گلستان روی خط زلزله
سازه‌های غیراصولی بلای جان شهروندان/ آماری از تاب آوری شهرها نیست
کارشناسان می گویند گلستان روی گسل فعال «خزر» قرار گرفته با این حال بررسی ها نشان می دهد ساخت و سازها در استان غیر اصولی است و آماری از تاب آوری شهرها در برابر زلزله وجود ندارد.
به گزارش گلستان24؛بر اساس تحقیقات مرکز زلزله‌نگاری ایران، تعداد زیادی از شهرهای گلستان روی گسل زلزله‌خیز «خزر» قرار گرفته‌اند.
این گسل به طول ۵۵۰ کیلومتر از شهرستان لاهیجان در استان گیلان شروع شده و تا جنوب شهرستان گنبدکاووس در گلستان ادامه پیدا می‌کند.
نتایج فعلی تحقیقات نشان می‌دهد که این گسل به شدت فعال شده و بسیاری از زمین‌لرزه‌ها و پس‌لرزه‌های شهرهای استان پیامد همین فعالیت است.
بر اساس آمار ارائه‌شده از سوی مدیریت بحران گلستان، سال گذشته ۵۰۰ زمین‌لرزه در گلستان اتفاق افتاده است که اگرچه خساراتی در پی نداشته، اما زنگ خطر جدی برای مسئولان محسوب می‌شود.
مدت‌ها پیش هم مدیرکل مدیریت بحران استان اعلام کرد که بسیاری از مناطق و مراکز حساس استان در برابر زلزله‌هایی که قدرت تخریب بالایی ندارند، آسیب‌پذیر است.
این در حالی است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان شهری و عمرانی، نقشه‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از مناطق و محلات شهرهای استان بخصوص در بخش بافت‌های فرسوده، حاشیه شهرها و روستاهای غیر مقاوم، در کانون فروپاشی ناشی از زلزله قراردادند.
افزایش زمین‌لغزش در گلستان
یک کارشناس عمران با بیان اینکه ساخت و سازهای غیرمجاز، نگرانی از تخریب بالای زلزله در استان را تشدید می‌کند، بهخبرنگار مهر گفت: بارندگی، شیب تند دامنه، افزایش رطوبت ناشی از تراوش آب کانال‌ها، چاه‌های جذبی خانگی، نشست لوله‌های آب و فاضلاب، برش ترانشه به منظور احداث بنا و شسته شدن پای ترانشه ناشی از جریان آب‌های سطحی و بخصوص وقوع زلزله، احتمال زمین‌لغزش را در این مناطق افزایش می‌دهد.
وی افزود: ساخت‌وسازهای غیرمجاز که تاکنون برای آن برنامه مدونی اندیشیده نشده از دیگر مسائلی است که مورد کم‌توجهی مسئولان شهری قرارگرفته و با توجه به زلزله‌خیز بودن این منطقه ضروری است به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.
۵۰ درصد سازه‌های استان مقاومت ندارند
یکی دیگر از کارشناسان حوزه عمرانی بابیان اینکه از منظر مقابله با زلزله به ساخت و سازها توجه نشده است، به خبرنگار مهرگفت: ضعف نظارتی و اجرائی در امر ساخت‌وساز در استان و پائین بودن مقاومت فشاری بتن بکار رفته در سازه‌ها از مسائلی است که موجب شده نگرانی از وقوع زلزله‌ای پر ریشتر افزایش یابد.
امیر اسماعیل‌زاده افزود: اگرچه طی یک دهه اخیر برخی ساختمان‌های جدید با روش‌های مهندسی بهتر و جدیدتری ساخته شده‌اند، اما بیش از ۵۰ درصد سازه‌های شهرهای استان دارای مقاومت کامل در برابر زلزله نیستند.
وی افزود: درگذشته مردم این منطقه از مصالحی چون چوب در ساخت‌وساز بناها استفاده می‌کردند، که امروزه این معماری سنتی کنار گذاشته شده و مصالحی چون بتن و سنگ جای آن‌ها را گرفته است.
اسماعیل زاده اظهار کرد: چوب دارای خاصیت کششی است و می‌تواند در مواقع بروز زلزله قوی به حالت کششی عمل کرده و از تخریب ساختمان و تلفات انسانی جلوگیری کند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر چه بسیاری معتقدند که سنگینی سازه‌ها به استحکام آن‌ها کمک می‌کند، اما همین باور موجب شده تا به هنگام وقوع چنین حادثه‌ای آمار تلفات انسانی افزایش یابد.
وی ادامه داد: تاب‌آوری در شهرها و روستاها به هنگام وقوع بحران معنا می‌کند و هنوز آمار دقیقی از تاب‌آوری شهرهای استان در برابر زلزله‌های احتمالی پر ریشتر از سوی مسئولان گلستانی ارائه نشده است.
اسماعیل‌زاده بابیان اینکه پس‌لرزه‌های متعدد از وقوع زلزله‌های پرقدرت ممانعت می‌کند، اظهار کرد: به‌رغم وجود مشکلات زیاد در سازه‌های شهری و روستایی، این پس‌لرزه‌ها موجب آزادسازی نفس زمین شده و از زلزله‌های مخرب ممانعت می‌کند.
کاهش تاب‌آوری شهری با اجرای ماده ۱۰۰
از سوی دیگر برخی از مسئولان حوزه شهرسازی ممانعت نکردن از اجرای ماده ۱۰۰ در رابطه با ساخت‌وسازهای غیرقانونی و بدون مجوز را موجب کاهش تاب‌آوری شهرهای استان در برابر زلزله عنوان کرده‌اند.
رئیس سابق سازمان نظام مهندسی استان گلستان در نشست تخصصی بررسی ایمنی ساختمان‌های گلستان دی‌ماه سال گذشته اعلام کرد که باید شرایطی فراهم شود که هیچ ساختمانی از طریق ماده ۱۰۰ ساخته نشود.
رئیس جدید سازمان نظام مهندسی استان، با بیان اینکه در بیشتر سازه های استان مقررات ملی ساختمان به درستی اعمال نشده است، به خبرنگار مهر گفت: کمتر از ۳۰ درصد ساختمان های استان در شهر ها و روستاها دارای مقاومت کامل در برابر زلزله های پر ریشتر هستند.
سید مجتبی موسوی افزود: هر چقدر که استانداردهای مقررات ملی ساختمان در سازه ها بیشتر رعایت شود نگرانی از فروریزش آن‌ها کمتر خواهد بود.
وی ادامه داد: این مساله در روستاها و حاشیه شهرهای استان به مراتب وضعیت بدتری دارد چرا که این سازه ها به صورت غیر استاندارد ساخته شده و توانایی تحمل لرزش های شدید را ندارند، در نتیجه آسیب‌پذیری آن‌ها چند برابر ساختمان مقاوم یا نیمه مقاوم است.
موسوی در رابطه با اینکه برخی کارشناسان معتقدند سازه های چوبی مقاومت بهتری در برابر زلزله دارند، گفت: این سازه ها به دلیل سبک بودن و استفاده از چوب با توجه به اقلیم رطوبتی شمال آسیب و تلفات جانی کمتری دارند.
وی اضافه کرد: چنانچه در ساختمان‌ها سبک سازی بر اساس اصول مهندسی بیشتر رعایت شود، قطع به یقین تلفات و خسارات سنگین کمتری به جای خواهد گذاشت.
وی گفت: با توجه به اینکه گلستان بر روی گسل زلزله قرار دارد، ضروری است تا مسئولان حوزه شهرسازی و بنیاد مسکن نظارت بیشتری بر مقاوم سازی ساختمان‌ها داشته باشند.
برای پیگیری مسائل حوزه شهرسازی با اداره کل راه و شهرسازی ارتباط گرفتیم ولی به رغم تماسهای چند روز گذشته موفق به برقراری ارتباط با سرپرست اداره کل راه و شهرسازی استان برای پیگیری این موضوع نشدیم.
افزایش سازه‌های غیرقانونی در مناطق پرخطر
به سراغ مدیرکل مدیریت بحران استانداری گلستان رفتیم تا از آمادگی مقابله استان با زلزله مطلع شویم. صادقعلی مقدم بابیان اینکه پیشرفت زیادی برای برنامه‌ریزی در مقابله با زلزله نداشته‌ایم گفت: حساسیت‌ها نسبت به این مساله مقطعی است و فقط به هنگام وقوع یک زلزله شدید در استانی دیگر به ناگاه همه توجه‌ها به خطرات احتمالی وقوع این حادثه معطوف می‌شود و پس از مدتی دوباره افول می‌کند.
وی ادامه داد: افزایش حاشیه‌نشینی با پیامد ساختمان‌های غیرمقاوم، غیرقانونی و مهندسی نشده، از معضلاتی است که در یک دهه اخیر گلستان دچار شده است.
وی درباره ساخت‌وسازهای انجام شده از طریق ماده ۱۰۰ اظهار کرد: مردم به علت فقدان سند در بسیاری از شهرها به شهرداری‌ها مراجعه کرده‌اند که پروانه ساخت به آن‌ها داده نشده و به‌اجبار به سمت ساخت‌وساز غیرقانونی رفته‌اند.
وی افزود: هیچ قانون و برنامه‌ای برای کاهش مهاجرت‌ها و حاشیه‌نشینی در برخی شهرهای استان اعمال نشده و با توجه به مشکلات اقتصادی در برخی استان‌های کشور این مهاجرت به همراه اسکان‌های غیرقانونی و با توسعه حاشیه‌نشینی همچنان ادامه دارد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری گلستان، بابیان اینکه بیشتر ساخت‌وسازها در مناطق پرخطر انجام می‌شود، بیان کرد: بارگذاری بروی شیروانی ازجمله مشکلات ساخت‌وساز است که در هیچ جای دنیا مرسوم نیست، چرا که این قسمت از سازه‌ها جزو بخش های پرخطر ساختمان‌ها است.
وی ادامه داد: ساخت‌وسازهای غیرقانونی، صدور پروانه ساخت برای سازه‌های غیراصولی و صدور مجوز برخی تغییر کاربری‌ها در مناطق ییلاقی استان که به شدت افزایش یافته است، از نمونه‌های بسیار پرخطر به هنگام زلزله‌های احتمالی است که امدادرسانی را با مشکل روبرو خواهد کرد.
وحشت از زلزله دلیل افزایش مرگ و میر
وی یکی از راهکارهای کاهش آسیب به هنگام زلزله را اطلاع‌رسانی و آگاهی سازی، شهروندان نسبت به زلزله عنوان کرد و معتقد است، چنانچه شهروندان نسبت به این حادثه آگاهی پیدا کنند، به راحتی می‌توانند جان خود را نجات دهند.
وی ادامه داد: بیشترین تلفات و آسیب‌های ناشی از زلزله به دلیل وحشت مردم از آن و فرارهای غیراصولی است که تعداد تلفات انسانی را افزایش می‌دهد.
چندی پیش مدیرکل بنیاد مسکن استان گلستان اعلام کرد که تعداد ۱۲۸ هزار مسکن روستایی غیر مقاوم در روستاهای استان وجود دارد که نیاز به مقاوم‌سازی دارند.
این در حالی است که سال گذشته مرکز تحقیقات مسکن و ساختمان وزارت راه شهرسازی، تعداد ۲۲ دستگاه شتاب‌نگار برای ثبت و ضبط ارتعاشات زمین‌لرزه به منظور تکمیل شبکه لرزه‌نگاری کشور طی دو مرحله بر روی پوسته‌ها و سنگ‌بسترها در گلستان نصب کرده است که تا شعاع ۵۰ کیلومتری زمین را پوشش می‌دهد.
ارسال نظر