یک سال حبس؛ مجازات مرگ مزارع گلستان/ وقتی مسؤولان فریاد سوختن خاک را نمی‌شنوند
رئیس کل دادگستری، گلستان آتش زدن بقایای گیاهی را جرم اعلام می‌کند و می‌افزاید، قانون‌گذار برای این اقدام مجازات در نظر گرفته و پیگرد قانونی در انتظار کسانی است که بقایای گیاهی را آتش می‌زنند.
به گزارش گلستان24؛گندم یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی در استان گلستان به شمار می‌رود.
با وجود اینکه ۳۷۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان گلستان تحت پوشش کشت گندم است اما متأسفانه سفره‌های کشاورزان با سود اندک کشت این محصول خالی می‌ماند.
طی دهه‌های اخیر کارشناسان مرکز تحقیقات استان گلستان همواره تلاش کردند با کاهش میزان سطح کشت محصولات کشاورزی را در استان گلستان افزایش دهند، ازاین‌رو شاهد هستیم درحالی‌که روزی در استان گلستان از 450 هزار هکتار کشت گندم 800 هزار تن محصول برداشت می‌شد امروز تولید گندم از 350 هزار هکتار کشت به یک هزار و 500 تن افزایش یافته است.
اما برخی از اقدامات کشاورزان که به شیوه‌های سنتی و یا غلط اجرا می‌شود سبب می‌شود که تمامی تلاش کارشناسان مرکز تحقیقات استان گلستان و کشور و مهم‌تر از آن سرمایه ملی به باد فنا برود که یکی از سنت‌های مرسوم اما ناصواب کشاورزان هنگام برداشت محصولات کشاورزی به‌ویژه گندم سوزاندن کاهوکلش است.
برخلاف نظر کشاورزان که اعتقاد دارند وجود کاه‌و کلش و بقایای گیاهی از تأخیر در کشت بعدی جلوگیری می‌کند و مانع رشد محصول و از بین بردن آفات و بیماری‌‌ها می‌شود اما علم کشاورزی کاهوکلش را یک ماده آلی و برای خاک مفید می‌داند.
کشاورزان با سوزاندن کاهوکلش از برگشــت مقــدار زیــادی مــواد آلــی بــه خــاک جلوگیری می‌کنند از طرفی سالانه بخش قابل‌توجهی از مواد غذایی خاک به‌صورت محلول و مواد آلی از زمین خارج می‌شود که با خـروج ایــن حجــم عظیــم از مــواد گیاهــی، منابــع تأمیــن انــرژی و مــواد غذایــی به‌ویژه مـواد آلـی در خـاک به‌تدریـج دچـار نقصـان مـی‌شـود.
هرساله در 86 درصـد از استان‌های کشـور بقایای گیاهی از یک‌سو برای تسـریع در کشـت دوم و از سویی دیگر برای مبـارزه بـا آفـات که البته تعبیری نادرست است بـا حجمـی در حـدود 50 میلیـون تـن سـوزانده می‌شوند.
سوزاندن کاهوکلش اثرات مخربی اعم از افزایـش فرسـایش، کاهـش مواد آلی، زوال بیولوژیکـی، بـه هـم خـوردن سـاختار و نفوذپذیـری، بـه هـم خـوردن تعـادل و جمعیـت میکروارگانیسم‌های خـاک و نیـز آلودگی‌های زیست‌محیطی را به همراه دارد که ماحصل این اثرات مخرب به کاهش محصول کشاورزان ختم می‌شود.
باوجوداینکه قوانین به کمک کارشناسان مرکز تحقیقات و سازمان محیط‌زیست آمده تا مشکل سوزاندن کاهوکلش در استان گلستان کمرنگ‌تر شود اما کشاورزان برای آتش زدن بقایای گیاهی دلایل دارند، ازاین‌رو خبرگزاری فارس به سراغ چند کشاورز گلستانی رفت و با آنها گفت‌وگو کرد.
محمدعلی خاندوزی یکی از کشاورزان شرق شهرستان گرگان که چند سالی است که دیگر بقایای گیاهی را آتش نمی‌زند در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید پس‌ازآنکه از زیان و مضرات آتش زدن بقایای گیاهی باخبر شدم دیگر تصمیم گرفتم که زمین خود را آتش نزنم.
وی ادامه می‌دهد، یکی از مشکلات ما کشاورزان در فصل کشت محصولات بهاره و یا تابستانی مشکل کمبود آب است ازآنجایی‌که کشاورزان برای کشت محصول و نوبت آبدهی با یکدیگر در رقابت هستند با آتش زدن بقایای گیاهی تلاش می‌کنند که زودتر محصول خود را که اغلب سویا، پنبه، توتون و ذرت است کشت کنند.
این کشاورز گلستانی اعتقاد دارد که سوزاندن مزارع کشاورزی موجب می‌شود که کشاورز دیگر شخم عمیق انجام ندهند و زمین را برای کشت محصول بعدی آماده کند بدون آنکه توجه داشته باشند با این اتفاق تمامی مواد ریزمغذی زمین برای گیاهان کاشته شده با آتش‌زدن از دسترس خارج می‌شود.
یکی دیگر از کشاورزان گلستانی که خاطره تلخی از سوزاندن کاهوکلش دارد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس می‌گوید، متأسفانه سوزاندن بقایای گیاهی توسط کشاورزان برخی اوقات موجب آسیب به مزارع هم‌جوار می‌شود، چند سال گذشته مزرعه گندم بنده به دلیل سوزاندن کاهوکلش مزرعه هم‌جوار در یک‌قدمی آتش‌سوزی بود که حضور به‌هنگام بنده مانع وقوع این حادثه شد.
حسین خان‌عبدل معتقد است سوزاندن کاهوکلش ممکن است در کوتاه‌مدت برای کشاورز مفید باشد و کارش را تسریع کند اما در بلندمدت بر روی حاصلخیزی خاک و کیفیت محصول اثر منفی می‌گذارد.
با توجه به صحبت‌های کشاورزان متوجه می‌شویم که در استان گلستان هنوز کشت سنتی محصولات کشاورزی پابرجا است.
گرچه سال‌های اخیر مکانیزاسیون در بخش کشاورزی توسعه قابل‌توجهی داشته ولی هنوز هم نتوانسته شیوه‌های کشت محصولات کشاورزی را با دگرگونی همراه کند.
حال که دنیا به سمت استفاده از گیاهان پوششی که کاهش هزینه‌های کشاورزی از قبیل استفاده کمتر از کودهای شیمیایی که اثرات زیست‌محیطی خطرناک به همراه دارد حرکت می‌کند باید مشاهده کرد تا چه زمانی با این بی‌تدبیری بخش کشاورزی، گلستان به سمت نابودی بافت‌های حاصلخیز کشاورزی پیش می‌رود.
بیش از این سهراب سهرابی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس به این مهم تأکید کرده بود که استان گلستان بیش از یک‌میلیون تن گندم در کشور تولید می‌کند و گاهی مقام دوم و گاهی مقام سوم را در بین استان‌های کشور در تولید گندم به خود اختصاص می‌دهد.
وی با بیان اینکه گندم نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی کشور دارد و بر این اساس همواره از تولیدکنندگان گندم در کشور حمایت‌شده، گفت: از میزان تولید گندم استان گلستان ۲۵ درصد آن مصرف داخلی و بیش از ۷۵ درصد آن برای تأمین نیاز سایر استان‌های کشور صادر می‌شود.
*کشاورزان با آتش زدن بقایای گیاهی باعث فقر و نابودی مزارع حاصلخیز استان گلستان می‌شوند
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان با بیان اینکه پس زدن بقایای گیاهی میکروارگانیسم‌ها و مواد آلی خاک را ازبین می‌برد، یادآور می‌شود که آتش زدن مزارع کشاورزی آلودگی‌های محیط زیستی را نیز به همراه دارد و منافع اقتصادی که با جمع‌آوری آن می‌تواند نصیب کشاورزان شود را در سال‌های آینده نابود می‌کند.
سهرابی اعتقاد دارد که کشاورزان با آتش زدن بقایای گیاهی باعث فقر و نابودی مزارع حاصلخیز استان گلستان می‌شوند.
اهمیت آتش زدن بقایای گیاهی در فصل تابستان که گاهی منجر به آتش‌سوزی منابع طبیعی و جنگل‌ها شده موردتوجه نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان نیز قرارگرفته است طوری که چندین بار در نماز جمعه و در جلسات مختلف به این موضوع تأکید کردند.
آیت‌الله سید کاظم نورمفیدی، روز گذشته در همایش «نقش روحانیون در تبیین سبک زندگی اسلامی و حمایت از کالای ایرانی» در جمع مبلغین و روحانیون، آتش زدن بقایای گیاهی را امری نادرست خواند و اظهار کرد: با سوزاندن بقایای گیاهی، موجودات زنده و مواد آلی که موجب حاصلخیزی خاک می‌شود نابود می‌شوند.
استان گلستان هرساله با شروع فصل آتش زدن بقایای گیاهی در اواخر بهار و تابستان شاهد آتش‌سوزی‌های مختلفی در عرصه‌های منابع طبیعی، کشاورزی، جنگل و مراتع است.
ابوطالب قزلسفلو، مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان دراین‌باره می‌گوید: یکی از عوامل جدی حریق در جنگل‌ها، سوزاندن سفال در مزارع است، ازاین‌رو از کشاورزان گلستانی به‌ویژه کشاورزانی که مزرعه آنها در حریم مناطق جنگلی قرار دارد انتظار داریم از آتش زدن بقایای مزارع کشاورزی مانند گندم پرهیز کرده و از ایجاد حریق در مزارع اطراف و عرصه‌های جنگلی جلوگیری کنند.
وی با بیان اینکه هر ساله آتش‌زدن به کاهوکلش در مزارع استان، موجب ایجاد حریق در جنگلهای استان می‌شود، بیان کرد: متأسفانه بخش قابل‌توجهی از منابع طبیعی استان تحت تأثیر این مسأله قرارگرفته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان علت اصلی وقوع بیشتر حریق در جنگل‌ها را عوامل انسانی و سوزاندن کاه و کلش مزارع گندم برشمرد و اذعان کرد: به نظر می‌رسد سوزاندن کاهوکلش به یک مشکل فرهنگی در بین کشاورزان استان تبدیل شده و تغییر این وضعیت نیازمند آموزش و فرهنگ‌سازی است.
رئیس کل دادگستری استان گلستان امسال با صدور بخشنامه‌ای دادستان‌های سراسر استان را مکلف کرد تا امسال به‌صورت ویژه برای جلوگیری از آتش زدن بقایای گیاهی تلاش کنند.
هادی هاشمیان که رئیس شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان را نیز عهده‌دار است، دراین‌باره می‌گوید، در این بخشنامه از دادستان‌های سراسر استان درخواست شده نشست‌هایی با مسؤولان جهاد کشاورزی هر شهرستان برگزار کرده و از آنها بخواهند از هم‌اکنون راه‌های جایگزین به کشاورزان معرفی کنند و برای جلوگیری از آتش زدن بقایای گیاهی چاره‌ای بیندیشند.
وی در سال گذشته نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرده بود یک سال حبس در انتظار کسانی است که کاهوکلش محصولات کشاورزی را آتش می‌زنند و تأکید کرد: براساس ماده 688 قانون تعزیرات، آلودگی محیط زیست جرم است و تا یکسال حبس برای آن در نظر گرفته شده است.
هاشمیان، آتش زدن بقایای گیاهی را جرم اعلام می‌کند و می‌افزاید: قانون‌گذار برای این اقدام مجازات در نظر گرفته و پیگرد قانونی در انتظار کسانی است که بقایای گیاهی را آتش می‌زنند.
رئیس کل دادگستری استان گلستان تأکید می‌کند که دادستان‌ها منتظر اعلام شکایت محیط‌زیست و منابع طبیعی نمانند و با متخلفانی که بقایای گیاهی را آتش می‌زنند برخورد کنند و می‌افزاید، مدیران دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله محیط‌زیست امسال جدی‌تر از سال گذشته، مانع آتش زدن بقایای گیاهی توسط کشاورزان باشند و برای متخلفان اعلام جرم کنند.
وی معتقد است با ورود دستگاه قضایی سوزاندن بقایای گیاهی در زمین‌های کشاورزی استان گلستان در دو سال گذشته با روند کاهشی همراه بوده است.
به گزارش خبرنگار فارس، آتش زدن کاه وکلش هنوز هم یک مسأله بحث‌انگیز است درحالی‌که برخی معتقدند این کار موجب افزایش محصول به دلیل آزادسازی سریع عناصر غذایی می‌شود اما تحقیقات علمی نشان می‌دهد که مضرات این کار بیش از محاسن آن است و به دلیلی اثرات مخربی که بر خاک دارد در درازمدت موجب کاهش محصول خواهد شد.
با توجه به این مهم به نظر می‌رسد احیای فناوری و مدیریت بقایای گیاهی به‌عنوان یکی از راهکارهای مهم برای حفظ پایداری اکولوژیک در مزارع ضرورت دارد که ازجمله این فناوری‌ها استفاده از سیستم‌های خاک‌ورزی حفاظتی است.
/فارس
ارسال نظر