رنگ‌های بی‌کیفیت در «کوی محتشم» گرگان

به گزارش گلستان 24؛شهرداری گرگان در اقدامی جدید جداره دیوارهای «کوی محتشم» واقع در محدوده منطقه دو گرگان را رنگ‌آمیزی و آن را مقدمه‌ای برای ورود جدی‌تر شهرداری در زمینه اقدامات بزرگ‌تر دانست.

ماجرا چنین بود که حدود چهار سال پیش یک تیم کاملاً حرفه‌ای از جوانان تحصیل‌کرده شهر گرگان، طرح کارشناسی شده و بر مبنای مطالعه را نزد مدیریت شهری سابق گرگان بردند و تصمیم داشتند در یک اقدام جهادی کوی محتشم را بر مبنای کار کارشناسانه رنگ‌آمیزی کنند.

در این کار تصمیم بر این بود که از ظرفیت بچه‌های و جوانان محله استفاده شود اما مدیریت قبلی شهرداری علیرغم این‌که نیازی به هزینه‌کرد از طرف شهرداری نبود، در آن تعلل کرد.

مدیریت قبلی طرح را نپذیرفت

مقرر شده بود که تمام وسایل و تجهیزات و هزینه‌ها توسط اسپانسر تهیه شده و اقدامات اولیه آن از جمله فیلم‌برداری و هلی شات و تمام پیش زمینه‌های کار انجام شده بود.

یک منبع آگاه که نمی‌خواست نام وی فاش شود، در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: قرار بود شابلون زده و طرح‌های مختلفی از جمله دار و درخت و مانند آن‌ها در محله ایجاد شود و می‌خواستیم کار کارشناسانه و طبق اصول انجام دهیم ولی شهردار سابق با این کار موافقت نکرد.

وی افزود: تمایل داشتیم که کار ریشه‌ای انجام دهیم تا زننده نباشد و به زیبایی شهر کمک کند اما با آن مخالفت شد.

موافقت شهردار جدید

این منبع آگاه ادامه داد: طرح را اسفند سال گذشته به مدیریت جدید شهرداری پیشنهاد دادیم. ما گفتیم برای این کار از شهرداری کمکی نمی‌خواهیم زیرا این کار اسپانسر داشته و وی تنها می‌خواهد لوگوی شرکت خود را در هر کوچه‌ای نصب کنند و ما می‌خواهیم این کار با هماهنگی و همراهی شما اتفاق بیفتد.

وی اضافه کرد: شهردار از این کار استقبال و به شهردار منطقه دو دستور داد که با ما همکاری کند و اصرار داشت که قبل از عید این کار انجام شده تا جلوه قشنگی در شهر ایجاد شود.

رنگ‌های بی‌کیفیت

وی گفت: اما حدود یک ماه گذشته یک روز دیدیم که خود شهرداری برای رنگ‌آمیزی اقدام کرده است، آن‌ها از رنگ‌هایی استفاده کردند که کیفیت نداشته و با آب و باران پوسته پوسته شده و از بین می‌رود.

این منبع آگاه با بیان این‌که اگر این طرح ریشه‌ای انجام می‌شد طرح خوبی بود، گفت: مضاعف بر این‌که پیمانکاران -کسانی که رنگ‌آمیزی می‌کردند- دقت نداشتند که شاید لباس خانواده‌ای روی بند پهن بوده و گردِ رنگ روی لباس‌ها بپاشد.

وی همچنین تأکید کرد: صحبت‌ها و مسائل زیادی در خصوص این کار مطرح است ولی آن طرحی که ما می‌خواستیم، اجرا نشد.

موادی که استفاده شده اصلاً رنگ نیست

این منبع آگاه اظهار کرد: تصمیم داشتیم که پس زمینه آن را یک رنگ بزنیم و طرحی ایجاد کنیم که از دور خود را نشان دهد؛ طرحی که نمادی برای منطقه باشد اما متأسفانه زحمت کشیده شد اما ایده را حیف کردند.

هدف ما از رنگ‌آمیزی صرفاً زیبایی نبود، می‌خواستیم با رنگ کردن به همگان بفهمانیم که مردم این محله هم نیازمند توجه هستند زیرا در سنوات گذشته به کوی محتشم توجهی نشده بود.وی تصریح کرد: رنگ‌آمیزی که اکنون شده از دور نمود قشنگی دارد ولی وقتی به محله وارد می‌شوید می‌فهمی که باید یک‌بار دیگر رنگ‌آمیزی صورت گیرد.

وی گفت: موادی که استفاده کردند اصلاً رنگ نیست، موادی است که کمی رنگ به داخل آن اضافه شده است؛ برای این کار یک رنگ با کیفیت بالا لازم بود.

این منبع آگاه اضافه کرد: شهرداری در این کار مقصر نیست آن‌ها دیدند طرحی قشنگ است و تصمیم گرفتند آن را اجرا ‌کنند. رنگ‌آمیزی در نشاط محله تأثیر می‌گذارد و ما باید جنبه‌های مثبت آن را هم در نظر بگیریم. این کار علاوه بر نشاط‌آوری، دید مردم و مسئولان را نسبت به محله عوض می‌کند.

هدف ما از رنگ‌آمیزی صرفاً زیبایی نبود

وی خاطرنشان کرد: هدف ما از رنگ‌آمیزی صرفاً زیبایی نبود، می‌خواستیم با رنگ کردن به همگان بفهمانیم که مردم این محله هم نیازمند توجه هستند زیرا در سنوات گذشته به کوی محتشم توجهی نشده بود.

وی با بیان این‌که تصمیم بر این بود علاوه بر جلب توجه مسئولان، محله را از نابودی نجات دهیم، ادامه داد: البته محله مورد توجه قرار گرفته و در اذهان عمومی و مسئولان قشنگ است اما برای مردمی که در این مکان زندگی می‌کنند و تفکر ۵۰ ساله دارند راضی کردن آن‌ها سخت است.

اقدامی عجولانه و غیر کارشناسی

برای دانستن اصول کار رنگ‌آمیزی و شیوه اجرای آن با کارشناس ارشد نقاشی، گفتگو کردیم؛ جواد عظیمی به خبرنگار مهرگفت: متأسفانه در چند سال اخیر شاهد کارهایی عجولانه و غیر کارشناسی در حوزه زیباسازی هستیم و رنگ‌آمیزی کوی محتشم یکی از این اقدامات است.

وی افزود: این کار در حقیقت یک نوع کپی منسوخ‌شده دست چندم بوده که انجام شده است.

عظیمی ادامه داد: تمام مسائل زیباسازی و هویت بخشی محلات باید براساس مطالعه آن منطقه و بر مبنای اصول روانشناسی و اجتماعی و مصاحبه با ساکنان آنجا و دیگر کارهای تخصصی شکل گیرد.

وی بیان کرد: بعد از دیدن کار سؤالی برای من مطرح شد مبنی بر این‌که مسئولان این پروژه توضیح دهند براساس چه مطالعاتی به نتیجه رسیدند که این کار را انجام دهند؟

زندگی ساکنان منطقه تحت تأثیر قرار گرفته است

عظیمی توضیح داد: به هر حال باید پشت هر اقدامی مطالعه‌ای باشد چون از لحاظ روانی ممکن است روی ساکنان آن منطقه تأثیر منفی بگذارد. مردم محله زندگی عادی خود را می‌کردند ولی از فردای آن روز زندگی آن‌ها تحت تأثیر نوعی رنگ‌آمیزی تحمیلی قرار گرفته است.

وی افزود: رنگ‌آمیزی طبیعتاً بد نیست بلکه یکی از کیفیت‌های بصری است که می‌تواند شادی بخش و جذاب باشد اما رنگ در چه شرایطی؟ اگر شرایط کار مهیا نباشد گویی کسی در فضای غم و اندوه عده‌ای بخواهد صرفاً با برگزاری جشنی پر سر و صدا فضا را تغییر دهد، بنابراین مردم ناراحت می‌شوند چون خلاف شرایط روحی و روانی آن‌هاست.

عظیمی تصریح کرد: آیا پس از اجرا با مردم مصاحبه شده است که از وضعیت پیش آمده احساس رضایت دارند یا خیر؟

زیباسازی از نوع «جستجو در گوگل»

این نقاش و مجسمه‌ساز اظهار کرد: زیباسازی در گرگان و رفتاری که اغلب از مجریان این حوزه می‌بینیم عموماً زیباسازی از نوع «جستجو در گوگل» است یعنی چیزی را در اینترنت جستجو کرده و براساس تصویری که می‌آید کاری اجرا می‌شود این یکی از دلایلی است که مردم نسبت به کارهای اجرا شده احساس تعلق نمی‌کنند مانند تعلقی که مردم محله «سبزه مشهد» به درخت قدیمی چنار محله و تکایا دارند.

وی بیان کرد: در برخی از مناطق نمونه‌های از این کار اجرا شده است یا در جایی بوده که می‌خواستند توریستی شود و مردم آن منطقه تمایل داشتند که شهرشان محل رفت و آمد و گذرگاه باشد ولی همان هم بر مبنای ترکیبی خاص با دورنمایی خوشایند و منطقی کار شده است و در آن از متریال باکیفیت استفاده کردند.

وی افزود: این کار جزو برنامه‌های زودبازده‌ای است که احساس می‌شود هیچ‌گونه هزینه مطالعاتی برای آن پرداخت نشده و اگر در شهرداری باب شود فاجعه خواهد بود.

کارگروه‌های تخصصی نیاز است

عظیمی تصریح کرد: برای انجام این کارها کارگروه‌های تخصصی نیاز است تا مطالعات مربوطه به همراه جزئیات آن انجام شود.

این کارشناس ارشد نقاشی افزود: اگر بخواهیم در محله‌ای زیباسازی صورت گیرد باید جستجو شود که ویژگی بارز فرهنگی آن محله چیست و چه نشانه‌ها و نمادها در محله وجود دارد و مردم چه علایقی دارند و بر مبنای آن‌ها و به شکل هدایت شده این کار صورت گیرد تا مردم در فضای خود احساس آرامش، هویت و تعلق کنند.

وی تأکید کرد: اگر یک نماد، میدانگاه، پاتوق و یا فرمی که مردم این محله برای استراحت، گفتگو، دیدار و غیره نیاز دارند، براساس نیازهای مردم محله رنگ‌آمیزی و ایجاد شود ممکن است با همان تغییر مردم احساس بهتری از محله خود داشته باشند.

رنگ‌های بی‌تناسب و بی‌کیفیت از نظر روانشناسی بر روان و احوال مردم محله تأثیر منفی می‌گذارد و احساس بی‌کیفیت بودن زندگی را به آن‌ها القا می‌کندعظیمی تشریح کرد: باید دانست که کاربرد رنگ در معماری به چه صورت است، فرهنگ و هنر ایرانی نظیر معماری، فرش‌، کاشی‌کاری و هر فرم دیگر با رنگ عجین بوده و در آن رنگ‌ها کاملاً حساب شده استفاده شده است.

ایرانیان رنگ را خوب می‌شناسند

وی تصریح کرد: این‌که هر دیوار یک سطح رنگی باشد صرفاً یک فرم مدرنیستی است که در فرهنگ ریشه‌دار ما جایگاه متفاوتی دارد ولی ایرانیان رنگ را خوب می‌شناسند و ممکن است امکان استفاده از آن را نداشته باشند اما در خانه‌های خود از ترکیب رنگی زیبایی به صورت فرش، پشتی‌ و غیره بهره می‌گیرند.

عظیمی گفت: آن‌ها ترکیب رنگ را در کاشی‌کاری اماکن مقدس و ترکیب‌های بی‌نظیر آجر و لعاب‌های فیروزه‌ای دیده‌اند و وقتی از منزل بیرون می‌آیند و می‌بینند رنگ صورتی در کنار سبز و نارنجی به بدترین شکل ممکن استفاده شده، ناراحت می‌شوند.

این کارشناس ارشد نقاشی اظهار کرد: رنگ‌های بی‌تناسب و بی‌کیفیت از نظر روانشناسی بر روان و احوال مردم محله تأثیر منفی می‌گذارد و احساس بی‌کیفیت بودن زندگی را به آن‌ها القا می‌کند.

بازآفرینی بافت‌های فرسوده

گفتگو با مردم محله نشان می داد که آن ها از شیوه رنگ آمیزی و کیفیت آن راضی نیستند، به همین منظور و برای دانستن عملکرد شهرداری گرگان در این خصوص با مسئول زیباسازی شهرداری، گفتگو کردیم، روزبه کریمی به خبرنگار مهرگفت: کوی محتشم جزو سکونتگاه‌های غیررسمی گرگان بوده و وضعیت اقتصادی مردم منطقه خوب نیست بنابراین با توجه به سیاست شهرداری گرگان مبنی بر بازآفرینی بافت های فرسوده این پروژه را شروع کردیم.

کریمی افزود: طرح‌هایی توسط کارشناسان و طراحان پیشنهاد شد و این کار از مواردی است که در دیگر شهرهای ایران و یا کشورهای دیگر اجرا شده بود.

معذوریت‌های خاصی در منطقه وجود داشت

مسئول زیباسازی شهرداری گرگان گفت: در مرحله‌ اول با استقبال عموم مردم آنجا مواجه شدیم اما کار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی بود و توان زیادی از ما گرفت زیرا برخی از مردم اجازه رنگ‌آمیزی نمی‌دادند و معذوریت‌های خاصی در منطقه وجود داشت که قابل بیان نیست و همین سبب سختی کار شد.

وی اظهار کرد: اما بسیاری از مردم منطقه هم تشکر کردند و منزل خود را در اختیار نیروهای ما می‌گذاشتند تا رنگ‌آمیزی شود در مجموع همکاری زیادی صورت گرفت و مردم در آینده بازخورد آن را خواهند دید.

کریمی با اشاره به این‌که با این کار مردم زیادی جذب کوی محتشم خواهند شد، تصریح کرد: از شورایارهای آنجا خواستیم به فکر کارآفرینی مردم در قالب تنورهای سنتی، کارهای دستی و مواردی مانند آن باشد که درآمدی برای اهالی کسب شود.

کیفیت پایین رنگ را رد می کنم

وی با صراحت کیفیت پایین رنگ که توسط برخی مطرح است را رد و تأکید کرد: رنگ‌های پوششی که در خیابان‌ها معمولاً می‌زنیم از رنگ پلاستیک است ولی در اینجا به طور ۱۰۰ درصد از آکریلیک استفاده شده و ماده‌ای به آن اضافه نشده است.

کریمی توضیح داد: ممکن است کیفیت رنگ از نزدیک طور دیگری به نظر برسد و این امر به خاطر کیفیت پایین خانه‌های آنجاست. ما از رنگ آکریلیک که گران‌تر و ماندگارتر از رنگ پلاستیکی است استفاده کردیم و با باران شسته نمی‌شود و پیمانکار ضمانت‌نامه دارد.

ممکن است کیفیت رنگ از نزدیک طور دیگری به نظر برسد و این امر به خاطر کیفیت پایین خانه‌های آنجاستوی افزود: اگر خود مردم به رنگ‌آمیزی آسیبی نزنند و یا رطوبت ساختمان‌ها سبب فرسودگی نشود، رنگ‌آمیزی برای چندین سال ماندگار خواهد بود.

کریمی تصریح کرد: اگر کیفیت رنگ خانه‌ای که بدنه‌اش آجری است را با ماندگاری رنگ خانه‌ای که سیمان کشی و نرمه کشی شده است در آینده مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که کیفیت ساختمان متفاوت است وگرنه رنگ همان رنگ است.

وی گفت: برخی از نقاط دیوار که سیمان کشی آن ریخته بود و مثلاً حدود نیم متر بود را در برآورد به پیمانکار دیده ایم اما این‌که دیوارها را سیمان‌کاری و نرمه کشی کرده و بعد رنگ بزنیم فعلاً در این فاز امکان‌پذیر نیست.

عدم تناسب رنگی به سلیقه خود خانواده‌ها برمی‌گردد

کریمی در خصوص عدم تناسب رنگی چنین توضیح داد: عدم تناسب رنگی به سلیقه خود خانواده‌ها برمی‌گردد ما کارشناس معماری داریم که رنگ‌ها را مشخص کرده بود. قبل از شروع پروژه یک عکس کلی گرفته و مشخص شد که کدام ساختمان ها چه رنگی باشد ولی هنگام رنگ‌آمیزی بعضی‌ها به هیچ عنوان اجازه مثلاً رنگ قرمز را به ما ندادند بنابراین چند رنگ که تناسب بیشتری با رنگی کناری آن داشت را به اختیار خود خانواده‌ها انتخاب کردیم.

وی بیان کرد: در فاز اول با توجه به اینکه مردم حواشی کار را نمی‌دانند بهتر است از اظهارنظر و قضاوت در این مورد پرهیز شود ولی برای مکان‌های دیگر اگر قرار بود اتفاق بیفتد می‌توان راه‌حل‌های دیگری در نظر گرفت.

کریمی تأکید کرد: باید جنبه مثبت کار را نگاه کنیم، ما وارد بازآفرینی بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی شده‌ایم و علاوه بر آن رنگ‌آمیزی در روحیه مردم هم تأثیر دارد.

وی افزود: طبق شرایط حاکم بر آن مکان ساعت خاصی (۱۰ صبح تا چهار عصر) برای رنگ زدن وجود دارد و هیچ کس از سختی‌های کار اطلاع ندارد و ممکن است اگر بنده هم به آنجا مراجعه کنم چندین ایراد بگیرم ولی مشکلات حاشیه‌ای زیاد است.

رنگ آمیزی محله کوی محتشم موافقان و مخالفانی دارد که توجه به سخنان آن ها می تواند راه روشنی را پیش روی شهرداری قرار دهد؛ همچنین نارضایتی ها مردم محله نسبت به این کار ضرورت مطالعه بیشتر و مصاحبه با مردم را در اجرای پروژه ها پررنگ تر می کند.