آئین دیرینه علم بندان در گرگان
' توق بندان ' از آئین های دیرینه محلات قدیمی گرگان در محرم است که به عنوان یک میراث معنوی ناملموس در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و از شب چهارم این ماه بستن آن آغاز و دهم در محله های مختلف شهر ادامه دارد.
به گزارش گلستان24؛ توق یا علم مشخصه دسته عزادارهر محله است شامل مجموعه ای قپه ها، اشیا فلزی و پارچه های اهدایی است که بر روی علم چوبی یا فلزی نصب می شود و در زمان حرکت دسته های زنجیر زن و سینه زن بر روی دوش جوانان قدرتمند هر محله حمل می گردد.
علم و توق هر محله یا هیات به عنوان سند شناسایی آن محسوب می شود و درهنگام مراسم دسته روی و عزاداری هر محله در محلات دیگر به عنوان پیش قراول حرکت داده می شود.
توق بندان در مراسم خاصی و در چهارم تا دهم محرم در محلات مختلف و به هنگام ساعات پیش از اذان مغرب با حضور سوگواران انجام می شود.
توق بندان محله میرکریم روز چهارم محرم، محلات نعلبندان و پاسرو و میخچه گران روز پنجم، محله های سرچشمه و سبزه مشهد و سرپیر و دباغان ششم این ماه، توق بندان محلات میدان عباسعلی و دربنو و دوشنبه ای و شاهزاده (شازده) قاسم روز هفتم و توق بندان محلات ملل و آلوچه باغ در روز هشتم صورت می گیرد.
در ابتدای این مراسم در محله مرکزی سوگواران تجمع کرده و علم را با تشریفات خاص از انبارها در آورده، قربانی می کنند و نذری می دهند و در ادامه علم را شستشو داده و روسری ها و پارچه های اهدایی را به آن می بندند و تا آخر ماه صفر به هنگام سوگواری و دسته روی این توق همراه عزاداران هر محله است.
گفته می شود این آئین با عنوان توق بندان یا علم بندان در احترام به حضرت ابوالفضل العباس (س) علمدار کربلا بوده و حمل آن بیشتر توسط نوجوانان و جوانان صورت می گیرد و آغاز این میراث معنوی را از دوران صفویه می گویند.
مراسم سنتی توق بندان گرگان در حاشیه اجلاس جهانی پیرغلامان حسینی در آبان 92 در گرگان به عنوان میراث معنوی (ناملموس) با شماره 431 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
/ ایرنا
ارسال نظر