آداب و رسوم گلستانی‌ها در ماه رمضان

به گزارش گلستان۲۴؛ ماه مبارک رمضان فصل برداشت الطاف الهی است و از این رو پیامبر مکرم اسلام (ص) می‎فرماید «بدبخت کسی است که از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم بماند و نتواند خود را عوض کند و گناه و معصیت را کنار بگذارد.» 

ماه رمضان، ماه روزه داشتن و استوار شدن انسان از سستی‎ها و تلاوت قرآن است و از این رو بی‎بهره‎ ماندن از این ماه برای انسان فقر روحی و روانی را در طول سال به همراه خواهد آورد.

همچنین به واسطه فیض الهی و وجود شب قدر ماه رمضان فرصت مغتنمی است که هر انسانی بندگی خدا کند و ذکر بگوید و دستانش را از زنگار روزگار بشوید و روح و روان خود را در قرین رحمت الهی معطر و پاکیزه کند.

به واسطه این ماه پرفیض و برکت نگاه خیراندیشی در بلاد اسلامی گسترده‎تر می‎شود و با بارش الطاف الهی بار گناه‎ در جامعه کاسته می‎شود و برای درک این مهم آمارهای دستگاه انتظامی از کاهش شرارت‎ها و بزه‎های اجتماعی کافی است.

اما در استان گلستان همچون دیگر استان‎های کشور آداب و سنن خاصی برای ماه بندگی خدا وجود دارد و در برخی از روستاها این آداب و سنن هنوز ریشه‎دار و عمیق برگزار می‎شود و حتی رفته رفته به گستردگی این آداب و سنن افزوده می شود.

پیش از آغاز ماه مبارک رمضان بسیاری از مردم استان گلستان مانند شب عید با خرید مایحتاج موردنیاز خود آماده روزه‎داری در این ماه مبارک می‎شوند، همچنین خانه‎تکانی یکی از آداب و سنن اهل سنت در ماه رمضان است که به آن «اوی‎تمییزادمق» اطلاق می‎شود که در بین اقوام ترکمن استان گلستان بسیار مرسوم است.

براساس این رسم، زنان ترکمن با شست‎وشوی فرش‎ها و زدودن گرد و غبار از خانه آماده ماه مهمانی خدا می‎شوند و با تهیه مایحتاج غذایی و قربانی کردن به پیشواز ماه رمضان می‎روند.

همچنین اهل تشیع نیز در آستانه ماه مبارک رمضان با فراخوانی نسبت به غبارروبی مساجد اقدام می‎کنند و با آذین‎بندی و معطر کردن مسجد فضای معنوی را برای یک ماه روزه‎داری به‎وجود می‎آورند.

ختم گروهی قرآن کریم در ماه مبارک رمضان یکی از آداب و سننی است که در جای‎جای استان گلستان و میهن عزیز اسلامی ما برگزار می‎شود بسیاری از افراد برای آمرزش گناه و یا برای اموات در این ماه مبارک ختم گروهی و یا فردی قرآن کریم را انجام می‎دهند.

در بسیاری از روستاها افرادی که نسبت به ختم قرآن کریم اقدام می‎کنند این ختم قرآن را نثارمرحومین و آشنایانی که از دنیا در گذشته‎اند می‎کنند و در  صف‎های نماز جماعت از سوی کسی که دعای روز ماه مبارک رمضان را قرائت می‎کند و یا امام جماعت مسجد عنوان می‎شود  و نمازگزاران نیز برای شادی روح درگذشتگان فاتحه قرائت می‎کنند.

از دیگر آداب و سنن تراکنه استان گلستان سنتی تحت عنوان «گپ قوشماق» است که در این رسم ریش‎سفیدان ترکمن وظیفه آشتی دادن و اتمام اختلاف‎ها بین خانواده‎ها را در ابتدای این ماه دنبال می‎کنند تا هر کینه و کدورتی از بین برود.

از دیگر رسوم ماه مبارک رمضان در استان گلستان اطعام به ایتام و نیازمندان است، در این ماه مبارکه بسیاری از افراد سبب انجام کار خیر نیز می‎شوند، جمع‎آوری کمک برای نیازمندان، تهیه جهیزیه برای نوعروسان و ... در این ماه رونق بیشتری می‎گیرد.

«قدرگیجسی» از دیگر آداب و سنن اهل سنت استان گلستان است که در شب‎های 21 الی 27 ماه رمضان برگزار می‎شود، در این شب‎ها ترکمن‎ها از نماز عشاء تا نماز تراویح دو رکعت نماز شب قدر می‎خوانند.

همچنین نماز تراویح اهمیت خاصی در بین اهل سنت استان گلستان دارد،  این نماز 20 رکعتی است که مردم ترکمن استان گلستان در طول ایام ضیافت الهی ماه رمضان با حضور در مساجد به آن می‎پردازند و در قالب 10 نماز دو رکعتی پس از اقامه نماز عشاء به جماعت خوانده می‎شود و در فاصله چهار رکعت دعای مخصوص آن قرائت می‎شود.

گلریزان از دیگر آداب و سنن مردم استان گلستان است، از آنجایی که مردم در ماه رمضان با انجام کارهای خیرخواهانه به‎دنبال کسب ثواب بیشتر هستند با گلریزان به آزادی زندانیان در بند کمک می‎کنند و همه‎ساله به واسطه این ماه پرفیض و برکت با همت خیر جمعی مردم مؤمن استان گلستان جمعی از زندانیان به آغوش خانواده‎ باز می‎گردند.

همچنین نذری دادن و افطاری دادن در بین اقوام تشیع به‎ویژه اهل سنت بسیار مرسوم است و مردم اهل سنت در ماه رمضان، با طبخ آش‎های ترکمن بین مردم توزیع می‎کنند.

در ایام عید فطر مراسم‎ها و سنن خاصی در استان گلستان در بخش‎های مختلف این استان مرسوم است، یکی از شاخصه‎های عید فطر در استان گلستان برپایی نماز عید فطر است که در بین اقوام ترکمن بسیار باشکوه برگزار می‎شود و در اقصی‎نقاط ترکمن‎صحرا مکان‎هایی برای برپایی نماز عید فطر در نظر گرفته می‎شود که این نماز با حضور بسیار گسترده مردم برگزار می‎شود به‎گونه‎ای که بسیاری از عکاسان و خبرنگاران برای ثبت این لحظات از جای‎جای کشور به منطقه ترکمن‎صحرا می‎آیند.

همچنین در بین مردم تشیع استان گلستان برخی رسوم مثل طبخ حلواگردویی، حلوا برنجی و توزیع آن بین همسایگان در عید فطر بسیار مرسوم است.

مردم استان گلستان در عید فطر به صورت دسته‎جمعی به منازل افرادی که ماه رمضان سال گذشته به عبادت و بندگی خداوند مشغول بودند و امسال به دیار باقی شتافتند، می‎روند و با قرائت فاتحه برای فرد درگذشته از درگاه الهی طلب مغفرت و آمرزش می‎کنند.

/فارس