آیا بهشت پرندگان مهاجر در گلستان دوباره جان می‌گیرد؟

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، هر ساله در فصل پاییز و زمستان تالاب‌های استان گلستان میزبان هزاران پرنده مهاجر بود، اما طی چند سال گذشته با خشک شدن و کم آب شدن برخی از تالاب‌های استان حضور این پرندگان که نقش مهمی در چرخه زیست محیطی تالاب‌ها دارند کمرنگ شده است.

این روز‌ها تالاب گمیشان که روزگاری بهشت پرندگان مهاجر بود حال و روز خوشی ندارد و مسافران سیبری را ناامید کرده است.

در گذشته این تالاب میزبان پرندگانی همچون قو، حواصیل، غاز، کاکایی ها، چنگر‌ها و... بود، اما امسال این پرندگان با دیدن تالاب خشک شده تغییر مسیر داده اند و به تالاب‌های دیگر رفته اند.

  

تالاب بین المللی گمیشان یک تالاب ساحلی دریایی با مساحت ۲۰ هزار هکتار است که در جنوب شرقی دریای خزر واقع شده و یکی از ۵ تالاب بین المللی استان است.

ضلع جنوبی این تالاب به گرگانرود محدود می‌شود و قسمت شمال آن تا مرز جمهوری ترکمنستان ادامه دارد.

در گذشته‌های نه چندان دور مردم منطقه گمیشان از صید ماهی‌های این تالاب روزگار می‌گذراندند، اما مدت زمانی است که با پسروی آب دریای خزر که مهمترین منبع تغذیه تالاب است زنگ خطر برای اکوسیستم منطقه به صدا درآمده است.

 

در بهمن ماه سال ۹۷ شاهد احیای ۶۰ درصدی تالاب گمیشان بودیم، احیایی که با هدایت مانداب‌ها در ۳۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه گمیشان و از برکت باران‌های پاییزی و زمستانه با زهکشی رقم خورده بود.

با احیای موقت تالاب گمیشان پس از هفت سال امید رونق ماهیگیری برای مردم منطقه زنده شده بود، اما متاسفانه باجاری شدن سیلاب در فروردین ۹۸ در منطقه گمیشان، تیم مدیریت بحران استان تصمیم گرفت با باز کردن جداره تالاب به سمت دریا کل آب به سمت دریا تخلیه شود و زندگی مردم ازسیلاب نجات پیدا کند، در آن زمان حدود ۳۰۰ میلیون میلی متر آب به سمت دریای خزر جاری شد.

وحید خیرآبادی معاون فنی اداره کل محیط زیست گلستان به خبرنگارباشگاه خبرنگاران جوان از گرگان گفت: از سال ۹۱ با افت تراز آب دریای خزر که منبع اصلی تامین آب این تالاب بود علاوه بر خلیج گرگان سطح آب در تالاب گمیشان هم کم شد، البته ایجاد کانال آب رسان به مجتمع میگو مزید بر علت شد تا به تدریج سطح خشکی در تالاب افزایش پیدا کند.

خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان از معاون فنی اداره کل محیط زیست گلستان توضیحات بیشتری در رابطه با نقش مجتمع میگو در خشکی تالاب گمیشان خواست، اما خیرآبادی به همین توضیحات بسنده و توضیحات بیشتر را به رئیس دبیرخانه تالاب‌های گلستان محول کرد، در نهایت با تماس و پیگیری‌های چند باره خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان با این مسئول پاسخی از مسئول مربوطه به این پرسش داده نشد.

خیر آبادی در ادامه توضیحاتش گفت: پس از باز کردن شکاف در دیواره تالاب گمیشان گروه مختلفی از مشاوران دستگاه‌هایی همچون آب منطقه ای، اداره کل شیلات و ... در حال تحقیق برروی تالاب هستند.

او افزود: اگر فعالیت‌های جزیره‌ای که برروی تالاب در حال انجام است متوقف و فعالیت‌های چند جانبه هدفمند دنبال شود در نهایت اطلاعات جمع آوری شده در کنار یکدیگر قرار میگیرد و طرح احیای تالاب شروع خواهد شد.

محمدرضا کنعانی مدیرکل محیط زیست گلستان بابیان اینکه کمیت، کیفیت و تعیین محدوده از مهمترین چالش‌های تالاب گمیشان است، افزود: بحث کمیت آب در تالاب گمیشان موضوع مهمی است چراکه بخشی از آب این تالاب از آب خزر تامین می‌شود.

 

او با تاکید بر ساماندهی زهکش‌ها و کانال‌های اراضی گفت: کاهش کیفیت آب به دلیل افزایش بار آلودگی و تغذیه گرایی تالاب از دیگر مواردی است که تالاب گمیشان را تهدید می‌کند.

کنعانی افزود: حریم تالاب گمیشان باید از طریق تکالیف قانونی وزارت نیرو مشخص شود.

او ادامه داد: در حال حاضر یکی از راه‌های احیای تالاب عملیاتی شده است و با بازشدن کانالی بخشی از آب زهکش آلاگل یا کانال خزر به سمت بستر شمالی تالاب هدایت می‌شود.

کنعانی گفت: این کانال با طول ۴ هزار و ۵۰۰ مترمکعب عملیات خاک برداری آن انجام شده و آب با حجم ۴ متر مکعب برثانیه درآن به سمت تالاب حرکت میکند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان ادامه داد: مطالعه حق آبه و طرح احیای تالاب توسط مهندس مشاور مجرب و ذی‌صلاح تهیه و تدوین شده و به دبیرخانه ستاد ملی هماهنگی تالاب‌های کشور ارسال شده است تا مورد بررسی قرار گیرد.

خشک شدن تالاب گمیشان در سال‌های گذشته سبب شد تا این منطقه به صورت بالقوه به کانون ایجاد ریزگرد در گلستان تبدیل شود که با افزایش سطح آب تالاب، این خطر حداقل برای چند سال برطرف شد.

 

البته با انتقال آب از دریای خزر به سایت پرورش میگو نشان می‌دهد می‌توان از این طریق هم به داد تالاب گمیشان رسید.

با احیا و آب گیری دوباره این تالاب افزون بر بازگشت گونه‌های جانوری و آبزی، فرصت فعالیت‌های حوزه گردشگری مانند پرنده نگری و عکاسی از طبیعت در منطقه میسر و رونق اقتصادی ناشی از حضور گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت برای حاشیه نشیان و جوامع محلی تالاب رقم زده خواهد شد.

تالاب بین المللی گمیشان در سال ۱۳۸۱ از سوی کنوانسیون رامسر در فهرست تالاب‌های با اهمیت بین المللی به ثبت رسیده است.