نگاه مقام معظم رهبری به جریان شعر پس از انقلاب اسلامی

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از تسنیم،‌ نشست افتتاحیه «راویان بالندگی» با حضور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و شاعران نخبه انقلاب اسلامی در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار و به صورت زنده نیز در فضای مجازی پخش شد.

علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این مراسم با اشاره به روند شعر انقلاب طی سال‌های اخیر در سخنانی گفت: بنده در بیانات رهبر معظم انقلاب که همواره پشتیبان، حامی و یار ادبیات و شعر فارسی هستند، مقایسه‌ای انجام دادم. اگرچه محافل شعر نزد ایشان به سالیان قبل باز می‌گردد، اما من تنها دوران رهبری ایشان و مشخصاً سه سال ابتدایی و سه سال اخیر را در نظر گرفتم.

وی در این باره گفت: در سال 69 که در 31 فروردین جلسه شعر در ماه رمضان مطرح شد، رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند «هنوز مشخصه شعر انقلاب به دست نیامده است» و بعد اشارات و تأکیداتی دارند از جمله اینکه می‌فرمایند «نکات برجسته زندگی حضرت امام خمینی (ره) مخصوصاً تزکیه آن بزرگوار باید روشن شود و آنقدر تکرار گردد که به صورت حرف آخر عمیقاً در ذهنیت جامعه رسوخ کند».

مختارپور ادامه داد:  ایشان همچنین می‌فرمایند «شاعران همت‌شان را بگذارند که به حد سعدی، حافظ، مولوی، فردوسی برسند و اگر به آن حد نمی‌رسند به حد سلمان ساوجی و صائب تبریزی برسند» که البته در ادامه فرموده‌اند که من صائب را کمتر از دسته اول نمی‌بینم. همچنین اشاره سوم ایشان به لزوم حفظ قواعد شعر از جمله انسجام طولی، مفهوم بودن، درستی زبان بود.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور یادآور شد: در همان فروردین در جلسه‌ای با شعرای مشهد به دو نکته دیگر اشاره می‌کنند؛ یکی توجه به محتوای شعر و یکی حفظ و مرزبندی هنر اسلامی با هنر گمراه کننده. این دیدارها مربوط به سال 68 تا 70 است.

علیرضا مختارپور در ادامه به جلسات رهبر معظم انقلاب با شاعران در سه سال اخیر اشاره کرد و گفت: مقام معظم رهبری در 20 فروردین 96 می‌فرمایند «امروز در سطح عمومی غلبه با شعری است که باب انقلاب است؛ یا مفاهیم مذهبی و یا مفاهیم انقلابی و یا مفاهیم مربوط به دفاع مقدس». در همین سخنرانی اشاره می‌کنند «خوشبختانه رتبه شعری هم پیش رفته» و البته در ادامه به این نکته هم اشاره کردند که «همواره احساس توقف و به منزل رسیدگی برای شاعران سهم مهلکی است».

وی افزود: در سال 96 نیز بیان می‌کنند که «فاصله با سعدی، حافظ، فردوسی و مانند اینها، فاصله قابل توجهی است، شاعر باید به آنها برسد» و این بار می‌فرمایند که «از آنها می‌شود بالاتر هم رفت» و در ادامه در توصیه‌های همیشگی‌شان تأکید می‌کنند که «هرچه می‌توان دقت کنید، هم به مضمون و هم به پیراستن الفاظ و هم برای کشاندن بیشترشعر به سمت مفاهیم مورد نیاز جامعه».

دبیرکل نهاد با اشاره به بیانات رهبری در سال 97 نیز گفت: ایشان اشاره می‌کنند به رعایت «عفت شعری» در اشعار و سپس به لزوم رشد صفات اخلاقی در اشعار و گفتمان سازی عدالت، مقاومت و اخلاق تاکید می‌کنند. همچنین شعرا را توجه جدی می‌دهند به قرار دادن شعر در خدمت حکمت اسلامی، قرآنی و معنوی برای ترویج چهارگانه «اندیشه، اخلاق، حکمت ،و امید».

مختارپور در ادامه به ابراز رضایت رهبر انقلاب از جریان شعری در حوزه انقلاب اسلامی اشاره و اضافه کرد: ایشان در سال 98 که آخرین سالی است که این جلسات برگزار شده، اشاره و تأیید می‌کنند رشد چشمگیر و بیش از حد انتظار اشعار شعرا از نظر مضمون‌یابی، صیقل‌یافتگی، نوآوری، مسئولیت‌آوری شعر، توجه به حکمت و اخلاق  و از جریان شعری در زمینه‌های گفته شده اظهار رضایت می‌کنند، اما از اینکه یک نوع ولنگاری در زبان فارسی در تمام سطوح خبری، رسانه‌ای، صدا و سیما، و اشعار به وجود آمده، اظهار نگرانی می‌کنند.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در جمع‌بندی سخنان خود گفت: این مقایسه نشان دهنده تأیید و تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی به رشد و بالندگی جریان شعر توسط شاعران عزیزی است که ما تنها از تعداد اندکی از آنها می‌توانیم در این ایام تقدیر کنیم و ان‌شاءالله نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سایر دستگاه‌های فرهنگی بتوانند از سایر فعالان در این حوزه تقدیر کنند.

مختارپور همچنین در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: چند شب پیش در کتابی که در دست مطالعه داشتم، به عبارتی برخوردم که البته نویسنده آن کتاب این تعبیر را برای یک نوع زبان عرفانی در کتابش که مربوط به نثر صوفیه است به کار برده بود، اما احساس کردم که این تعبیر چه مثال خوبی است برای انقلاب اسلامی و آثار آن. این نویسنده گفته بود که «فرض کنید کسی کوه دماوند را از ارتفاع ستارگان به اقیانوس آرام بیندازد، چه امواجی از نظر گستردگی، سطح و تأثیر خواهد داشت؟» تصور می‌کنم که این تعبیر یکی از مثال‌های جدیدی باشد که بتوان درباره تأثیر انقلاب اسلامی بر تاریخ، جامعه و اندیشه و همچنین زبان و ادبیات و شعر فارسی به کار برد.

تجلیل از 42 چهره شاخص ملی و 31 چهره فعال استانی

در ادامه این مراسم مهدی رمضانی با اشاره به شرایط خاص حاکم بر کشور و برگزاری برنامه‌های فرهنگی در کشور گفت: امروز به دلیل محدودیت‌های کرونایی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی از حضور کتابداران و شرکت‌کنندگان محروم هستیم و این برنامه را با تعداد بسیار محدودی برگزار می‌کنیم و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک با پایان یافتن بیماری کرونا در جهان بتوانیم این گونه مراسم را با حضور گرم و پرشور مهمانان برگزار کنیم.

وی افزود: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بر اساس رسالتی که بر عهده دارد و تدابیر دبیر کل محترم نهاد، اقدام به راه‌اندازی محافل ادبی در سراسر کشور و محفل ادبی مرکزی در تهران کرد که در مدت کوتاهی از شکل‌گیری خود، برکات و نتایج خوبی داشتند؛ جلسات متعدد و متنوعی در سراسر کشور هم در سطح استانی، ملی و بین المللی به صورت مجازی برگزار شد و امیدواریم این فضای شکل گرفته به بهترین نحو ممکن به ثمر برسد.

معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد با اشاره به برنامه نهاد برای که به تجلیل از شاعران و فعالان شعر انقلاب کشور گفت: ممکن است در چنین جلساتی اینگونه مطرح شود که ما به دنبال برگزیده گزینی بودیم و یا اینکه افرادی را بخواهیم با شاخصی خاص معرفی کنیم؛ در واقع چنین بوده اما این موضوع نافی زحمات و توانایی چهره‌های بزرگی که در عرصه شعر و ادب در  کشور فعالیت کرده‌اند نیست و محدودیت زمان و مکان باعث شده که ما به سراغ فعالان این حوزه برویم و ان‌شاءالله در جای خود به سراغ دیگر عزیزان نیز خواهیم رفت.

رمضانی ادامه داد: امروز افتتاحیه و جلسه اول تجلیل از شاعران پیشکسوت و شاخص کشور با عنوان «راویان بالندگی» در تهران آغاز شده و در گیلان و مازندران نیز برگزار می‌شود که تا 30 بهمن در استان‌های مختلف ادامه خواهد داشت و از 42 چهره شاخص ملی و 31 چهره فعال استانی تجلیل خواهد شد؛ ان‌شاءالله باشد که ما به اندازه وسع و توان خودمان قدر عزیزان را به جا آورده باشیم و بتوانیم با این اقدام انقلاب را به جوانان خودمان معرفی و روح شهدا و امام راحل (ره) را شاد کنیم.

تجلیل از راویان بالندگی در سراسر کشور

نغمه مستشار‌نظامی، دبیر محافل ادبی نهاد با ارسال پیام ویدئویی برای این مراسم گفت: باعث افتخار ما است که از راویان بالندگی یاد کنیم؛ قلم‌های ارجمندی که در راه ادبیات متعهد قلم زدند؛ بزرگانی که داعیه‌دار شعر ارزشمند انقلاب هستند و گرامیانی که همواره در راه اعتلای شعر و ادبیات میهن اسلامی مان گام برداشتند.

وی افزود: راویان بالندگی تا پایان بهمن ماه از طلایه‌داران شعر اصیل انقلاب، به خصوص بزرگانی که امروز در بین ما نیستند و قلم‌هایشان همواره در تاریخ ادبیات ایران ماندگار خواهد ماند، یاد خواهد کرد؛ استادانی که به ما یاد دادند پیش از هر چیز برای هر قلم تعهد و بینش لازم است و همواره آثارشان برای ما مانند چراغ راهی در این مسیر بوده است.

مستشار نظامی تأکید کرد: در این نشست‌ها همچنین از استادان و چهره هایی که سایه آنها بالای سر ما است و ان‌شاءالله سایه آنها بر سر شعر فارسی هم مستدام باشد و همچنین رویش‌ها و چهره‌های ادبی که در این چند سال قدم در راه شعر اصیل و متعهد گذاشتند، تقدیر خواهد شد. ان‌شاالله با توجه به رویکرد ارزشمند نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در حمایت از ادبیات متعهد این فرصت را داشته باشیم در فرصت‌های آتی از سایر بزرگواران و راویان بالندگی هم سپاس و تشکر به عمل بیاوریم.

وی تصربح کرد: محفل راویان بالندگی حرکت خود را از استان تهران آغاز کرده و در سایر استان‌ها ادامه مسیر خواهد داد و در چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی همراه قلم‌های بیدار راویان بالندگی در سراسر میهن عزیزمان خواهد بود. 

شعر انقلاب منتقدترینِ هنرها

مصطفی محدثی خراسانی، عضو شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز در این مراسم با خوانش بیتی از سیدحسن حسینی گفت: شعر انقلاب فراخوان تمام ارزش‌ها و فضیلت‌های تاریخ شعر فارسی بوده؛ انقلاب زمینه‌ای فراهم کرد که ما با میراث گرانقدر ادبی و فرهنگی خودمان آشتی کنیم و باعث شد پیوند ما و ریشه‌هایمان که در دهه‌های منتهی به پیروزی انقلاب تلاش می‌کردند که گسسته شود، ترمیم کند.

وی افزود: شعر انقلاب توانست با قدرت جذب خود تمام این ارزش‌ها را فرا بخواند و در قالب شعر انقلاب یک بار دیگر با افزودن حوزه‌های مفهومی و زبانی، فصل شکوهمندی در ادامه جریان شعر اصیل فارسی را رقم بزند. شعر انقلاب ستایشگر راستی‌ها و فضیلت‌ها و روشنی‌ها است و این به این معنی نیست که شاعر انقلاب همواره یک سویه نگاه کرده و تنها ستایشگر انقلاب بوده، بلکه آنجا که لازم بوده در مقابل کج روی‌ها ایستاده است به طوری که می‌توان گفت شعر انقلاب منتقدترینِ هنرها است.

محدثی ‌خراسانی با گرامیداشت یاد سیدحسن حسینی گفت: به عنوان مثال وی از جریان سازترین شاعران شعر انقلاب است در دوران دفاع مقدس با رباعی‌هایی چون «کس چون تو طریق پاکبازی نگرفت/ با زخم نشان سرفرازی نگرفت...» گام پیش نهاد؛ همین شاعر وقتی جنگ تمام شد احساس تکلیف است که باید یاد شهدا را زنده نگه داریم و اشعاری چون مثنوی «بیا عاشقی را رعایت کنیم/ ز یاران عاشق روایت کنیم...» را سرود. وی یک دهه پس از انقلاب که احساس کرد فضای اشرافیت‌زدگی و عافیت‌طلبی در حال رشد است با سرودن شعر «ماجرا این است: کم‌کم کمیّت بالا گرفت/ جای ارزش‌های ما را عرضه کالا گرفت» به آن واکنش نشان داد.

وی تأکید کرد: شعر انقلاب یک شعر همه جانبه زنده و پویا است و در جریان شکل‌گیری شعر انقلاب شاعران بسیاری نقش داشتند تا توانستند شعری را به سامان برسانند که ما امروز بتوانیم از آن به عنوان یکی از جریان‌های اصیل فارسی یاد کنیم. بر این اساس برنامه «راویان بالندگی» به پیشنهاد دبیرکل محترم نهاد که خودشان از اهالی ادب و ارجمندان این حوزه هستند، شکل گرفت تا تجدید عهدی شود با کسانی که این جریان را رقم زدند و در بالندگی آن نقش داشتند.