کاسه مهاجرت پذیری گلستان لبریز است

به گزارش گلستان24؛هم اینک به گفته مسئولان امور اجتماعی استانداری گلستان افزون بر 300 هزار نفر از جمعیت استان در سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه شهرها بویژه در شهرستان های گرگان و گنبدکاووس با کم ترین امکانات و با حداقل زیرساخت ها و تاسیسات اولیه و مناسب و در سازه های ناپایدار و غیر استاندارد زندگی می کنند.
کارشناسان امور اجتماعی، حاشیه نشینی و ایجاد سکونتگاه های غیررسمی را پدیده ای می دانند که آسیب های اجتماعی زیادی را به همراه دارد.
مهاجرت از روستاها به شهرها و گسترش سکونتگاه ها غیر رسمی و حاشیه نشینی باعث ترویج فرهنگ های مختلف و ناهمگون، درآمدهای کم، خرده فرهنگ ها، گسستگی فرهنگی، کاهش سطح بهداشت و سلامت، رواج موادمخدر و قاچاق آن، رونق کسب و کارهای کاذب، پایین بودن سطح درآمد و فقر می شود؛ حاشیه نشینی همچنین به چند قطبی شدن جامعه به ویژه در بخش فرهنگی و اخلاقی می انجامد.
دلیل بسیاری از روستاییان برای مهاجرت به شهر، کم بودن درآمد و تلاش برای تامین معیشت بهتر است و این در حالی است که آنان مجبور به سکونت در مناطق حاشیه ای شهرها می شوند.
عمده مهاجرت ها به کلان شهرها به دلیل خشکسالی و ناکافی بودن درآمد در روستاها و تلاش برای بهره مندی از امکانات و فرصت های زندگی و کار بهتر انجام می شود اما مهاجران یا توانایی تطابق با شهرها را نداشته و یا شهرها گنجایش پذیرش و اشتغال به کار آنها را ندارد و انتهای این روند به زندگی در سکونتگاه های حاشیه شهرها منجر می شود.
افرادی که در مناطق حاشیه شهرها و سکونتگاه های غیر رسمی زندگی می کنند، پیش از مهاجرت به شغل هایی از جمله کشاورزی و دامداری مشغول بوده اند و پس از مهاجرت به شهرها هیچ حرفه ای نداشته و مشغول انجام کارهای کاذب و در مواردی نیز روی وردن قاچاق مواد مخدر می شوند.
یک کارشناس مسائل اجتماعی در این خصوص گفت: منشاء حاشیه نشینی یا سکونتگاه های غیررسمی به جامعه محلی کشاورزی بازمی گردد که روستاییان به علت تامین نشدن نیازهای خود از قبیل درآمد مکفی، برای زندگی بهتر به سوی شهرها رهسپار شدند.
سیدرضا حسینی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این افراد به دلیل آنکه نمی توانند به راحتی با اقتصاد و فرهنگ شهرها سازگار شوند به ناچار برای ادامه زندگی به حاشیه شهرها کشانده می شوند و عمده ساکنان این مناطق مردمی فقیر بوده و با مشکلات اقتصادی دست به گریبان هستند.
به گفته وی سختی زندگی در این مناطق به مروز زمان و به لحاظ اجتماعی روانی فرد را آسیب پذیر می کند و بر کل مجموعه شهر تاثیرگذار می شود.
حسینی راهکار مقابله با این معضل را در 2 بخش کوتاه مدت و بلند مدت بیان کرد و گفت: در برنامه های کوتاه مدت می توان نسبت به نظارت های لازم، بازسازی مسکن های ناهنجار و ارائه خدمات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اصلاح مهندسی معابر اقدام کرد و در برنامه بلند مدت نیز باید ساکنان این مناطق در فرهنگ و اقتصاد شهری استحاله شوند.
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان به خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: یکی از اصلی ترین چالش های پیشرفت در استان، حاشیه نشینی و سکونتگاه های غیررسمی است.
عبدالرضا چراغعلی خاطرنشان کرد: براساس بررسی ها در چهار دهه گذشته، جمعیت کشور 2 برابر شده، اما به دلیل مهاجرت و مهاجرپذیر بودن، این نرخ رشد در گلستان سه برابر است.
وی اظهار کرد: در سطح کشور 11 درصد سکونتگاه ها غیررسمی بوده و این رقم در استان گلستان حدود 17 درصد است.
وی تصریح کرد: آمارها نشان می دهد که 300 هزار نفر از جمعیت ساکن در استان در حاشیه شهرها و سکونتگاه های غیررسمی زندگی می کنند.
چراغعلی همچنین با بیان اینکه مطالعات دقیقی بر روی سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشینی انجام نشده است، ادامه داد: تنها در 6 منطقه از استان در شهرستان های گرگان، گنبدکاووس و آزادشهر مطالعه اولیه انجام شد که 10 درصد کل مناطق حاشیه نشین گلستان را شامل شده و از 90 درصد مابقی آن غفلت شده است.
وی ادامه داد که با همکاری و همفکری فرمانداران 14 شهرستان استان در مجموع 62 منطقه و سکونتگاه غیررسمی شناسایی شده که برای انجام طرح های مطالعاتی نیازمند اعتبارات بیشتری هستیم.
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان افزود: عمده ترین و اصلی ترین مشکلات در این مکان ها نبود زیرساخت ها و تاسیسات اولیه و مناسب و وجود سازه های ناپایدار و غیراستاندارد است.
به گفته وی، وجود خانه های کوچک و بناهای نامتعارف به همراه نبود سرانه های عمومی و استاندارد در این مناطق از اصلی ترین چالش ها است.
وی همچنین تاکید کرد: حاشیه نشینان هیچ درآمدی برای شهرداری ها ندارند، بلکه بیشترین هزینه شهرداری ها در این مناطق انجام می شود.
مدیرکل امور اجتماعی استانداری یادآور شد: استان گلستان دیگر جوابگوی مهاجرین در استان نیست و از فرمانداران تقاضا داریم که نسبت به ایجاد ساز و کار لازم برای نظارت دقیق تر اهتمام داشته باشند.
به گفته وی؛ راه و شهرسازی باید نسبت به تهیه و تدوین طرح برداشت از شرایط موجود و انتخاب مشاوران ذیصلاح برای تهیه طرح های ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی اقدام کند.
وی همچنین یادآور شد که براساس توپوگرافی های انجام شده، استان بر روی گسل های زمین لرزه قرار دارد و از همه بدتر قرارگرفتن این سکونتگاه ها بر روی گسل ها می باشد که خطرات زیادی را به همراه دارد.
وی بیان کرد: در سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشینی سطح استان، بازماندگی کودکان از تحصیل، نبود بهداشت مناسب، مواد مخدر و بسیاری از معضلات و تهدیدهای اجتماعی فراوان دیده می شود.
وی یادآور شد: گرگان و گنبدکاووس بیشترین سکونتگاه های غیررسمی در استان را دارند که میزان سکونتگاه ها در گرگان 311 هکتار است، اما برخی شواهد و قرائن نشان می دهد که باید از این میزان بیشتر باشد و از سوی دیگر شهرستان گمیشان نیز کمترین سکونتگاه های غیررسمی را در اختیار دارد.
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان تاکید کرد: امروزه حاشیه ‌نشینی از شهرهای بزرگ فراتر رفته و به سمت شهرهای کوچکی همچون خان ‌ببین و دلند و روستاهای بزرگ مانند یساقی نیز گسترش یافته است.
وی با بیان اینکه شرایط اجتماعی و طبیعی استان زمینه مهاجرت افراد زیادی را فراهم کرده است، گفت: تنوع قومیتی، اقلیم مناسب و شرایط جغرافیایی استان و از همه مهم تر 'روی باز مردم استان' سبب مهاجرت افراد زیادی به استان شد.
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان گفت: ممکن است در برخی از برهه‌ های زمانی مهاجرت نیروی کار به استان موجب رونق اقتصادی شده باشد اما در شرایط فعلی که زمینه های اشتغال، سکونت، آموزش و حتی سرانه‌ های دیگر فراهم نیست، مهاجرین از سرانه‌ های عمومی استفاده می‌ کنند که همین امر مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده است.
چراغعلی با بیان اینکه افزایش تکدی گری، کودکان کار و خیابانی از جمله نشانه های گسترش پدیده حاشیه نشینی است، بیان داشت: مواردی که گفته شد جزو اصلی ‌ترین نشانه‌ های ظاهری گسترش سکونتگاه ‌های غیررسمی است، در برخی از استان ‌هایی که مهاجرت به آنها کم است این آسیب‌ ها کمتر دیده می‌ شود.

* 65 میلیارد ریال برای ساماندهی 6 سکونتگاه غیررسمی در گلستان اختصاص یافت
مدیر کل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری گلستان با بیان اینکه اطلاعات مربوط به پدیده حاشیه نشینی و افزایش سکونت گاه های غیررسمی در استان به وزارت کشور ارسال شده، گفت: این مسائل به وزارتخانه منعکس شده اما این که برای مقابله و کاهش این آسیب‌ ها چه استراتژی اتخاذ کنیم و چه برنامه هایی را برای توانمندسازی ساکنان آن داشته باشیم، جزو سیاست‌ های استانی است که باید تدوین و به دستگاه ها ابلاغ شود.
وی ادامه داد: وزارت کشور بنا به دلایلی اعتبارات را به اداره کل راه و شهرسازی استان‌ ها ابلاغ کرده و برهمین اساس 65 میلیارد ریال برای 6 سکونتگاه غیررسمی استان به این اداره کل ابلاغ شد.
چراغعلی افزود: این مناطق چندان مورد قبول ما نیست چون طی سال‌ های گذشته در آنها کار شده، از طرفی این اداره کل باید برنامه داشته باشد و اعلام کند که با این اعتبار چه خواهد کرد.
وی با انتقاد از عدم انعکاس مشکلات استان به مقامات عالی کشور یادآور شد: عدم مستندسازی و عدم انعکاس مشکلات استان سبب شده تا بسیاری از آسیب‌ ها و مشکلات ما دیده نشود و همگان تصور کنند اوضاع استان مطلوب است.
سرپرست اداره کل راه و شهرسازی استان گلستان نیز با اشاره به برگزاری جلسه بررسی پروژه های توانمندسازی اجتماعی، اقتصادی و محیطی سکونتگاه های غیر رسمی و مناطق حاشیه نشین استان مصوب جلسه شورای اجتماعی کشور، گفت: با توجه به معضل حاشیه نشینی و شکل گیری سکونتگاه های غیر رسمی در استان و حساسیت های به وجود آمده در بین متولیان امر و فرا دستگاهی بودن ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی شهرها، این جلسه با هدف بررسی پروژه های مصوب در دو شهر گرگان و گنبد و تقسیم بندی وظایف بین دستگاه های متولی برگزار شد.
حسین محبوبی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این پروژه ها با هدف ارتقای کمی و کیفی بخش های مختلف این مناطق از قبیل خدمات روبنایی، ساماندهی محیط و فضای شهری، تامین خدمات زیر بنایی، ارتقاء توانمند سازی اجتماعی و اقتصادی در دو شهر گرگان و گنبد اجرایی می شود.
وی تصریح کرد: احداث مراکز بهداشتی، پایگاه سلامت، ساماندهی رودخانه ها، بهسازی و آسفالت معابر و احداث شبکه روشنایی در مناطق حاشیه نشینی از عمده کارهایی است که در طرح مصوب تعریف شده که با تخصیص اعتبارات اجرا می شود.
وی ادامه داد: محله های هدف در شهر گرگان 'انجیرآب'، 'اوزینه' و 'قلعه حسن' و در شهر گنبدکاووس 'سید آباد'، 'مدرسی'، 'افغان آباد' و 'بدلجه' می باشد.
محبوبی با اشاره به این که بخشی از این پروژه ها آغاز شده و در حال اجرا می باشد، عنوان کرد: برای سکونتگاه های غیررسمی در شهر گرگان، امسال 22 میلیارد ریال در نظر گرفته شده که برای احداث مرکز بهداشتی درمانی کوی انجیراب 3 میلیارد ریال، ساماندهی حاشیه رودخانه انجیراب مبلغ 5 میلیارد ریال و برای احداث سرای محله در همین نقطه نیز 6 میلیارد ریال مصوب شده است.
سرپرست اداره کل راه و شهرسازی گلستان افزود: برای احداث سرای محله در کوی قلعه حسن نیز مبلغ 5 میلیارد ریال و برای ساماندهی حاشیه رودخانه این منطقه به همراه احداث پل عابر پیاده در این نقطه به ترتیب 5 و 3 میلیارد ریال تخصیص یافته است.
وی در خصوص پروژه های توانمندسازی اجتماعی، اقتصادی و محیطی سکونتگاه های غیررسمی و مناطق حاشیه نشین شهرستان گنبدکاووس هم گفت: در بحث خدمات روبنایی، برای احداث پایگاه سلامت و سرای محله در سیدآباد این شهرستان به ترتیب 3 و 5 میلیارد ریال، برای احداث سرای محله در افغان آباد 5 میلیارد ریال و برای ایستگاه آتش نشانی بدلیجه نیز 5 میلیارد و 907 میلیون ریال در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در زمینه ساماندهی محیط و فضای شهری در خصوص ساماندهی حاشیه رودخانه گرگانرود برای هر سه محله سیدآباد، افغان آباد و بدلجه بطور کلی 11 میلیارد و 533 میلیون ریال و برای بهسازی و آسفالت معابر سیدآباد نیز 3 میلیارد ریال تخصیص یافته است.
محبوبی گفت: برای احداث روشنائی معابر افغان آباد 3 میلیارد و 985 میلیون ریال و برای طرح آموزش مهارت آموزی زنان در منطقه بدلجه نیز یک میلیارد ریال اختصاص داده شده است.

/ایرنا