پزشکان چگونه عفونت‌ها را در دنیای بدون آنتی بیوتیک درمان کردند؟

به گزارش گلستان ۲۴؛ مسلماً توسعه آنتی بیوتیک‌ها و سایر درمان‌های ضد میکروبی بزرگترین دستاورد پزشکی مدرن است. با این حال، استفاده بیش از حد و سوء استفاده از درمان ضد میکروبی به طور قابل پیش بینی منجر به مقاومت در میکروارگانیسم‌ها می‌شود. باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک مانند استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA)، گونه‌های انتروکوک مقاوم در برابر وانکومایسین (VRE) و انتروباکتریاسه مقاوم به کارباپنم (CRE) پدید آمده اند. برخی از گونه‌های CRE در برابر آنتی بیوتیک‌های متعدد مقاوم هستند و به نام ابر میکروب شناخته شده اند.

درمان‌های جایگزین از زمان باستان برای درمان عفونت مورد استفاده قرار می‌گرفته است، اما هیچ یک به اندازه درمان ضد میکروبی مدرن به طور قابل اعتماد و مطمئن نیستند. متأسفانه، به دلیل افزایش مقاومت و عدم توسعه عوامل جدید، احتمال بازگشت به دوران پیش از میکروب شناسی ممکن است به واقعیت تبدیل شود؛ بنابراین چگونه عفونت‌ها قبل از ایجاد ضد میکروب‌ها در اوایل قرن ۲۰ درمان شدند؟.

خون، زالو و چاقو

بیش از ۳۰۰۰ سال از خونگیری به عنوان یک درمان پزشکی استفاده می‌شد. منشأ آن مصر در سال ۱۰۰۰ قبل از میلاد است و تا اواسط قرن ۲۰ استفاده می‌شد.

متون پزشکی از دوران باستان تا دهه ۱۹۴۰ توصیه می‌کند که برای بسیاری از موارد، به ویژه برای عفونت‌ها، خونگیری انجام شود. در اواخر سال ۱۹۴۲، نسخه چهاردهم ویلیام اوسلر از اصول و عمل پزشکی که از نظر تاریخی کتاب برجسته پزشکی داخلی است، شامل خونگیری به عنوان درمانی برای ذات الریه بود.

خونگیری بر اساس یک نظریه پزشکی باستانی استوار است که اخلاط چهارگانه بدن یا مزاج‌ها (خون، بلغم، صفرا، سودا) باید برای حفظ سلامتی در تعادل باقی بمانند. تصور می‌شد که عفونت در اثر خون اضافی ایجاد می‌شود، بنابراین خون از بیمار مبتلا خارج شد. یک روش ایجاد برش در ورید یا شریان بود، اما این تنها روش نبود. حجامت روش متداول دیگری بود که در آن فنجان‌های شیشه‌ای گرم شده روی پوست قرار می‌گرفت، خلاء ایجاد می‌کرد، رگ‌های خونی کوچک را می‌شکست و در نتیجه باعث خون گیری زیاد در زیر پوست می‌شد. زالو‌ها نیز به عنوان گونه‌ای از خون گیری استفاده می‌شد.

جالب اینجاست که اگرچه خونگیری توسط پزشکان توصیه شده است، اما این عمل در واقع توسط آرایشگران یا "جراحان آرایشگر" انجام شده است. قطب راه راه قرمز و سفید آرایشگاه به عنوان "تبلیغ" خدمات خونگیری آن‌ها، قرمز نماد خون و سفید باند نماد است.

بسیاری از باکتری‌ها برای تکثیر به آهن احتیاج دارند. از نظر تئوری، تعداد کمتری از گلبول‌های قرمز منجر به آهن کمتر و در نتیجه باعث حفظ عفونت باکتریایی می‌شود.

 جیوه برای درمان سفلیس

از عناصر شیمیایی و ترکیبات شیمیایی طبیعی که به طور طبیعی وجود داشته است، به عنوان روش درمانی برای انواع عفونت‌ها، به ویژه برای عفونت زخم و سفلیس استفاده می‌شده است.

از ید، برم (عنصر شیمیایی) و ترکیبات حاوی جیوه موضعی برای درمان زخم‌های عفونی و گانگرن در طول جنگ داخلی آمریکا استفاده شد. از برم بیشتر استفاده می‌شد، اما در صورت استفاده موضعی یا تزریق به زخم بسیار دردناک بود و خود باعث آسیب بافتی می‌شد. این روش‌های درمانی از تکثیر سلول‌های باکتری جلوگیری می‌کند، اما همچنین می‌تواند به سلول‌های طبیعی انسان آسیب برساند.

از ترکیبات جیوه از سال ۱۳۶۳ تا ۱۹۱۰ برای درمان سفلیس استفاده شد. این ترکیبات را می‌توان روی پوست قرار داد، به صورت خوراکی و یا تزریق استفاده کرد. اما عوارض جانبی می‌تواند شامل آسیب گسترده به پوست و غشا‌های مخاطی، آسیب کلیه و مغز و حتی مرگ باشد. ارسفنامین، مشتقی از آرسنیک، در نیمه اول قرن ۲۰ نیز استفاده شد. اگرچه موثر بود، اما عوارض جانبی شامل نوریت اپتیک، تشنج، تب، آسیب کلیه و بثورات پوستی بود.

خوشبختانه، در سال ۱۹۴۳، پنی سیلین جایگزین این روش‌های درمانی شد و همچنان خط اول درمان برای کلیه مراحل سفلیس است.

درمان گیاهی

در طول قرن‌ها، انواع دارو‌های گیاهی برای درمان عفونت تکامل یافته است، اما تعداد کمی از آن‌ها با آزمایش‌های بالینی کنترل شده ارزیابی شده اند.

یکی از معروف‌ترین روش‌های درمانی گیاهی کینین است که برای درمان مالاریا استفاده می‌شد. در اصل از پوست درخت سینچونا که بومی آمریکای جنوبی است، جدا می‌شد. امروزه ما از یک فرم مصنوعی کینین برای درمان بیماری استفاده می‌کنیم. قبل از آن، پوست درخت سینچونا خشک شده، به صورت پودر در آمده و با آب مخلوط می‌شود تا مردم بنوشند. استفاده از پوست سینچونا برای درمان تب توسط مبلغان یسوعی در دهه ۱۶۰۰ توصیف شد، اگرچه احتمالاً خیلی زودتر در جمعیت بومی استفاده می‌شد.

آرتمیسینین که از گیاه آرتمیسیا آنوا (افسنطین شیرین) سنتز شده است یکی دیگر از درمان‌های موثر مالاریاست. دکتر تو یویو، دانشمند چینی به همراه تیمش با تجزیه و تحلیل متون پزشکی چینی باستان و دارو‌های قومی، عصاره گیاهان آرتمیسیا آنوا (درمنه) را به عنوان ممانعت از تکثیر انگل مالاریا در حیوانات شناسایی کردند. تو یویو به دلیل کشف آرتمیسینین در سال ۲۰۱۵ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را گرفت.

استفاده از عسل در ترمیم زخم به سومری‌ها در سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. مقدار بالای قند می‌تواند باعث کم آبی سلول‌های باکتری شود، در حالی که اسیدیته می‌تواند رشد و تقسیم بسیاری از باکتری‌ها را مهار کند. عسل همچنین دارای آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز است که اکسیژن را به پراکسید هیدروژن کاهش می‌دهد و باعث از بین رفتن باکتری‌ها می‌شود.

تصور می‌شود که قوی‌ترین عسل که به طور طبیعی وجود دارد، عسل مانوکاست. این ماده از گل بوته درخت چای گرفته شده است که دارای خواص ضد باکتری اضافی است.

مانند سایر روش‌های درمانی از نظر گیاه شناسی، عسل باعث ایجاد داروی مدی هانی شده است. مدی هانی یک محصول درجه پزشکی است که برای بهبودی در سوختگی و همچنین انواع دیگر زخم‌ها استفاده می‌شود.

مبارزه با مقاومت ضد میکروبی

در حالی که برخی از این روش‌های درمانی قدیمی به اندازه کافی موثر بوده اند که امروزه نیز به نوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، در کل آن‌ها به اندازه روش‌های ضد میکروبی مدرن در درمان عفونت‌ها نقش ندارند. متأسفانه، به لطف استفاده بیش از حد، آنتی بیوتیک‌ها کم اثر می‌شوند.

هر سال در آمریکا حداقل دو میلیون نفر به باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک‌ها آلوده می‌شوند و حداقل ۲۳۰۰۰ نفر در سال به دلیل این عفونت‌ها می‌میرند.

در حالی که معمولا این مقاومت توسط باکتری‌ها گزارش می‌شوند، مقاومت در سایر میکروارگانیسم‌ها از جمله قارچ‌ها، ویروس‌ها و انگلی‌ها نیز ایجاد می‌شود. افزایش مقاومت این احتمال را ایجاد کرده است که برخی از عفونت‌ها در نهایت با دارو‌های ضد میکروبی که در حال حاضر داریم قابل درمان نباشند.

رقابت برای یافتن روش‌های درمانی جدید برای این عفونت‌ها در حال انجام است و محققان در حال بررسی روش‌های درمانی جدید و منابع جدید آنتی بیوتیک‌ها هستند.

علاوه بر استفاده از آنتی بیوتیک‌ها طبق دستورالعمل‌ها و فقط در صورت لزوم، می‌توانید در درجه اول با ایمن سازی مناسب، روش‌های ایمن مصرف مواد غذایی و شستن دست‌ها از عفونت جلوگیری کنید.همچنین محدود کردن استفاده از آنتی بیوتیک در انسان و حیوانات، می‌تواند خطر باکتری‌های مقاوم را مهار کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران