گلستان رتبه چهارم بحران آب کشور/ کشاورزی استان مدیریت شده نیست

به گزارش گلستان24، گلستان از دیرباز، اقتصادی بر پایه کشاورزی داشته و همواره به عنوان یکی از تولید کنندگان اصلی محصولات کشاورزی کشور به شمار می رود. در گذشته های نه چندان دور این استان را به عنوان سرزمین طلای سفید می شناختند و پنبه به عنوان محصولی ارزشمند و با ارزش افزوده فراوان، بخش عمده زمین های کشاورزی استان را به خود اختصاص داده بود.

رفته رفته به دلایل مختلف که هر کدام جای بحث دارند، الگوی کشت استان عوض شد و به جای تولید محصولات پر بازده با حداقل مصرف آب، کشت هایی مانند شالی و محصولات پر آب جایگزین کشاورزی استان شد.

این روند تا جایی پیش رفت که حتی محصولات استان دیگری خریداری نداشت و بسیاری از کشاورزان به دلیل برنامه ریزی نادرست متولیان و کاشت محصولات پر آب دیگر حمایت نشدند و محصولات خود را درو می کردند.

حفر چاه های مجاز و غیر مجاز فراوان و تخلیه آب های زیر زمینی استان برای کشاورزی، باعث شد تا زمین استان هر روز تشنه تر و خشک تر شود. از سوی دیگر آب و هوا هم با کشاورزی استان یاری نکرد و طی سال های گذشته آمار بارندگی ها هر روز کمتر از دیروز شده است.

متاسفانه امروز به نقطه ای رسیده ایم که نه تنها بارندگی مناسبی نداریم، بلکه میزان تبخیر آب در استان بیشتر از بارش شده و همین امر میزان آب ذخیره شده در سدهای گلستان را به طرز چشم گیری کاهش داده است.

خشکسالی زودتر از پیش بینی ها به گلستان رسیده و وضعیت حال حاضر نشان می دهند نه مسئولان و نه مردم گلستان، هنوز باور نکرده اند که آب نداریم. خشکسالی دیگر تهدید آینده نیست، بلکه اقلیم امروز گلستان است.

برای بررسی وضعیت بحران آب در بخش کشاورزی گلستان و ارائه راهکار در همین زمینه، میزگردی با همکاری اداره کل هواشناسی، سازمان جهادکشاورزی، شرکت آب منطقه ای و اتاق فکر استان گلستان در سازمان جهاد کشاورزی استان برگزار کردیم.

در ابتدای این نشست، جلال کریمی، رییس اتاق فکر استان گلستان، با تاکید بر این که وضیعت گلستان در بخش آب از بحران گذشته و فراتر از خط قرمزها رسیده است، خواستار پیگیری و برنامه ریزی جدی در این رابطه شد و گفت: نیاز است به صورت جدی جلساتی درباره بحران آب برگزار شود و در هر جلسه ابعاد مختلف این موضوع برای مخاطبان شفاف سازی شود.

 

 

وی از تلاش اتاق فکر برای برگزاری جلسات مردمی در این رابطه خبرداد و گفت: باید مردم را نسبت به تبعات بحران آب آگاه کرد و از آن ها خواست در مدیریت مصرف همراه دولت باشند.

کریمی نقش رسانه ها را در آگاه کردن مردم بسیار مهم خواند و با تاکید بر این که این نشست ها باید ادامه دارد و با دامنه مخاطب بیشتر برگزار شود، گفت: حل یا مدیریت بحران آب فقط بر عهده دولت نیست و باید همه اقشار جامعه پای کار بیایند.

بحرانی بودن وضعیت آبی گلستان زمانی مشخص تر شد که مدیرکل هواشناسی استان در این جلسه، به بررسی وضعیت بارندگی ها طی سال های گذشته پرداخت. به گفته سید محمدرضا رضوی، گلستان در تقسیم بندی های کشوری جزو استان های شمالی در نظر گرفته می شود، اما این در حالی است که  گیلان میانگین بارندگی یک هزار و ۷۰۰ تا یک هزار و ۵۰۰، مازندران میانگین هزار تا ۹۵۰ میلی متر و گلستان بارندگی زیر ۵۰۰ میلی متر را دارا است.

وی که متعقد است قرار دادن گلستان در شمار استان های شمالی با این دلیل ذکر شده اشتباه است و باید اصلاح شود، گفت: یکی دیگر از چالش های مهم در کم آبی، توپوگرافی استان است که به دلیل نداشتن ارتفاعات بسیار بلند در گلستان فاقد روان آب و ذخیره کافی برف هستیم و به همین دلیل در فصول گرما دچار چالش زیادی در آب هستیم.

رضوی با بیان این که استان از سمتی به کویر لوت و از سمت شمال به صحرای قره قوه وصل است، اظهار کرد: ارتفاعات کوتاه استان گلستان مانع از ورود گرمای استان های کویری همسایه نمی شود و هوای گرم دیگر استان ها سریع تر به گلستان نفوذ پیدا می کندو همین موضوع به چالش کم آبی و گرم شدن هوای استان بیش تر دامن می زند.

 

وی تصریح کرد: سومین پدیده مهم در استان تبخیر زیاد آب است که در مراوه تپه  این تبخیر تا مرز ۲ هزار و ۳۰۰ میلی متر و در گنبد به هزار و ۵۰۰میلی متر می رسد. ضمن این که سیستم بارش های استان با توجه به تغییر اقلیم متفاوت شده و به همین جهت سفره های زیرزمینی فرصت ترمیم و بازسازی خود را ندارند. استان های خراسان شمالی و رضوی نیز با زدن سد شیرین دره مانع از رسیدن آب به اترک شده اند و این ذخیره در اترک نیز از بین رفته است!

ورودی دام های عشایر خراسان مراتع گلستان را نابود کرد

رضوی افزود: مشکل بعدی استان دام های عشایر خراسان شمالی و رضوی است که به گلستان می آیند و مراتعی که ظرفیت هزار دام بیشتر را ندارند یکباره ۴ هزاردام را در هجوم خود می بینند.

 

وی اضافه کرد: اینگونه است که مراتع ما در مکان هایی مانند قازان قایه تبدیل به برهوت شده است و مادامی که مراتع وجود نداشته باشد آب را نیز نمی توان در زمین نگه داشت و با سرعت بسیاری تبخیر می شود.

رضوی تصریح کرد: ما دقیقا مانند انسان هایی شده ایم که همه حقوق خود را پیش خور کرده اند. بدیهی است که مراتع ما و سفره های زیرزمینی ما توان این همه کشیدن آب از زمین را ندارند. هزینه  تولید گوشت قرمز و دام در استان ما به مراتب بالاتر از آن چیزی است که به دست مصرف کننده می رسد و یارانه اصلی آن را طبیعت ما پرداخت می کند طبیعتی که جایگزین ندارد!

خشکسالی دیگر تنها یک پدیده در استان ما محسوب نمی شود بلکه خشکسالی از این پس صفت استان شده است و ما هم اکنون در مرکز بحران خشکسالی هستیم.مدیر کل هواشناسی استان در ادامه تاکید کرد: خشکسالی دیگر تنها یک پدیده در استان ما محسوب نمی شود بلکه خشکسالی از این پس صفت استان شده است و ما هم اکنون در مرکز بحران خشکسالی هستیم.

وی تصریح کرد: هر روز در کشور و استان به دنبال برداشت بیشتر آب هستیم و فشار هر روز بیشتر از قبل روی سازمان آب است که با هر روش برداشت را بیشتر کند و این در حالی است که آبی دیگر برای مصرف وجود ندارد. مشکل این است که ما آب را عرضه می کنیم و به دنبال تقاضای آب نیستیم، در حالی که در دنیا آب تقاضا و بعد عرضه می شود.

رضوی با بیان این که ۱۰ درصد تولید ناخالص ملی ما را کشاورزی تشکیل می دهد و ۲۳ درصد جمعیت کشور با این امر درگیر هستند، گفت: ما باید بیشترین فشارمان در امر صرفه جویی و مدیریت مصرف در بخش کشاورزی باشد.

گلستان جزو چهار استان بحران زده کشور است

وی بیان کرد: پرواضح است که خشکسالی از این پس گریبان ایرانیان و به ویژه گلستان را خواهد گرفت چرا که این استان جزو چهار استان بحران زده آب کشور است.

مدیر کل هواشناسی استان در ادامه با بیان این که روند خشکسالی ا زاین پس در استان روز به روز بدتر می شود، گفت: در رودخانه چالوس ۲ میلیون متر مکعب آب شیرین به دریا می ریزد و این در حالی است که استان همچوار یعنی گلستان دچار بحران کم آبی است. به نظر می رسد مهم ترین دغدغه استاندار گلستان در شرایط کنونی باید روی انتقال آب البرز مرکزی به استان باشد تا بخشی ا زاین بحران با این اقدام مرتفع شود.

وی تصریح کرد: خاک ورزی و کشاورزی حفاظتی نیز از مواردی است که باید در استان جدی گرفته شود. سوزاندن کاه و کلش مزارع نه تنها موجب از بین رفتن مواد آلی خاک می شود بلکه زمین را خشک و کم بازده کرده و نیاز آبی زمین را افزایش می دهد که باید برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی بیشتری در این خصوص برای کشاورزان صورت گیرد.

معاون برنامه ریزی و بهبود مدیریت شرکت آب منطقه ای گلستان هم در این میزگرد بر این موضوع تاکید کرد که گلستان جزء ۴ استان کشور در بخش آب بحرانی است و افزود: برای کشور غریب است که چرا گلستان در کنار استان های جنوب کشور مثل فارس، بوشهر و هرمزگان به بحران آب دچار است.

 

 

حسین دهقان ادامه داد: تعداد روزهای بارانی در گلستان کاهش پیدا کرده است و اتفاق قابل توجهی در بارندگی های دراز مدت ایجاد شده است به طوری که در سال های گذشته تغییر سال های پرباران در گلستان روبه کاهش و تغییر اقلیم اتفاق افتاده است.

اتفاق قابل توجهی در بارندگی های دراز مدت ایجاد شده است به طوری که در سال های گذشته تغییر سال های پرباران در گلستان روبه کاهش و تغییر اقلیم اتفاق افتاده است.

وی با بیان اینکه باید به معنی دو مقوله خشکی و خشکسالی توجه کنیم، گفت: خشکی یک صفت و شاخصه منطقه است که ماندگار و دایم و همیشگی است مثل استان های کرمان و یزد؛ ولی خشکسالی یک صفت متغییر است و قرار است مدتی در منطقه باشد و بعد سپری شود.

وی با اشاره به اینکه ما در گلستان میهمانی به نام خشکسالی داریم، افزود: ایران در رتبه چهارم کشورهایی وجود دارد که دارای تهدید خشکسالی است وحدود ۳۰ سال است که قرار است میهمان ما باشد.

دهقان ادامه داد: خیلی ها اعتقاد دارند باید با خشکسالی مقابله کنیم اما من فکر می کنم که کلمه مقابله خیلی خوب نیست چون امروز در شرایطی قرار گرفتیم که باید از این مساله آسیب نبینیم و با خشکسالی همزیستی کنیم.

متوسط کاهش آبدهی رودخانه های ما حدود ۸۵ درصد است

معاون برنامه ریزی و بهبود مدیریت شرکت آب منطقه ای گلستان با تاکید بر اینکه ما ظرفیت هایی در استان مثل آبخوان ها داریم که نباید آسیب ببیند، گفت: کاهش آبدهی رودخانه  را در گلستان اشته ایم. حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش بارندگی داریم اما متوسط کاهش آبدهی رودخانه های ما حدود ۸۵ درصد است.

دهقان صحبت های خود را با طرح این سوال که چه اتفاقی افتاده که رودخانه های ما ظرفیت آبدهی آن ها پایین آمده است دنبال کرد و گفت: امروز یکی از دغدغه های ما تامین آب سدهای گلستان است.

 

 

وی تصریح کرد: جامعه باید بپذیرد که خشکسالی اتفاق افتاده است و نه تنها دولت بلکه مردم هم باید قبول و باور کنند. ما در مرحله ای هستیم که مردم هنوز باور نکردند بحران آب جدی است.

دهقان گفت: باید از تجربه دنیا استفاده کنیم چرا که در بسیاری از کشورهای دنیا خشکسالی اتفاق افتاده و در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و جانی خسارت های زیادی دیده شده است.

۸۸ درصد آب استان در حوزه کشاورزی مصرف می شود

وی در پاسخ به این سوال که چه کنیم تا باور عمومی اتفاق بیافتد، تصریح کرد: نظریه پایه توسعه و محور توسعه استان کشاورزی است و ۸۸ درصد آب استان در حوزه کشاورزی مصرف می شود.

دهقان ادامه داد: محروم بودن گلستان در بحث احداث مخازن و منابع آب باعث شده ما در بحث مصرف آب شرب، صنعت و کشاورزی ازآب زیرزمینی استفاده کنیم.

معاون برنامه ریزی و بهبود مدیریت شرکت آب منطقه ای گلستان با تاکید بر اینکه آب زیرزمینی در دنیا جزء منابع استراتژیک است، افزود: این منابع به سختی تجدید پذیر می شوند و چون سد نداشتیم به اجبار از این منابع استفاده می کنیم.

دهقان اظهار کرد: خدمات رسانی در چند دهه اخیر به مردم و ارتقای سطح خدمات، الگوی مصرف میزان مصرف را در همه حوزه ها بهم ریخته است این در حالی است که در گذشته آب انبار و حوض آب در خانه ها وجود داشت و مردم در مصرف آن بسیار دقیق بودند.

الگوی مصرف میزان مصرف را در همه حوزه ها بهم ریخته است این در حالی است که در گذشته آب انبار و حوض آب در خانه ها وجود داشت و مردم در مصرف آن بسیار دقیق بودند.

وی تاکید کرد: تغییر فرهنگ تدریجی است و اصلاح آن هم تدریجی است. امروز نباید فکر کنیم اگر نسخه ای می  پیچیم فردا همه چیز خوب خواهد بود و مشکلات کم آبی حل خواهد شد.

دهقان ادامه داد: شالوده همه چیز در همه مباحث اجتماعی بحث اقتصاد و اعتماد است و اگر می خواهیم آن را حل کنیم باید اقتصاد و اعتماد مردم حل شود.

وی توضیح داد: امروز اگر به کشاورز می گوییم شالی نکارد و کشاورز تمایل به کاشت شالی دارد بحث اقتصادی کشاورز مطرح است و باید به سمتی پیش برویم که خود مردم در نوع کشت خود بازنگری کنند و به سمت کشت هایی با آب کمتر و درآمد بیشتر بروند.

وی با بیان اینکه ۵۰ هزار خانوار تحت عنوان مشترک بخش کشاورزی آب زیرزمینی ما هستند، تصریح کرد: وقتی اقتصاد کشاورز که به عنوان بزرگترین مصرف کننده مشترک آب ما حل شود به راحتی می توانیم مسایل را حل کنیم.

آب رایگان نمی تواند به فرهنگ سازی کمک کند

معاون برنامه ریزی و بهبود مدیریت شرکت آب منطقه ای گلستان با بیان اینکه بازنگری مدیریت آب دارای اهمیت است، افزود: تا زمانی که آب رایگان در اختیار مردم است خیلی نمی توانیم فرهنگ سازی کار کنیم.

وی تصریح کرد: باید کار فرهنگی را هدفمند کنیم و امروز فرصت نداریم کاری کنیم که ۱۰ سال و ۲۰ سال آینده دیگر بخواهیم به نتیجه برسیم. امروز باید نسخه امروز را داشته باشیم.

دهقان اظهار کرد: بحث نظام کردن بازرگانی و تجارت کشور یکی از راه های مدیریت بحران آب است. داخل کشور هندوانه تولید می کنیم و صادر می کنیم یعنی در واقع آب را صادر می کنیم.

وی افزود: در تولیدات غذایی باید سیاستی داشته باشیم و اشتغال، تامین غذا و اقتصاد باید در برنامه های ما دیده شود و اگر تامین نشود نمی شود کار انجام داد. اگر توزیع عادلانه ثروت وجود داشته باشد می توان کارهای زیادی انجام داد.

 

 

دهقان در پاسخ به این سوال که ارزش گذاری آب بر عهده چه کسی است، افزود: باید اصلاح الگوی مصرف را در بحث آب و هم در بحث غذا مد نظر داشته باشیم. تولید هر یک کیلو گرم گوشت مرغ ۴ هزار لیتر آب و هر یک کیلو گرم گوشت قرمز ۱۵ هزار لیتر آب نیاز است. الگوی تغذیه ما باید متناسب با الگوی منابع آبی ما باشد.

وی گفت: هر استانی به اندازه ظرفیت خودش خود را توسعه دهد و امروز یکی از مصیبت هایی که مازاد بر بحران آب کشور را دچار خواهد کرد همین انتقال های بین حوزه ای است.

چتر سیاست را برداریم و مردم با واقعیت ها آشنا کنیم

دهقان با بیان اینکه امروز به اعتقاد من داشتن دغدغه بحث آب واجب است، افزود: ما همه نگران هستیم و می دانیم که مشکل آب وجود دارد و به مناسبت های مختلف جشنواره های مختلف برگزار می شود ولی باید مردم را باید جمع کنیم و چتر سیاست را از مسایل برداریم و مردم را با واقعیت ها آشنا کنیم.

معاون برنامه ریزی و بهبود مدیریت شرکت آب منطقه ای گلستان افزود: باید مخاطب های خود را دسته بندی کنیم و در جمع هر کدام از آن ها طوری صحبت کنیم و نمی توانیم یک رویه واحد را برای همه به کار ببریم و انتظار داشته باشیم که آن ها همراه ما باشند.

گلستان از ابتدای سالی آبی حدود ۳۱۳ میلی متر بارش داشته است که نسبت به سال گذشته و آمار دراز مدت تغییرات چشم گیری را نشان می دهد. این عدد در سال گذشته ۳۵۸ میلی متر بوده است و آمار دراز مدت ۴۱۰ میلی متر است و بحث جالب توجه این است که دو سال قبل ۵۵۶ میلی متر باران در سال آبی داشته ایم.

کاهش بارش امسال نسبت به سال گذشته بیش از ۱۲ درصد و نسبت به آمار دراز مدت بیش از ۲۶ درصد بوده است.

یحیی لطفی، مدیر دفتربهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای گلستان هم در ادامه این میزگرد با اعلام این آمارها افزود: در شروع امسال و بهار شرایط بدتر شد چرا که تنها ۴۶ میلی متر بارش در گلستان داشتیم این در حالی است که سال قبل که خشکسالی بود ۱۰۷ میلی متر باران داشتیم.

وی ادامه داد: در گذشته ارتباطی بین تغییرات بارندگی با آورد رودخانه ها وجود داشت که در حال حاضر این روند بهم خورده است. در ایستگاه مراوه تپه کل آبی که از ابتدا سال آبی آمده است ۲۸ میلیون مترکعب است در صورتی که آمار دراز مدت آن ۲۱۴ میلیون متر مکعب بوده است و ۴۸ درصد کاهش داریم.

لطفی تصریح کرد: وقتی روان آب نداشته باشیم تغذیه سفره های زیرزمینی هم وجود ندارد و کاهش سطح آب و ذخایر تجدید شونده آب وجود دارد. با توجه به اینکه جریان رودخانه ها کاهش پیدا کرده ورودی سدهای ما هم کاهش پیدا کرده است.

۷۹ درصد ظرفیت سدهای گلستان خشک شده است

وی در خصوص سدهای موجود در گلستان، افزود: ۱۴سد در گلستان با حجم ۳۰۰ میلیون متر مکعب در گلستان وجود دارد که در حال حاضر ۶۳ میلیون متر مکعب آب دارد و این تنها ۲۱ درصد حجم آب سدهای ما است و ۷۹ درصد آن خالی است که این نسبت به سال گذشته ۳۴ درصد کاهش داشته است.

مدیر دفتربهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای گلستان با بیان اینکه خشکسالی در سطح استان خیمه زده است، افزود: تا سال ۱۴۰۰ حدود ۳۹ درصد کاهش رواناب و آب های زیرزمینی را خواهیم داشت و در نقاطی از استان پرویودهای خشکسالی ما افزایش پیدا می کند و در منابع آب تاثیر خواهد گذاشت.

وی با بیان اینکه ذخایر آب سبز همان رطوبتی است که کشت دیم استان وابسته به آن است، افزود: در شمال استان کشت دیم ما از بین رفته و در میان دره هم با مشکل و خساراتی روبرو شده است.

لطفی با بیان اینکه در بحث جمعیت هم در ایران با افزایش مواجه هستیم، گفت: جمعیت گلستان در سال ۱۳۹۰ یک میلیون و ۷۹۰ نفر و پیش بینی ها برای سال ۱۳۹۵ حدود ۱ میلیون و ۹۵۰ و نزدیک دو میلیون خواهد بود که در سایت آمار ایران نوشته شده است.

۳۰ درصد آب های گلستان در حال کاهش است و در عین حال با افزایش تقاضا و جمعیت هم رو به رو هستیم.

وی با بیان اینکه بحث امنیت غذایی هم دارای اهمیت است، ادامه داد: ۳۰ درصد آب های گلستان در حال کاهش است و در عین حال با افزایش تقاضا و جمعیت هم رو به رو هستیم.

لطفی تصریح کرد: گلستان به کشاورزی معروف است و این کشاورزی با این منابع آبی نیاز کشاورزی با مشکل روبه رو می شود چرا که در آب زیرزمینی هم به ته رسیده ایم و به اصطلاح کف گیر ته دیگ خورده است.

نگاه مدیریت مصرف در بخش آب حاکم شود

مدیر دفتربهره برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه ای گلستان گفت: در حال حاضر در گلستان به دلیل اینکه  منابع آبی نداریم سیاست عرضه بسته شده است.

وی با تاکید بر اینکه باید نگاه مدیریت مصرف داشته باشیم، افزود: تنها راه نجات ما بحث بهره وری است و کشاورزی سنتی ما باید نگرش تغییر کند و با توجه به اینکه استان ما ۴ فصل را دارد به ما کمک می کند تا با آب کمتر محصولاتی تولید کنیم که قیمت بالاتر و سود بیشتر داشته باشند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی گلستان هم در این نشست، گفت: کاهش ریزش های جوی، افزایش تبخیر و تعریق گیاه و کاهش بارندگی های موثر از جمله عوامل بحران خشکسالی استان است.

سهراب سهرابی افزود: در کشاورزی تنها زمان بارندگی مهم نیست بلکه به بارندگی ای می توان موثر گفت که بتواند حداقل ۲۰ سانتی متر از خاک را مرطوب کند. کاهش تعداد روزهای بارندگی و پراکنش نامناسب و دماهای بحرانی چه در فصل گرم و چه در فصل سرد از جمله دیگر پیامدهای تغییر اقلیم در استان است.

وی با بیان این که ما باید با این شرایط سازگار باشیم و از منطق دنیا استفاده کنیم، گفت: در دهه ۵۰ و ۶۰ سطح زیر کشت پنبه استان ۱۴۵ هزار هکتار بوده و با بیش از ۴۳ کارخانه پنبه پاک کنی ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن پنبه در استان وجود داشت و پنبه در بورس لیورپول عرضه می شد.

 

 

وی بیان کرد: آمار کشت پنبه در دهه ۸۰ تا ۹۰ در استان بین ۱۲ تا ۱۳ هزار هکتار رسید. قیمت گندم در دهه ۶۰ هر کیلو ۳۳۰ تومان و قیمت آن چهار و هشت دهم پنبه بود. در سال گذشته قیمت گندم هزار و ۵۰ تومان و دو برابر قیمت پنبه فروخته شد!. می توان گفت بلایی که در امر خشکسالی در استان بر سر ما آمد از داخل همین سیستم برنامه ریزی بود.

سهرابی افزود: نقش حمایتی دولت ها در زراعت پنبه در همه جهان و حتی کشورهای کمتر توسعه یافته ای مانند بورکینافاسو، مالی، بنگلادش و یونان که از جمله فقیرترین کشورهای جهان هستند مشهود است.

بدون سیاست حمایتی نمی توان بحران آب کشاورزی را کنترل کرد

وی بیان کرد: این کشورها همه ساله مقدار زیادی یارانه به پنبه اختصاص می دهند چرا که می دانند ارزش افزوده این محصول در دنیا بسیار بالاست و ۱۰۰ محصول از آن استحصال می شود. حتی کشورهایی مانند ژاپن که مشکل کم آبی ندارند روی این محصول استراتژیک سرمایه گذاری زیادی کرده اند و سطح کشت خود را افزایش داده اند. ولی ما درست برعکس رفتار کرده ایم.

معاون بهبود تولیدات گیاهی استان با بیان این که امروز در دنیا تولید در بخش کشاورزی قابل مقایسه با صنعت و خدمات نیست، گفت: سوالی که این جا مطرح می شود این است که از کشاورز ما در تولید محصولاتی مانند پنبه که ارزش آن برای همگان مشهود است و مصرف آبی کمتری دارد چقدر حمایت می شود؟ سهم اعتبارات بخش کشاورزی در اعتبارات ملی و استانی چگونه است؟

سهرابی تصریح کرد: مادامی که الگوی کشت دستوری باشد و راهکاری اساسی برای الگوی کشت بر اساس اقلیم تعریف نشود و سیاست های حمایتی  از کشاورز وجود نداشته باشد وضع به همین منوال ادامه دارد.

وی گفت: ضمن این که مصرف برنج در ایران در سال های هزار و ۳۵۰ به ازای هر نفر ۱۵ کیلو بود و این در حالی است که در هم اکنون این میانگین به ۵۰ کیلو رسیده است و هیچ تناسبی با الگوهای بارش استان ندارد!

 

 

وی در ادامه افزود: وزارت جهاد اقداماتی در دستور کار دارد که از جمله طرح نجات پنبه است. این طرح تهیه شده است و منتظر اعتبار برای اجرا است.

سهرابی افزود: ۹۸ درصد تولید برنج دنیا از آب های سطحی است و تنها کشوری در دنیا هستیم که آب را از ۳۰۰ متری عمق زمین بالا آورده و با آن ذرت دانه ای و برنج تولید می کنیم!

۹۸ درصد تولید برنج دنیا از آب های سطحی است و تنها کشوری در دنیا هستیم که آب را از ۳۰۰ متری عمق زمین بالا آورده و با آن ذرت دانه ای و برنج تولید می کنیم.

معاون بهبوود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی گلستان بیان کرد: سند ملی آب و بسیاری از سندها در بخش کشاورزی نیز تهیه و الزامات آن نیز تعیین شده است، اما مشکل این جاست که آیا ما می خواهیم این مشکل حل شود یاخیر؟

وی بیان کرد: شاید هنوز در کشور و استان باور ندارند ما در میانه بحران خشکسالی قرار داریم. در این شرایط نقش اتاق های فکر و NGO ها بسیار مهم است که بتوانند شرایط را برای عموم تبیین و روشن کنند و آگاهی عمومی را در این رابطه افزایش دهند.

سهرابی افزود: برنامه های آموزشی برای کاهش سوزاندن بقایا توسط کشاورزان و ترویج شیوه های نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت در برخی نقاط از جمله اقدامات جهاد بوده است. بر اساس آمارها و فرمول های مجامع علمی دنیا ادامه روند کنونی برداشت آب از منابع زیززمینی طی ۲۰ سال آینده منجر به خشک شدن کامل سفره های زیرزمینی آب می شود.

وی اضافه کرد: سرانه مصرف آب کشور هزار و ۷۰۰ لیتر و این سرانه در استان هزار و ۴۰۰ است که رشد جمعیت کشور و متعاقب آن استان طی ۲۰ سال اخیر چهار برابر افزایش داشته و پتانسیل منابع آب ۳۰ درصد کاهش داشته است.

در این نشست، موسی فرمانی، روابط عمومی شرکت آب منطقه ای استان گلستان نیز پیشنهاد داد، با حمایت دستگاه های متولی ضمن ادامه دار بودن این جلسات با دامنه تاثیرگذاری بیشتر، گروه های مردم نهاد درباره بحران آب تشکیل شود و با کمک خود مردم، راه حل هایی برای مدیریت مصرف در اختیار جامعه قرار بگیرد.

آنچه مشخص است یکی از روش‌های مناسب مدیریت تقاضا و اصلاح الگوی مصرف آب کشاورزی تعیین الگوی کشت مناسب است. الگویی که با مصرف مقدار آب کم‌تر ارزش اقتصادی بیش‌تری تولید کند. بدین منظور لازم است برخی محصولات حذف یا سطح زیر کشت آن‌ها کاهش یابد و از طرف دیگر سطح زیر کشت برخی محصولات افزایش یافته و محصولات جدیدی وارد الگو گردد.

البته با توجه به نیاز اقتصادی کشاورزان، باید شرایط معیشتی آن ها نیز تامین کرد تا بتوانند با خیال آسوده تر سمت کشت محصولات جایگزین بروند.

در این میان نقش سازمان ها و دستگاه های متولی در انجام کارهای هدفدار بیش از گذشته دارای اهمیت است.

گزارش : محمد چراغعلی - مریم رضایی - زهرا خورشیدکلایی

/مهر