مسئولیت در نظام اسلامی مطابق با الگوی حکمرانی امیرالمومنین علیه السلام

به گزارش گلستان ۲۴؛ مجتبی لشکربلوکی مدرس معارف انقلاب اسلامی، طی یادداشتی نوشت: این نامه که آن را عهدنامه خوانده‌اند ، از مفصل‌ترین سخنان امام علی(ع) می باشد که به منبع منشور حکومت داری در جامعه اسلامی مشهور شده است .

هر فردی که در نظام اسلامی بخواهد مسئولیت و پستی را بگیرد باید آن نامه را مطالعه و در زمانی که دارای آن مقام است ، به آن عمل کرده تا در زُمره « مسئول طراز انقلاب اسلامی » قرار گیرد .

اما پیش از آنکه به یک فرد اختیار مقامی را اعطا کرده و در جایگاه خدمت به جامعه قرارش دهند ، باید برای انتخاب یا انتصاب او شرایطی را لحاظ کنند .

ویژگی و شرایط  یک مقام در جامعه اسلامی را می توان از نامه شماره ۳۸ نهج‌البلاغه استخراج کرد ، این نامه از سوی علی ابن ابی طالب(ع) به مردم مصر ، جهت معرفی استاندار آنان که همان مالک اشتر است نگارش شده است.

ملاک و معیارهای انتخاب حضرت برای وظیفه ولایتداری مالک به شرح زیر است: 

1.تعهد و احساس مسؤولیت

2.کوشا و فعال بودن

3.داشتن شجاعت و نترسیدن از دشمن

4.صلابت  بر خطاکاران

5.قاطعیت در امور

6.اطاعت از رهبری و امام جامعه

7.خیرخواه مردم بودن

8.حق گرایی و بر معیار حق عمل نمودن 

9.برخورداری از تدبیر و قدرت حل مشکلات

10.در روزهای سخت وحشت نخوابیدن و به فکر حل مشکل مردم بودن.

هر چند امیرالمومنین (ع) چنین ملاک های را برای کارگزاران در حکومت خود در نظر داشت ، اما پس از دادن حکم مسئولیت ، وی را به حال خود رها نمی نمود و علاوه بر ناظران آشکار ، ناظران پنهان امینی برای ارزیابی نوع حکومت داری وی می گمارد ، که در نامه ها و احضار های مسئول از گزارشات آنان بهره می برد و اگر شرایط حکمرانی را از دست می دادند ، آنان را عزل می نمود .

حضرت در زمان حکمرانی خود بر جامعه اسلامی بیش از ۱۰ مسئول و صاحب منصب حکومت خود را عزل می کند کسانی که دارای مسئولیت های ؛ قضاوت ، فرمانداری ،  استانداری ، فرمانده سپاه و مسئول جمع آوری مالیات می بوده اند .

و این دو درس برای ما دارد :

1.فاسد شدن و خائن درآمدن برخی از کارگزاران هیچ گاه نمی تواند موجب زیر سؤال بردن اساس یک حکومت باشد.

2.باید با چهره های خائن بیت المال در هر رده ای که هستند برخورد شود

و این روش و الگویی برای نوع حکمرانی حاکمان در جامعه اسلامی باید باشد .