راهبرد کانون های مساجد در دوران پسا کرونا

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از شبستان؛ مسئله کرونا درس های فراوانی را برای تمامی نهادها، مدیران و اقشار مختلف مردم داشت. پدیده ای فراگیر و جهانی که در یکصد سال اخیر بی سابقه بوده است.

بر همین اساس نیازمند بررسی، آنالیز و برنامه ریزی بیشتر است که در آینده و در مدیریت پدافند غیرعامل بتوان بدون غافلگیری این بحران را به خوبی پشت سر گذاشت.

البته به مدیریت مسئله کرونا در کشور نمره قابل قبولی می توان داد زیرا همه پای کار آمدند؛ از مسئولان و امکانات دولتی و خصوصی گرفته تا همه اقشار جامعه. یعنی یک وحدت و همدلی در بین تمامی آحاد جامعه به وجود آمد؛ تا این پدیده نو ظهور و نامبارک را تبدیل به عاملی برای وحدت قلب ها کند.

به همین منظور گفتگویی را با «مهدی بیکی» مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد گلستان ترتیب دادیم تا سیاست های فعالیت کانون های مساجد را در دوران پسا کرونا بررسی کنیم.

نقش کانون های فرهنگی هنری مساجد را در مسئله کرونا چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا نمره خوبی به آنها در این بحران فراگیر که بر کشور تحمیل شده، می توان داد؟

انصافا نقش بچه های مسجد در بحران کرونا یک نقش بی بدیل و تاریخی است، نظیر این حضور فراگیر و موثر را می توان در مسئله جنگ تحمیلی دید. بچه های مسجد در دو محور بسیار فعال و پرشور وارد عرصه شدند.

۱- محور نخست در کمک رسانی ها، کارهای پشتیبانی و خدماتی

۲- محور دوم در فعالیت های فرهنگی و هنری در مسیر بالا بردن روحیه بیماران، کادر درمانی، اطلاع رسانی، آگاه سازی و غیره

حضور در این دو محور برای مردم بسیار ملموس و محسوس بود که اهالی فن آن را تایید و تشویق می کردند؛ به جرات می توان گفت بچه های مسجد همانند کادر درمانی در خط مقدم مبارزه با کرونا بودند. بنابراین نمره درخشانی را باید به بچه های مسجد داد.

کمی درباره دو محوری که فعالیت های بچه های مسجد در مسئله کرونا دارند بیشتر توضیح دهید؟

در وهله نخست وظیفه اصلی کانون های مساجد فعالیت در عرصه فرهنگ و هنر است؛ یعنی خط مشی ویژه ای که قانون برای کانون های مساجد مشخص کرده است؛ قالب فرهنگ و هنر است. بر همین اساس کانون های مساجد در طول سال در مناسبت ها و بر طبق جریانات فرهنگی و همچنین ظهور و بروز مشکلات و آسیب های اجتماعی، تمام قد در حال فعالیت هستند، اما یک وظیفه مهم دیگری نیز کانون های مساجد به عنوان نیروهای خودجوش مردمی دارند؛ که این وظیفه در اصل یک وظیفه انسانی است و آن هم این است که هر گاه مشکلی در جامعه عارض می شود و بلیه ای بر ملت تحمیل می شود و دستان نیازمندان به سوی همنوعانشان دراز می شود، کانون های مساجد آماده باش وارد میدان می شوند؛ تا یاری رسانی و کمک رسانی کنند.

با توجه به اینکه ویروس کرونا یک ویروس جهانی است و این بلا در سراسر جهان گسترش پیدا کرده است، نوع خدمات رسانی در کشور ایران، در مقایسه با کشورهای جهان چگونه است؟ آیا کانون های مساجد یک مدل موفقی هستند که بتوان به عنوان یک الگوی موفق و مناسب، مدل آن را به کشورهای مسلمان دیگر پیشنهاد داد؟

بنده خیلی از وضع خدمات رسانی در کشورهای دیگر با خبر نیستم فقط در حد شنیدن اخبار از سایت های خبری و صداوسیما اخبار آن را دنبال می کنم، بر اساس اخباری که خودشان منتشر می کنند؛ می توان یک خلاء جدی را در میان برخی از کشورها به خصوص کشورهای اروپایی و غربی مشاهده کرد و این خلاء بیشتر بر می گردد؛ به نبود معنویت و حس قلبی برای یاری رسانی به همنوعان.

شاید در برخی از کشورها کمک رسانی و خدمات توسط دولت ها مطلوب بوده است؛ اما فکر نمی کنم در هیچ کجای جهان همانند ایران خدمات رسانی و همدلی توسط مردم اینگونه فراگیر وجود داشته است.

کشور ما در شرایط حساس تحریم های ظالمانه قرار دارد؛ اما توانسته است به خوبی با کمک مردم از این بحران خودش را عبور دهد، این بحران نشان داد که چقدر نقش نیروهای خودجوش مردمی نظیر کانون های مساجد می تواند یک کشور را از یک بحران بزرگ نجات دهد. به نظر من مدل کانون های مساجد می تواند به عنوان یک مدل موفق به کشورهای مسلمان پیشنهاد شود.

نیروهای خودجوش مردمی چقدر می توانند در جریان سازی فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشور نقش ایفا کنند؟

نیروهای خودجوش مردمی از آن جهت مورد توجه هستند و دارای نقش موثر و ویژه ای در جامعه می باشند؛ که هیچ وابستگی حزبی، حقوقی و سیاسی به هیچ جا ندارند، بلکه اولویت کاری آنها، مسائل و سیاست های کلی نظام و اسلام است، هر کجا که به آنها نیاز باشد آنها بدون هیچ چشمداشتی و با طیب خاطر حضور دارند؛ در واقع این نیروها به تعبیر مقام معظم رهبری، آتش به اختیار هستند.

در جریان کرونا همه دیدند که یکی از مصادیق بارز و کامل تعبیر آتش به اختیار، حضور خودجوش و فراگیر این نیروها در سطح جامعه برای یاری رسانی به مردم بود بدون اینکه ابلاغی از جایی برای آنها زده باشند.

نکته ای که ما باید درباره این نیروها مورد دقت قرار دهیم این است؛ که در نظام اسلامی که دولت اسلامی وظیفه دارد، امورات مردم را طبق قانون حل و فصل کند و همه چیز در اختیار اوست، تکلیف و وظیفه از این نیروها برداشته نمی شود؛ بلکه این نیروها به عنوان چشمان تیزبین جامعه هستند که هم دولت اسلامی را در وظایفش کمک کنند و هم نگاه نقادانه به مسائل کشور داشته باشند تا با توصیه، تذکر و همکاری، کشور را در مسیر توسعه پایدار قرار دهند.

مسئله کرونا باعث شده است تا برخی از سیاست ها تغییر کند، همین طور برخی از ابزارهای فرهنگی نیز باید متناسب با شرایط روز، بروزرسانی شود، در حوزه کانون های مساجد برای دوران پسا کرونا چه راهبردی باید ترسیم کرد؟

این سوال بسیار سوال مهم و دقیقی است که سیاستگذاران، مدیران و فعالان حوزه مسجد و کانون، باید برای آن فکر کنند و برنامه ریزی دقیقی انجام دهند، همان طور که گفتید مسئله کرونا باعث شده است که بسیاری از معادلات ابزاری تغییر کند و برخی از شیوه های تبلیغ و فعالیت های فرهنگی نیز باید متناسب با شرایط روز جامعه هماهنگ باشد. بنابراین من فکر می کنم یکسری عناوین و سرفصل هایی است که سیاستگذاران حوزه کانون های مساجد باید به آنها اهتمام ویژه داشته باشند مورد توجه جدی باشد:

۱- تقویت حوزه فضای مجازی:

این ویروس دشمن اجتماعات و ارتباطات است، یعنی هر چه ما سعی داریم در حوزه مسجد تجمعات مذهبی را زیاد کنیم و برای تقویت مباحث دینی و مذهبی، ارتباطات چهره به چهره را قوی کنیم، اما ظهور این ویروس در جامعه باعث شده است که این مانع بزرگ بر سر راه فعالان مسجدی قرار گیرد. اما به نظر من شرایط امروز درسی است برای سیاستگذاران حوزه مسجد که بتوانند با تقویت ارتباطات مجازی بسیاری از مشکلات فراروی را پیش بینی و پیشگیری کنند.

۲- توجه به آموزش های مختلف متناسب با بحران ها:

یکی از سیاست های مهم سیاستگذاران کانون های مساجد باید این باشد؛ که عنوان «مدیریت بحران های اجتماعی، فرهنگی» باید به عنوان یکی از عناوین مهم آموزشی در دستور کار باشد، یقینا ظهور ویروس کرونا در جامعه باعث شده است که یک بحران سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و فرهنگی رقم بخورد. بنابراین آموزش های لازم در مقابله با این بحران کلان می تواند از بحران های احتمالی ما را مصون نگهدارد.

۳- تقویت کسب و کارهای فرهنگی در قالب مجازی و در فرم خانگی:

مسئله کرونا باعث شد که اقتصاد جهانی در یک مسیر آشفته و راکدی قرار گیرد، بسیاری از شغل ها بدان جهت که باعث ایجاد اجتماعات غیرقابل کنترل می باشند، تعطیل شود. بنابراین در حوزه کسب و کارهای فرهنگی باید به گونه ای طراحی شود که هر خانه به عنوان یک کارگاه تولیدی باشد و هم بستر فضای مجازی بتواند به عنوان نقش بسترساز جهت عرضه و معرفی تولیدات فرهنگی قرار گیرد.

۴- مستندسازی و ثبت وقایع کرونا در قالب های فرهنگی و هنری:

در مسئله کرونا، صحنه های زیبایی خلق شد که یادآور صحنه های دفاع مقدس بود، همان طور که مقام معظم رهبری نیز فرمودند عده ای همانند شهید آوینی باید این وقایع را ثبت کنند؛ با هر هنر و قالبی، چه با قالب فیلم، شعر، عکس، خاطره نویسی و غیره.

۵- روشنگری و تبیین مفاهیم جنگ های بیولوژیک، انقلابات مخملی، جنگ نرم و راه های مقابله با آن توسط نظریه پردازان:

ما نیازمند یک آمادگی فکری هستیم، اندیشمندان و متفکران حوزه سیاسی، اجتماعی، نظامی، فرهنگی باید برخی از مفاهیم را برای مردم تبیین کنند و آنها را عینیت ببخشند. باید قوه تجزیه و تحلیل جوانان و نوجوانان را نسبت به مسائل روز دنیا قوی کنیم.

اگر در موقعیتی همچون کرونا قرار گرفتیم آن را تجزیه و تحلیل کنیم و متناسب با آن راه های مقابله اش را بررسی و عملیاتی کنیم.

۶- تقدیر و تجلیل از مقام مدافعان سلامت، جهت بالا بردن روحیه و انگیزه آنها:

انصافا مدافعان سلامت و کادر درمانی از جان مایه گذاشتند، برای تقویت این روحیه که روحیه ایثار است؛ باید برنامه ریزی کرد و این فرهنگ را برای آیندگان تسری داد.