گذری بر آداب و رسوم مردم کردکوی در ماه رمضان

به گزارش گلستان24،ماه رمضان ماهی پرفضیلت است که به  برکت، رحمت و مغفرت معروف است ماهی که خداوند با لطف و مهربانی بی نهایتش با دعوت بندگان به مهمانی ویژه خود وسیله‎ای برای آمرزش بندگان فراهم کرده است.

از فضیلت‎های بی‎شمار ماه رمضان که بگذریم از خصوصیات بارز این ماه وجود آداب و رسوم و آیین ویژه ماه رمضان است که در جای‎جای ایران به چشم می خورد.

از طرفی آداب و رسوم و آیین یک جامعه نشان‎دهنده هویت و فرهنگ آن جامعه است که ماندگاری و حیات آن شادابی، حیات و سرزندگی هر جامعه‎‎ای را به دنبال دارد که در این گزارش به آداب و رسوم ویژه ماه مبارک رمضان در شهرستان کردکوی شهری که دارای قدمت و تاریخی کهن‎ است، پرداختیم.

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری کردکوی ، اظهار کرد: آداب و رسوم، باورها، سنن و اعتقادات در مجموع فرهنگ یک جامعه را تشکیل می دهند که نشان‌دهنده هویت ملی در گروه، قوم یا ملت است که ارزش فراوانی دارد.

وی گفت: آثاری همچون تمیشه، برج رادکان و تپه‎هایی با قدمت 4هزار ساله ریشه در فرهنگ و تاریخ کهن شهرستان کردکوی دارد که این شهر نیز دارای آداب و رسوم مخصوص به ویژه در ماه رمضان است.

منوچهری به رسوم مردم کردکوی در ماه رمضان اشاره کرد و بیان داشت: گذشت زمان و فرهنگ شهرنشینی موجب فراموشی بعضی از آداب و رسوم و دور شدن از اصالت‎های فرهنگی شده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری کردکوی افزود: مردم کردکوی علاوه‎بر غبارروبی تکایا و مساجد پیش از فرارسیدن ماه رمضان که امروزه نیز مرسوم است، جمعی از کودکان و نوجوانان با آمدن به کوچه‎ها و فریاد زدن «فردا نه مرغانه ارزانه» با دنیای کودکانه خود طلوع ماه رمضان را نوید می‎دادند.

*آگاه‎کردن مردم از زمان سحر و افطار با شیپور زدن و ضربه زدن به سطل حلبی«چلک»

وی بیان داشت: از رسم‎های دیگر بیدار کردن مردم هنگام سحر بود که مردم با ضربه‎زدن به سطل حلبی که«چلک» نام داشت مردم را از وقت سحر آگاه می کردند که علاوه‎بر این در گذشته هر همسایه مقید بود که همسایه‎ دیگر را برای وقت سحر بیدار کند که معتقد بودند این کار ثواب دارد.

منوچهری تصریح کرد: با پایان ماه رمضان والدین برای آگاه‎کردن کودکان نسبت به پایان ماه رمضان با زبان کودکانه و با گفتن عمو رمضان اثاثیه‎اش را کول کرد و رفت» آنها را نسبت به پایان این ماه آگاه کرده و از طرفی بردن لفظ عمو نشان از احترام و تکریم این ماه نزد مردم داشت.

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری کردکوی تلاوت روزانه قرآن کریم، عزاداری در شب‎های قدر به ویژه اطعام‎دهی مردم در سحر و افطار در شب 19 ماه رمضان، پرداخت فطریه و دست‎گرداندن آن نزد خانواده را از رسومات دیگر مردم کردکوی در ماه رمضان برشمرد.

وی با بیان اینکه فرهنگ نشان‎دهنده شخصیت اجتماعی هر جامعه است، گفت: اگر بخواهیم در مورد جامعه‎ای قضاوت کنیم باید به آداب و رسوم و سنت آن جامعه مراجعه کنیم.

جعفری افزود: کردکوی یا تمیشه دیروز شهری میان دو فرهنگ استرآبادی و تبری بوده که دروازه استرآباد و تبرستان بوده است که نامش سه بار در اشعار فردوسی آورده شد.

این محقق با بیان اینکه مردم کردکوی همانند مردم تبرستان و استرآباد از آداب و رسوم مخصوص برخوردار هستند، اظهار کرد: در گذشته یکی از رسوم مردم کردکوی 10 روز پیش از آغاز ماه رمضان بود که تعدادی از جوانان با رفتن به کوچه‎ها و درب منازل مواد غیرضروری و بازیافتی را جمع‎آوری کرده تا از آن برای ساخت شمع برای روشنایی ماه رمضان استفاده کنند.

وی غبارروبی مساجد، نظافت، پاکیزگی و گِل کردن منازل و استقبال از ماه رمضان دو روز پیش از شروع این ماه را از رسومات دیگر ماه رمضان در کردکوی دانست.
جعفری سحر خوانی هنگام افطار به ویژه سحر اشاره کرد و گفت: با ضربه به طبل و یا شیپور زدن مردم را از زمان افطار و سحر آگاه کرده که این افراد سحرخوان نام داشتند.

*طبخ کله‎پاچه در وعده افطار در شب 27 ماه رمضان

این محقق و تاریخ‎نگار غذاهای مرسوم کردکوی در ماه رمضان را فرنی، انواع آش‎ها، ساک برشمرد و گفت: یکی از رسم‎هایی مخصوص شهرستان کردکوی که در حال حاضر نیز در برخی از خانواده‎های سنتی وجود دارد، پخت کله‎پاچه برای افطار  در شب 27 ماه رمضان است که آنها با اعتقاد به اینکه در این شب امام حسن(ع)«ابن‎ملجم» را به سزای عملش رسانده است اقدام به افطاری‎دادن و پخت کله‎پاچه می‎کنند.

وی به مراسم احیای شب‎های قدر اشاره کرد و گفت: علاوه‎بر حضور در مساجد روضه‎خوانی، دعا و نیایش و قرآن به سر و شب‎زنده‎داری که  از برنامه‎های شب‎های قدر بوده و که اکنون نیز پابرجا است، در روز 21 این ماه با پای پیاده به امامزاده‎های  روستاهای اَلنگ و روشن‎آباد و امامزاده یحیی‎بن‎زید(ع) گنبد مشرف می‎شدند که در حال حاضر نیز در بعضی محلات کردکوی مرسوم است.

جعفری افزود: مردمکردکوی سه شب آخر ماه رمضان را غش،ضعف و قبول نامیده که زنان در شب 27 دست‎ها و موها را حنا می‎بستند که در شب آخر این ماه مراسم وداع را برگزار کرده و با گفتن«الوداع ماه رمضان» با این ماه وداع می کردند.

*روزه‎سری یا همان هدیه دادن به روزه‎اولی‎ها این محقق هدیه دادن به کسانی که به سن بلوغ رسیده و برای نخستین بار روزه گرفتند که روزه‎سری نام داشت را یکی دیگر از رسوم مردم کردکوی در ماه رمضان بیان کرد.

وی مراسم مقابله قرآن که هر کسی قرآن منزل را آورده و با قرائت آن اشکالات احتمالی خطی، تایپی و... را برطرف می کرد، مراسم عید فطر که با سرکشی از منازل افراد تازه فوت‎شده و بزرگ‎خاندان و اماکن مقدسه همراه است را از دیگر رسومات مردم کردکوی برشمرد که این مراسمات در زمان حال نیز مرسوم است.

جعفرقلی کیانی از اهالی شهرستان کردکوی ، یکی از رسوم کردکوی در ماه رمضان را تهیه مایحتاج ضروری پیش از آغاز ماه رمضان عنوان کرد و گفت: یکی از کارها تهیه آرد برنج برای فرنی بود که در آن زمان در ظرفی از جنس سنگ یا چوب که«ه» نام داشت آرد برنج تهیه می‎شد.

وی از غذاهای مرسوم مردم کردکوی در ماه رمضان را فرنی، انواع حلوا، اشکنه، آبگوشت و انواع آش‎ها برشمرد.

کیانی تصریح کرد: از وسایل اطلاع‎رسانی«چلک زدن» بود که با ضربه‎زدن به سطل مردم را از وقت سحر و افطار آگاه کرده که وسیله‎ی دیگری به‎نام شیپور هم وجود داشت که در ماه محرم هنگام حرکت دسته‎های عزاداری و در ماه رمضان برای اطلاع از وقت سحرو افطار استفاده می‎شد.

این شهروند کردکویی قرائت روزانه قرآن کریم، عزاداری و شب‎زنده‎داری شب‎های قدر، پخت حلوا و انواع شیرینی‌جات برای عید فطر را از دیگر رسوم مردم کردکوی دانست که در زمان حال هم مرسوم است.

یکی از اهالی روستای مهترکلاته شهرستان کردکوی در گفت‎و‎گو با خبرنگار فارس از گرگان، اظهار کرد: از رسوم مردم مهترکلاته در گذشته اطعام‎دهی فراوان بود طوری‎که مردم برای مهمانی رفتن با مشکل مواجه می‎شدند.

وی از رسم‎های  دیگر که در روستا وجود داشت مردم معتقد بودند شب عید فطر اگر تمام فطریه موجود نبود حداقل باید بخشی از مبلغ فطریه کنار گذاشته شود و مابقی روز بعد پرداخت می‎شد و نیز اعتقاد داشتن کل مبلغ فطریه نیز نباید تنها به یک نفر داده شود بلکه در خانواده‎ سه نفره باید مبلغ فطریه به سه مستمند داده می‎شد.

این پیرمرد روستایی برگزاری مقابله قرآن، آگاه‎کردن مردم از وقت افطار و سحر با شیپور و ضربه‎زدن به طبل، عزاداری و شب‎زنده‎داری از دیگر مراسمات ماه رمضان در این روستا برشمرد.

منبع:فارس