۸ میلیارد ریال سرمایه گلستان دود شد

اوایل خردادماه در حالی که تنها چند روز از فصل برداشت محصولات کشاورزی گلستان از قبیل جو، گندم و کلزا آغاز شده بود، هادی هاشمیان، رئیس کل دادگستری گلستان و رئیس شورای حفظ حقوق بیت المال استان در جلسه شورای قضایی گلستان از برخورد قانونی دستگاه قضایی با کسانی که بقایای گیاهی را آتش می زنند، خبر داد.

این خبر در حالی منتشر شد که عده ای زیادی از کشاورزان استان گلستان هر ساله پس از برداشت محصول اول برای آماده سازی زمین کشاورزی جهت کشت دوم، بقایای محصول را آتش می زنند و گاهی هم این آتش به دامن سایر زمین های کشاورزی می افتد.

انتشار این خبر نه تنها بارقه امید را در دل دوستدران محیط زیست زنده می کرد بلکه بسیاری از کشاورزان هم امید بسته بودند با ورود دستگاه های متولی به این موضوع امسال سرمایه های آن ها در آتش بی تدبیری نسوزد.

اما این بارقه امید خیلی دوام نیاورد و هر روز خبری از آتش سوزی مزارع کشاورزی از گوشه و کنار استان به گوش می رسید.

۲۰۳ هکتار گندم سوخت

راجع به میزان خسارات وارده ناشی از آتش زدن بقایای کشاورزی از مدیر زراعت جهاد کشاورزی استان گلستان پرسیدم و محمدرضا عباسی  گفت: امسال ۳۸۶ هزار هکتار گندم، ۲۳ هزار هکتار کلزا و ۶۳ هزار هکتار جو کشت شد.

وی افزود: هم اکنون تقریبا فصل برداشت محصولات کشاورزی (جو، گندم و کلزا) در استان به پایان رسیده و تنها در ارتفاعات و مناطق کوستانی ادامه دارد.

مدیر زراعت جهاد کشاورزی استان گلستان با یادآوری اینکه سطح کشت گندم و جو استان نسبت سال گذشته کاهش یافته اما سطح کشت کلزا دو برابر شد، ادامه داد: امسال هم مانند سال های گذشته بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی استان در آتش سوخت.

وی بدون اشاره به آمار وسعت و حجم خسارت وارده سال های گذشته، اضافه کرد: امسال ۲۰۳ هکتار گندم و ۷۰ هکتار کاه در آتش سوخت.

با توجه به اینکه امسال دستگاه قضا پای کار آمده و با آتش زنندگان بقایای گیاهی برخورد می کند، محیط زیست می بایست گزارش خود را به طور دائم به دستگاه قضا ارائه کندعباسی به جزییات آن هم اشاره و تصریح کرد: امسال ۳۰ هکتار کاه در شهرستان آق قلا، ۲۰.۲ هکتار کاه در کلاله و ۱۰ هکتار کاه در شهرستان گالیکش در آتش سوخت.

وی با بیان اینکه امسال آتش سوزی مزارع جو و کلزا نداشته ایم، خاطرنشان کرد: امسال همچنین ۱۵.۸ هکتار گندم در شهرستان گنبدکاووس، ۱۱۸.۵ گندم در شهرستان کلاله، هشت هکتار در گرگان و ۶۰ هکتار گندم در شهرستان گالیکش در آتش سوخت.

هرچند مدیر زراعت جهادکشاورزی به رقم ریالی خسارت ناشی از آتش سوزی در مزارع کشاورزی اشاره نکرد اما با توجه به میانگین حداقل برداشت محصول گندم در استان (سه تن در هکتار) حداقل هفت میلیارد و ۹۱۰ میلیون ریال گندم در آتش سوخته است.

امسال همچنین به طور میانگین بین ۱۰۰ تا۲۰۰ ادل (بسته کاه) از هر هکتار از اراضی کشاورزی استان کاه جمع آوری می شود که با این حساب باید به طور میانگین از ۲۷۳ هکتار اراضی سوخته استان ۴۰ هزار و ۹۵۰ بسته کاه (۱۵۰*۲۷۳) جمع آوری می شد.

با توجه به اینکه هر بسته کاه در گلستان بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ تومان معامله می شود؛ با یک حساب سرانگشتی می توان دریافت امسال به طور میانگین (پنج هزار ریال قیمت هر بسته کاه) حداقل ۲۰۴ میلیون و ۷۵۰ هزار ریال کاه (۴۰۹۵۰*۵۰۰۰) در استان دود شده است.

اما خسارات آتش زدن بقایای محصولات فقط به خسارت مستقیم ختم نشده و هر از گاهی این آتش به دامان جنگل ها و زیستگاه های طبیعی هم افتاده است.

کاهش خسارت ناشی از آتش سوزی به زیستگاه ها

در خصوص میزان خسارات وارد از آتش سوزی مزارع به جنگل های استان از مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان پرسیدم و ابوطالب قزلسفلو گفت: هنوز آتش زدن بقایای محصولات در مزارع استان ادامه دارد و هرچند تلاش می شود آتش به جنگل نفوذ نکند اما گاهی به دلیل حجم بالای حریق، مهار میسر نمی شود.

وی اظهار کرد: به عنوان مثال چند روز قبل (۲۰ خرداد) آتش از مزارع گندم روستای قِرِق شهرستان گالیکش آغاز شد و به حدود ۱.۵ هکتار از درختان جنگلی حاشیه مزارع آسیب‌ زد.

راجع به خسارت وارده به زیستگاه ها هم از مدیرکل حفاظت محیط زیست پرسیدم و اسماعیل مهاجر با تاکید بر اینکه با استقرار نیروهای واکنش سریع میزان خسارات ناشی از آتش سوزی در زیستگاه های استان در سال های اخیر کاهش یافته  بیان کرد: امسال تنها دو مورد آتش سوزی در زیستگاه های استان اتفاق افتاده است.

وی افزود: در خردادماه امسال حدود سه هکتار از اراضی مرتعی و درختچه های حاشیه خلیج گرگان در جزیره آشوراده و حدود یک هزار و ۵۰۰ متر از اراضی پارک ملی گلستان در آتش سوخت.

وی یادآور شد: آتش سوزی در پارک ملی گلستان بر اثر واژگونی ماشین حمل کاه اتفاق افتاد.

یک سال حبس در انتظار آتش زنندگان بقایای گیاهی

در حالی که مطابق آمار مسئولان بیش از ۸۰۰ میلیون تومان از سرمایه های استان به طور مستقیم در آتش سوخته از دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان راجع به برخورد قانونی دستگاه قضایی گلستان با کسانی که بقایای گیاهی را آتش می زنند، پرسیدیم و حجت الاسلام سید مصطفی حقی گفت: دادستانی و دستگاه قضا تا زمانی که آتش سوزی در مزارع گزارش نشود، مطلع نمی شود و محیط زیست می بایست آتش سوزی در مزارع را گزارش کند.

وی ادامه داد: اوایل هفته جاری به مدیرکل محیط زیست تذکر دادم با توجه به اینکه امسال دستگاه قضا پای کار آمده و با آتش زنندگان بقایای گیاهی برخورد می کند، محیط زیست می بایست گزارش خود را به طور دائم به دستگاه قضا ارائه کند.

دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان در پاسخ به این سوال آیا با وجود سوختن ۲۰۳ هکتار از گندم استان در آتش آیا تاکنون گزارشی به دستگاه قضایی استان ارسال شده است، اظهار کرد: سیستم بزرگ است و اینگونه نیست که بنده از تک تک گزارش ها مطلع باشم، ممکن است پرونده ای به واحد ارجاع رسیده باشد و از طریق واحد ارجاع به شعب ارسال شده باشد.

وی متذکر شد: طبق ماده ۶۸۸ قانون تعزیرات و مجازات اسلامی، آلودگی محیط زیست جرم است و تا یکسال حبس برای آن دیده شده است.

حجت الاسلام حقی یادآور شد: در سال های گذشته درباره برخورد قانونی با افرادی که بقایای گیاهی را آتش می زنند اطلاع رسانی کرده ایم و به همین علت از امسال برای کسانی که به چنین کاری اقدام می کنند، پرونده قضایی تشکیل می شود.

محیط زیست متولی مستقیم نیست

دادستان عمومی و انقلاب گرگان در حالی از تذکر به محیط زیست خبر می دهد و تاکید می کند که سازمان حفاظت از محیط زیست می بایست آتش سوزی مزارع کشاورزی را گزارش کند که معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان معتقد است؛ محیط زیست متولی مستقیم این ماجرا نیست.

سید مجتبی حسینی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برای همه واحدهای تابعه دستورالعمل صادر کرده ایم که در صورت مشاهده چنین چیزی (آتش زدن بقایای کشاورزی) با همکاران مدیریت امور اراضی و جهاد کشاورزی وارد عمل شوند و موضوع را صورت جلسه کرده و به دستگاه قضا اعلام کنند.

معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان با بیان اینکه این دستورالعمل حدود دو هفته قبل به شهرستان ها ابلاغ شده است، گفت: در این مدت عملکرد نگرفته ایم که چه کاری انجام شده است اما ما اطلاعیه لازم را داده ایم و محیط زیست به عنوان نهاد متولی مستقیم این موضوع محسوب نمی شود.

وی با تاکید بر اینکه محیط زیست، سازمان همکار و کمک کننده است، متذکر شد: این موضوع از طرفی جزو وظیفه مندی محیط زیست نیست و از سوی دیگر دخالت در کار منابع طبیعی، جهاد و ... محسوب می شود.

محیط زیست، سازمان همکار و کمک کننده است، این موضوع از طرفی جزو وظیفه مندی محیط زیست نیست و از سوی دیگر دخالت در کار منابع طبیعی، جهاد و ... محسوب می شودوی با یادآوری اینکه مدیریت منابع طبیعی و جنگل ها و مزارع با سایر دستگاه هاست، تصریح کرد: محیط زیست به نوعی بَلاکِش سایر دستگاه ها شده است؛ در مورد آب، جنگل، آتش سوزی مزارع و ... همه کنار می کشند و محیط زیست تنها می ماند در حالی که متولی دستگاه دیگری است.

به گفته حسینی متولی کشاورزی استان، جهاد کشاورزی است و واحد ترویج جهادکشاورزی با کشاورزان در ارتباط است و باید آموزش های لازم از سوی آن ها داده شود.

وی خاطرنشان کرد: سال گذشته چند مورد پرونده در این خصوص داشتیم و افرادی را به دستگاه قضایی استان معرفی کردیم .

وی با بیان اینکه خلع های قانونی در این موضوع وجود دارد، ادامه داد: ما فقط می توانیم به استناد قانون آلودگی هوا، زمینی که در آن آتش سوزی اتفاق افتاده و از طرف جهادکشاورزی به ما اعلام شده را گزارش کنیم اما میزان جریمه آن و خلع های قانونی موجود برای اثبات مجرم بودن فردی که آتش سوزی در مزرعه اش اتفاق افتاده مباحثی است که دیده نشده است.

اگر بخواهیم میزان خسارت مستقیم ناشی از آتش زدن بقایای کشاورزی در استان را محاسبه کنیم حداقل هشت میلیارد ریال خسارت به استان وارد شده و به همین میزان گردش مالی در گلستان که اقتصاد آن وابسته به کشاورزی است از بین رفته در حالی که به نظر می رسد برای مقابله با این موضوع هنوز دقیقا ساز و کارهای مشخصی در استان تعریف نشده و متولی اصلی شناسایی افرادی که بقایای زمین های کشاورزی را آتش می زنند، مشخص نیست.