شرح دعای روز نهم ماه رمضان/رحمت خداوند برای همگان است

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایسنا، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی عباسی خراسانی، مدرس سطح عالی حوزه علمیه در تشریح دعای روز نهم ماه رمضان، گفت: در روز نهم این ماه مبارک به خداوند عرضه می‎داریم که ‎‎«اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ نَصِیبا مِنْ رَحْمَتِکَ الْوَاسِعَةِ، وَ اهْدِنِی فِیهِ لِبَرَاهِینِکَ السَّاطِعَةِ وَ خُذْ بِنَاصِیَتِی إِلَی مَرْضَاتِکَ الْجَامِعَةِ بِمَحَبَّتِکَ یَا أَمَلَ الْمُشْتَاقِینَ؛ یعنی خدایا برای من در این ماه بهره‌‌ای از رحمت گسترده‌‌ات قرار ده و به جانب دلایل‌ درخشانت راهنمایی کن و به سوی خشنودی فراگیرت متوجه کن، به مهرت ای آرزوی مشتاقان».

وی افزود: پیام این دعا در کسب رحمت واسعه، طلب هدایت و رسیدن به قرآن، امامت و ولایت و رسیدن به رضایت و نفس راضیة مرضیه است. «اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِی فِیهِ نَصِیبا مِنْ رَحْمَتِکَ الْوَاسِعَةِ».

نویسنده الهی نامه گفت: در روز نهم ماه مبارک رمضان، اولین خواسته انسان روزه‌دار این است که به رحمت واسعه الهی برسد؛ آفرینش ممکنات همه بر پایه رحمت است و همه مخلوقات ظهور رحمت حق‌ هستند؛ رحمت الهی دو جلوه عام و خاص دارد که به جلوه عام آن رحمت رحمانیه و به جلوه خاص آن رحمت رحیمیه گویند و منظور از رحمت واسعه در این فراز همان رحمت رحمانیه و عام است.

 رحمت واسعه همان رحمت رحمانیه است

وی افزود: خداوند به رحمت رحمانیه خویش انواع نعمت‌ها را بر سفره آفرینش گستراند و همه را با هر مسلک و موقعیتی بر سر این سفره نشاند؛ این رحمت عام نه تنها شامل انسان‌های صالح و غیرصالح می‌شود، بلکه همه جنبندگان را نیز در برمی‌گیرد؛ خداوند در سوره مبارکه اعراف، آیه ۱۵۶ می‌فرماید: «وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ؛ رحمت من هر چیزی را در برمی‌گیرد» در دعای کمیل نیز می‌خوانیم: «و برحمتک التی وسعت کل شیء؛ و با رحمت تو است که هر چیزی وسعت یافت».

این مدرس سطح عالی حوزه یادآور شد: گستره رحمت الهی و مهر ربانی به‌گونه‌ای است که همه مخلوقات و موجودات را شامل می‌شود و هر مخلوقی را در راه رشد و تکاملش هدایت می‌کند؛ در این زمینه به انسان که اشرف مخلوقات است، توجه ویژه‌ای شده‌ است؛ رحمت و فضل خداوند باری تعالی نسبت به انسان به‌گونه‌ای است که دنیا را با همه نعمت‌هایش برای او آفریده و همه را در مسیر خدمت به وی به کار گرفته‌ است.

وی ادامه داد: خداوند در قرآن به همین مطلب اشاره فرموده و می‌فرماید: «أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللهَ سَخَّرَ لَکُم مَا فِی السَّماوَاتِ وَمَا فِی الاَْرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً ...؛ آیا ندانسته‎اند که خدا آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمین است، مسخّر و رام شما کرده و نعمت‌های آشکار و نهانش را بر شما فراوان و کامل ارزانی داشته...؛ و نیز می‌فرماید: « وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیر مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً؛ و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا [بر مرکبها] برنشاندیم و از چیزهای پاکیزه به ایشان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از آفریده‌های خود برتری آشکار دادیم»، (اسراء/ ۷۰).

عباسی گفت: خداوند تاج کرامت را در این مهمانی تنها بر سر انسان نهاده‌ است و گویا دیگر مخلوقات تنها خدمتگزاران انسان هستند؛ ابر و باد و مه خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری؛ همان‌گونه که آفرینش بر اساس رحمت بوده‌ است، قیامت نیز بر اساس رحمت الهی جلوه‌گر می‌شود؛ امام صادق(ع) می‌فرمایند: زمانی که قیامت می‎رسد، خداوند رحمت خود را می‎گسترد، به‌گونه‌ای که ابلیس نیز در رحمت خداوند به طمع می‎افتد. (سفینة‌البحار، ج ۱، ص ۵۱۷).

وی یادآور شد: در روایت وارد شده است که خداوند خطاب به حضرت داود(ع) فرمود که چنان که آفتاب بر کسی که در آن نشیند، تنگ نمی‎شود، رحمت من نیز بر کسی که در آن داخل شود، تنگ نخواهد شد؛ حسن بصری که ادعای مقدس بودن داشت؛ شعارش این بود که «لَیْسَ الْعَجَبُ مِمَّنْ هَلَکَ کَیْفَ هَلَکَ وَ إِنَّمَا الْعَجَبُ مِمَّنْ نَجَا کَیْفَ نَجَا» یعنی تمامی شگفتی‎ها در این است که کسی که نجات پیدا می‎کند چطور نجات پیدا می‎کند.

این مدرس حوزه عنوان کرد: امام سجاد زین‌العابدین(ع) این شعار حسن بصری را شنیدند و فرمودند که این جمله غلط است باید این طور گفت، لَیْسَ الْعَجَبُ مِمَّنْ نَجَا وَ إِنَّمَا الْعَجَبُ مِمَّنْ هَلَکَ مَعَ سَعَةِ رَحْمَةِ اللَّه؛ تعجب و شگفتی از این است که با این همه وسایل رحمت که خدا گسترده است چطور کسی هلاک می‎شود. (إعلام الوری بأعلام الهدی، شیخ طبرسی، ۲۶۱ ، الفصل الرابع فی ذکر بعض مناقبه و فضائله، ص ۲۵).

 وجود مقدس پیامبر، از مصادیق رحمت واسعه

وی گفت: از مصادیق رحمت واسعه الهی، وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) است؛ سراسر عالم آفرینش و جهان هستی جلوه رحمت تکوینی خداوند هستند و کتاب‌های آسمانی و پیامبران و امامان نیز جلوه‌ای از رحمت تشریعی اوست؛ وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) و قرآن کامل‌ترین و مظهر تام و حقیقی رحمت الهی هستند، خداوند در قرآن در مورد رحمت بودن پیامبر(ص) می‌فرماید: «وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِینَ؛ و تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم»، (انبیا/۱۰۷).

عباسی خراسانی یادآور شد: خداوند در آیه‌ای دیگر در مورد رحمت بودن قرآن می‌فرماید: «وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلاَّ خَسَاراً؛ و ما از قرآن آنچه را برای مؤمنان مایه درمان و رحمت است، نازل می‌کنیم و ستمکاران را جز خسارت نمی‌افزاید»، (اسراء/ ۸۲).

وی افزود: ماه رمضان، ماه رحمت است؛ چراکه در این ماه عنایات و نیکی‌ها شامل حال تمام بندگان می‌شود، سفره رحمت الهی در این ماه بیش از پیش گسترده است و قرآن که مظهر رحمت الهی است در این ماه نازل شده‌ است، انسان روزه‌دار در این روز از خداوند می‌خواهد که نصیبی از رحمت واسعه‌اش داشته‌ باشد که مصداق اتم و اکمل آن وجود مقدس پیامبر(ص) و قرآن کریم است.

این مدرس حوزه اظهار کرد: روزی صحابه دیدند پیامبر(ص) به آسمان نگاه و تبسم کردند، حضرت علی(ع) در میان صحابه بود، از پیامبر(ص) علت تبسمشان را پرسیدند (حضرت خنده‌شان تبسم بود) حضرت در پاسخ فرمودند: نگاهم به فرشته‌هایی افتاد که از آسمان به زمین آمدند و برگشتند (ماه رمضان، ماه نزول فرشته‌هاست)، این فرشته‌ها موکل بودند تا ثواب نماز نمازگزار را بنویسند؛ اما این نمازگزار مریض شده‌ بود و نمی‌توانست در مکانی که همیشه نماز می‌خواند، نماز بخواند، خداوند به فرشته‌ها امر کرد که تا وقتی آن شخص در بستر بیماری است، برایش ثواب نماز را بنویسند.

نویسنده صدکلمه بیان کرد: در فراز «وَ اهْدِنِی فِیهِ لِبَرَاهِینِکَ السَّاطِعَةِ» که فراز دوم دعاست، از خداوند می‌خواهیم که ما را به ادله روشن خویش هدایت کند، برهان‌های ساطع، برهان‌هایی هستند که خودشان را بیان می‌کنند و از مصادیق آن قرآن و ائمه معصوم(ع) هستند؛ هدایت همان دست‌یابی به صراط مستقیم است، «وَ اللَّهُ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلیَ‌ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیم؛ خداوند هرکه را بخواهد به راه راست هدایت می‌کند»، (بقره/ ۲۱۳).

وی افزود: با توجه به آیات و روایات، صراط مستقیم همان عبادت و بندگی خدا از مجرای امامت و ولایت ائمه معصوم(ع) است؛ «وَإِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَرَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیم؛ به درستی که خداوند رب من و شماست پس او را بپرستید که این است صراط مستقیم»، (مریم/ ۳۶)، امام صادق(ع) می‌فرمایند: «والله نحن الصراط المستقیم؛ به خدا قسم ما اهل بیت صراط مستقیم هستیم».

عباسی خراسانی یادآور شد: راه دستیابی به صراط مستقیم، ادله و براهین روشن و نورانی است که مصداق آن قرآن و ائمه(ع) هستند؛ پیامبر(ص) در حدیث ثقلین می‌فرمایند: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی و اهل بیتی، لن یتفرقا حتی یردا علی الحوض ما ان تمسکتم بهمالن تضلوا ابدا؛ من در بین شما دو چیز گران‌بها به امانت می‌گذارم؛ کتاب خدا و اهل بیتم، و آن دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا اینکه در حوض کوثر بر من وارد شوند، مادامی که به آن دو تمسک جویید هرگز تا ابد گمراه نمی‌شوید».

وی گفت: در فراز «وَ خُذْ بِنَاصِیَتِی إِلَی مَرْضَاتِکَ الْجَامِعَةِ» می‌خوانیم که خدایا! پیشانی مرا بگیر و مرا به‌سوی رضایت جامع و کامل خویش بکشان؛ به عبارتی می‌خواهیم که ما را به سمت موجبات خوشنودی خویش ببرد، پیشانی نماد سجده و سجده‌گاه انسان است؛ بنده در حالت سجده خود را در برابر پروردگار خویش خوار و ذلیل می‌بیند و تسلیم محض است، روایت داریم که بهترین حالت انسان در مقابل خداوند، حالت سجده است.

 رضایت و خشنودی خدا برترین نعمت است

عباسی خراسانی اظهار کرد: از خدا می‌خواهیم ما را که تسلیم محض و خوار و زبون او هستیم به‌سوی خشنودی جامعش هدایت فرماید، منظور از مرضات جامع، خشنودی کاملی است که هیچ ناراحتی و سخطی در آن نباشد؛ برترین نعمتی که خداوند به انسان ارزانی می‌دارد، خشنودی و رضایت خود او است.

وی افزود: خداوند در سوره مبارکه مائده، آیه ۱۶ می‌فرماید: «یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَمِ وَ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلیَ النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ یَهْدِیهِمْ إِلیَ‌ صرِاطٍ مُّسْتَقِیم؛ خداوند به برکت آن، کسانی را که از خشنودی او پیروی کنند، به راه‌‌های سلامت، هدایت می‌‌کند و به فرمان خود، از تاریکی‎ها به سوی روشنایی می‌‌برد و آن‌ها را به سوی راه راست، رهبری می‌‌نماید».

عباسی خراسانی گفت: طبق این آیه خداوند به کسانی که در راه تحصیل رضایت او گام بردارند، سه نعمت عطا می‌فرماید؛ نعمت سلامت؛ چه سلامت جسمی و چه روحی، فردی یا اجتماعی و ...؛ دوم خارج کردن از ظلمت کفر و گناه و بی‌دینی و رهنمون شدن به‌سوی نور ایمان و سوم هدایت آنان به صراط مستقیم.