خروج دام از جنگل‌های گلستان موافقان و مخالفان

‌از سویی به برخی از افراد و نهادها به بهانه ترمیم جنگل و پالایش آن از درختان فرسوده و بهسازی، مجوز بهره‌برداری از جنگل‌ها داده شد و از سویی دیگر دام‌های، دامداران خرده‌پای منطقه که سالیان سال در این جنگل‌ها بی‌هیچ مشکلی برای طبیعت حضور داشتند، دیگر حق چرای دام ندارند.

این در حالی است که این سیاست‌های به اصطلاح پیشگیرانه نه تنها بر جنگل و منابع سبز منطقه نیفزود، بلکه ویرانی را بیشتر بر این منطقه سبز تحمیل کرد و بخشی از اقتصاد مردم کم بضاعت منطقه را نیز از بین برد.

این که چگونه شد که همزمان با شروع به کار بهره‌برداران جنگل‌ها، دامداران از گردونه حضور در جنگل‌ها منع شدند هم داستانی دارد که ریشه آن را باید در پروژه‌ای دانست که می‌خواست مزاحمت را برای بهره‌برداران جنگل‌ها کم کند وگرنه همه می‌دانند که حضور دام در جنگل به طور نسبی نه تنها آسیبی به جنگل‌ها نمی‌رساند بلکه در چرخه رشد منابع طبیعی آن محیط نیز بسیار موثر است. 

اگر به زمان قبل از این محدودیت‌ها تورقی شود، متوجه می‌شویم پس از این محدودیت‌ها بر تعداد حریق‌های منطقه افزوده شد و بهره‌برداران مثلا قانونی، که دیگر چشمان مزاحمی را بر مجموعه کاری خود نمی‌دیدند، چنان زخمی بر روان این سبز بکر وارد ساختند که سالیان سال قابل ترمیم نیست.

*مخالفان طرح خروج دام: نتیجه خروج دام افزایش حریق و تجاوز به عرصه‌های جنگلی/ جنگل‌ها آسیب‌پذیرتر شده‌اند

در ادبیات سالیان گذشته مدیران طبیعی و حتی مدیریت بحران گلستان وقتی صحبت از حریق در جنگل‌های استان می‌شد، اکثرا این موضوع را طرح می‌کردند که بیشترین حریق‌ها به واسطه مشتعل شدن علف‌های خشکی است که در سطح جنگل‌ها وجود دارد، مشکلی که در دنیا به ویژه ایالت متحده نیز به واسطه چریدن دام‌ها در عرصه‌های منابع طبیعی حل شده است.

یک کارشناس منابع طبیعی گفت: موضوع حفظ منابع طبیعی همیشه از دغدغه‌های مهمی است که پرداختن به آن به عنوان یک وظیفه مهم ملی است و باید همه برای این موضوع وقت بگذاریم .

حسن امیرآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به موضوع ممانعت از چرای دام در جنگل‌های استان اظهار کرد: نتایج این سیاست طی چند سال گذشته نشان داد که این کار نه تنها تاثیری بر روند احیای جنگل ندارد بلکه حتی بر دامنه حریق‌ها در منابع طبیعی افزوده است.

وی خاطرنشان کرد: اخیرا در مقاله‌ای که در زمینه چرای دام در جنگل‌های ایالات متحده نگارش شده، آمده است در سال‌های اخیر آنان به این نتیجه رسیدند که بهترین راه برای از بین بردن علف‌های سبزی که در بهار سطح مراتع و جنگل‌ها را اشغال می‌کند، چرای دام است.

امیرآبادی تصریح کرد: این مقاله یادآور می‌شود که این علف‌های سبز که در بهار می‌رویند، در تابستان خشک می‌شوند و همچون چوب خشک آماده حریق هستند، که کمترین بی‌توجهی و حتی رویداد طبیعی می‌تواند آنان را به آتش بکشد.

وی ادامه داد: حتی گفته می‌شود که حضور دام علاوه بر کمک به دامداران به واسطه فضولات حیوانی موجب باروری بیشتر خاک منطقه و تکثیر و رویش برخی گیاهان همچون بلوط در منطقه می‌شود.

این دوستدار طبیعت با اشاره به حضور دامداران در مناطق جنگلی، آن را به عنوان یک عامل بازدارنده از تصرفات متجاوزان به جنگل‌ها برشمرد و تصریح کرد: بهتر است دستگاه‌های متولی به جای اینکه در پی چنین برنامه‌های نه چندان علمی باشند نظارت خود را بر مناطق آسیب‌پذیر جنگلی افزایش دهند.

یک دامدار بندرگزی نیز با اشاره به مشخص نبودن دلیل جلوگیری از ورود دام به جنگل اذعان کرد: در توجیه این کار می‌گویند که برای جلوگیری از آسیب‌رساندن دام به درختان جنگلی است، این در حالی است که اصلا صاحبان دام هیچ آسیبی به منابع طبیعی نرسانده‌اند.

حسین هزارجریبی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: البته در این زمینه بهتر است افراد صاحب‌نظر با ادله توضیح دهند که فرآیند خروج از دام چه اثراتی بر جنگلهای استان داشته و آیا شرایط بهتر شده است.

وی ادامه داد: در اکثر سایت‌ها خروج از دام را حرکتی بزرگ برای احیای جنگل‌های کشور عنوان کرده‌اند در حالی که میزان تجاوز به عرصه‌های جنگلی و حریق طی سال‌های پس از طرح خروج دام از جنگل نشان می‌دهد که این طرح یک مبنای علمی نداشته است.

هزارجریبی یادآور شد: ما دامدار‌ها هم جزئی از این کشور هستیم و دل ما هم به حال منابع طبیعی می‌سوزد و یقین بدانید که طی آن سال‌ها علاوه بر گزارش تخلفات و تجاوز به منابع طبیعی موجب می‌شدیم تا آنان حداقل در روزها وارد جنگل نشوند و چوب‌های آن را به غارت نبرند.

*موافقان خروج دام از جنگل: دام برای جنگل‌ تهدید است/  برون رفت چرای بی‌رویه دام تخریب کیفی جنگل‌ها است

این در حالی است که مدیر کل منابع طبیعی استان این نظرات را قبول ندارد و همچنان مصرانه تاکید می‌کند، دام برای منابع طبیعی یک تهدید است و باید این تهدید مرتفع شود.

 ابوطالب قزل‌سفلو در گفت‌وگو با خبرنگارفارس در گرگان  از تخریب کیفی عرصه های جنگلی به دلیل وجود چند 100 هزار رأس دام در جنگل های استان خبر داد که باید برای خروج دام از این مناطق یک نقشه راه علمی تدوین شود.

 وی ادامه داد: در شرایط فعلی حدود 260 هزار رأس دام که بیشتر آن دام سبک است در عرصه‌های جنگلی استان وجود دارد.

قزل‌سفلو خاطرنشان کرد: در سال‌های پیش تعداد 588 هزار رأس دام در 452 هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی گلستان حضور داشت که در قالب اجرای طرح خروج دام از جنگل 330 هزار رأس آن خارج شد.

وی اضافه کرد: چرای بی‌رویه دام، تخریب کیفی جنگل ها را به دنبال دارد زیرا به دلیل خشکسالی‌های اخیر، پوشش گیاهی کف جنگل‌ها به شدت کاهش یافته و دام‌ها از برگ درختان و به ویژه درختان جوان استفاده می‌کنند.

مدیر کل منابع طبیعی استان گلستان، آتش‌سوزی‌های عمدی یا سهوی عرصه‌های جنگلی توسط برخی صاحبان دام‌ها را از دیگر تهدیدات وجود دام در جنگل برشمرد و تصریح کرد: برای خروج دام از جنگل باید به فکر اقتصاد و معیشت دامداران منطقه نیز بود.

همچنین معاون برنامه‎ریزی دادگستری استان گلستان؛ حجم پرونده‎های ورودی به محاکم قضایی در حوزه تخریب محیط‎زیست و منابع طبیعی در این استان را قابل توجه خواند و از رقم سیاه بزهکاری در این حوزه‎ها ابراز نگرانی کرد.

به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، محمود اسپانلو در نشست خبری با اصحاب رسانه گلستان اظهار کرد: حجم پرونده‎های ورودی در بخش تخریب محیط زیست و منابع طبیعی در استان گلستان بسیار زیاد است و رقم سیاه بزهکاری در این دو حوزه نگران‎کننده تعبیر می‎شود.

وی تصریح کرد: 30 درصد بزهکاری در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی در استان گلستان اعلام می‎شود و 700 درصد جرایم در این دو حوزه ناشناخته باقی می‎ماند و برخی متولیان از بیان تخلفات خودداری کرده و به ما اعلام نمی‎کنند.

معاون برنامه‎ریزی دادگستری استان گلستان تاکید کرد: بحران در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی گلستان به قدری زیاد شده که نیاز است مردم ورود کنند در غیر اینصورت پیگیری و برخورد با تخلفات به تنهایی از حوزه دستگاه قضایی خارج است.

*اگر پیگیری قضایی نبود تا 10 سال دیگر در گلستان شاید زمین کشاورزی نبود

اسپانلو افزود: اگر همین مقدار پیگیری و قاطعیت دستگاه قضایی در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی نبود تا 10 سال دیگر شاید زمین‎‎های کشاورزی در استان گلستان وجود نداشته باشد، استانی که بخش اعظمی از امنیت غذایی مردم کشور را تامین می‎کند و اراضی باارزشی دارد نباید بگذاریم که در سایه غفلت برخی مسوولان و سودجویی برخی افراد مورد تهدید قرار بگیرد.

وی با تاکید بر اینکه از بین رفتن اراضی کشاورزی استان و کشور را به وابستگی دچار می‎‎کند، ابراز کرد: امنیت غذایی موضوعات مهم دیگری را در خود گنجانده است که اگر مورد بی‎توجهی و بی‎مهری قرار بگیرد در سایه عدم تولید مسئله بیکاری و وابستگی هویدا می‎شود.

اسپانلو مطالبه‎گری را مهم‌ترین اولویت دستگاه قضایی خواند و گفت: دستگاه قضایی بیشتر پاسخگو شده است در صورتی که باید مطالبه‎‎گر باشد اگر ذره‎ای اغماض در این حوزه داشته باشیم دیگر اثری از کوه، جنگل و دریا وجود ندارد و همه به نابودی محکوم می‎شوند.

در پایان، سخنان موافقان و مخالفان این طرح مبین آن است که هر کدام با استدلال و ادله بر درستی نظریه خود پا می‌فشارند اما واقعیت این است که خروج دام از جنگل‌ها تاثیر چندانی بری حفظ منابع طبیعی استان نداشته است بلکه حتی این تاثیر گاهی منفی بوده و موجب شده تا متخلفان متجاوز حتی درطرح‌هایی همچون بهره‌برداری  جنگل‌، بدون مزاحم بخشی‌هایی از جنگل‌ را به خاکستر بکشانند.

از سوی دیگر می‌توان با اختصاص فصل‌هایی برای چرای دام سبک از معضل علف‌های خشک در سطح مراتع و جنگل کاست تا ضمن کنترل این تهدید بزرگ، راه برای ایمنی بیشتر جنگل‌های استان میها شود.    

  جنگل های هیرکانی واقع در شمال ایران و در طول ساحل جنوبی دریای خزر و نیم‌رخ شمالی رشته کوه‌های البرز با مساحت تقریبی حدود 2 میلیون هکتار واقع است و دارای اکوسیستم منحصربه فرد از گونه‌های گیاهی و جانوری است، این استان 452 هزار هکتار عرصه جنگلی و 836 هزار هکتار مرتع دارد.

انتهای پیام/