مواردی می تواند به صورت عکس قضیه، یعنی لاف زدن و گزافه گوئی در آید تا از این طریق ضعف خود را در انظار دیگران جبران و ترمیم نماید.

۴- حسادت و رقابت :

منشا ‌برخی از دروغ های کودکان حسادت و یا رقابت است . او می بیند که برادر یا خواهر کوچکش با شیرین زبانی های خود نظر پدر و مادر را جلب کرده و محبت آن ها را به صورت انحصاری در گرو خود در آورده است . او از طریق رقابت که در حقیقت منشائی جز حسادت ندارد ، می خواهد جای پایی برای خود ایجاد کند . چون قدرت انجام عمل و رقابت را ندارد، تن به دروغ می دهد. زمانی هم دیده می شود که طفل خردسال را اذیت کرده و به گریه اش می اندازد و بعد منکر قضیه می شود.

۵- جلب نظرها:

گاهی شما به عنوان پدر یا مادر در میان جمعی از دوستان خود نشسته و سرگرم بحث و گفتگو هستید. کودکی را که در میان جمع شماست، فراموش کرده و یا او را به حساب نمی آورید . ناگهان می بینید که کودک با بیان مسئله ای که واقعیت ندارد ، لب به سخن می گشاید و امری را با زرق و برق و با جلوه ای خاص بیان می کند، تا توجه تان را به سوی خود معطوف دارد.

۶- کسب منافع:

به فرزندتان اعلام می کنید که اگر در ثلث سوم و در امتحانات آخر سال بتواند رتبه اول شود و یا در فلان درس فلان نمره را بیاورد ، برایش فلان اسباب بازی را که بسیار مورد علاقه اوست، تهیه خواهید کرد. حال وضع او را در نظر آورید که به فلان رتبه و نمره دست پیدا نکرده . ولی به آن اسباب بازی علاقه مند است. طبیعی است که با گفتن دروغ و به کار گرفتن راه خطا و نادرستی بخواهد خود را به آن منفعت برساند.

۷- خودنمائی و غرور:

آدمی برای اینکه در میان جمع خود را دستکم نگیرد و نشان دهد که او هم کسی است، به دروغ از شخصیت خود، از اهمیت خانواده و وضع خود صحبت می کند.

۸- پـوشاندن لغزش :

کودک نیز چون دیگران دارای حب ذات است. خودش را دوست دارد و شخصیت او نزدش عزیز است. ممکن است درمواردی دچار لغزش و خطا شده باشد و می داند که در این امر مورد طعنه و سرزنش دیگران قرار خواهد گرفت و شخصیت او به خطر خواهد افتاد.به همین دلیل برای پوشاندن گناه و رهایی از خطر سرزنش و تمسخر تن به دروغ می دهد. آماده می گردد که بر خلاف واقعیت حرف بزند. البته اگر او می دانست که لغزش و خطای او بخشیده می شود، تن به دروغ نمی داد.

۹- آرزو ، امید:

دروغ کودک در مواردی می تواند نشان دهنده امید و آرزوی او در وصول به هدفی و مقصدی باشد. او آرزو دارد که از فلان جوی بپرد و عبور کند، پس همان آرزو را به صورت تحقق یافته آن مطرح می سازد.

۱۰- انتقام گیری:

در مواردی دروغگویی نوعی انتقام گیری است. می خواهد با زحمت انداختن پدر و مادر که آزارش رسانده اند، ‌با سوزاندن دلِ آن ها که روزی دل او را سوزانده اند انتقام بگیرد. آن ها معمولاً با گفتن دروغی پدر و مادر خود را مضطرب می سازند، ‌ حتی در مواردی سعی دارند آبروی آن ها را ببرند. از آن بابت که روزی آن ها آبروی او را نزد دوستش برده اند. این گونه رفتار در کودکانی که ظرفیت روحی مناسبی ندارند و اغلب احساس مظلومیت و ضعف وحقارت می کنند ،بیش تر دیده می شود. آن ها اعمال این روش را برای خود نوعی دفاع و مقابله می پندارند.

۱۱- بــــازی کودکانه:

کودک است و بازی،‌ تمایل به لذت بازی او را وامی دارد که در مواردی با دروغ های خود دیگران را هم بازی دهد.

۱۲- تخیل کودکانه :

این از مسائل مهم و از نکات اساسی روانشناسی کودک است که طفل در موارد بسیاری بین واقعیت و تخیل فرق نمی گذارد. چه بسیارند مسائلی که او در ذهن آن را تخیّل و تصویر می کند و بعد همان را به عنوان یک واقعیت مطرح می سازد. این امر در کودکانی که کم تر از پنج سال دارند، به فراوانی دیده می شود و والدین ناآگاه به جای تفهیم کودک او را به باد مسخره و سرزنش می گیرند . متهمش می سازند که دروغ گفته است. دروغ او به واقع دروغ نیست. نوعی تصور و خیال است . گاهی هم نتیجه داستان روز قبل مادر و یا رؤیای شب قبل اوست. به خصوص که او از بیان واقع در رؤیا و تفاوت گذاری بین این دو عاجز است.

۱۳- ناشیگری در تربیت :

بررسی ها نشان داده اند والدینی که توانسته اند محیط خانه را محیطی پر از صدق و صفا سازند، ضوابط اخلاقی را در خانه رعایت کرده، هشیار باشند، فرزندان شان صادق و راستگو بار خواهند آمد.

۱۴- الگوی غلط :

چشم و گوش کودک دریچه هایی از او به سوی جهان خارج هستند. آن ها نگاه می کنند شما چه می گویید و چه می کنید. ممکن است دائماً فرزندان خود را نصیحت کنید که راست بگویند ،ولی عمل شما خلاف آن باشد. فراموش نکنید طفل آنچه را که از شما دیده و شنیده است، می آموزد یا در اجتماع امروز یا فردای خود آن را پیاده می کند. همه رفتار و گفتار شما سرمشق اوست و به او سرایت خواهد کرد.

۱۵- تشویق غلط:

گاهی کودکی را می بینیم که به علت شیرین زبانی دوران خردسالی دروغی را که مثلاً از کسی یاد گرفته ، با زبان کودکانه اش در حضور پدر و مادر می گوید و آن ها بدون توجه به عواقب آن شروع به تشویق و بوسیدن او می کنند. طفل بی خبر از همه مسائل، از این پذیرش شاد شده و به ادامه راهش خواهد پرداخت. روز بعد برای این که محبت بیش تری ببیند، دروغ بزرگ تری را خواهد گفت و این امر به تدریج در او به صورت عادت در می آید.

۱۶- آزمودن والدین :

گاهی کودکان دروغی را می گویند تا در سایه آن بتوانند پدر و مادر را آزمایش کرده و موضع آن ها را در برابر این امر دریابند. می دانید فرزندان ما به علت ناآگاهی و بی تجربگی در دنیایی از معماها و چراها قرار می گیرند و نمی دانند در برابر آن ها چه موضعی اتخاذ کنند. سخنی را به دروغ می گویند و منتظر می مانند که عکس العمل آن ها را ببینند. اگر عکس العمل منفی بود ،می گویند شوخی کردم و دروغ بود ، اگر مثبت بود ، به ادامه آن راه می پردازند. بر این اساس این دروغ برای کشف است ، نه مسئله ای دیگر .