نبض زندگی در بافت تاریخی گرگان جاری است

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، برای رفتن به امامزاده نور از بازار قدیمی نعلبندان عبور می‌کنم، گلدسته‌های امامزاده محصور شده در بافتی قدیمی در کنار خانه هایی با معماری اصیل از دور چشم نوازی می‌کند.

اینجا محله سرچشمه گرگان است، جایی که وجود بنا‌های تاریخی یادآور خاطرات معماری اصیل ایرانی است، نمونه اش خانه شفیعی‌ها که از دوره قاجار به یادگار مانده است و هنوز می‌توان تپش‌های نبض  زندگی را در آن شنید.

بافت سنتی استرآباد با ویژگی‌های معماری خاصی که دارد به عنوان نخستین بافت تاریخی کشور به ثبت رسیده است. به مناسبت روز معماری به سراغ عالیه ملک شاهکویی مدیرپایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی استرآباد گرگان رفتیم و در رابطه با این بافت تاریخی غنی گفتگو کردیم.

او گفت: استرآباد به عنوان یک شهر با تمام عناصر شهری ثبت ملی شد، اما در حال حاضر به خاطر گسترش شهر گرگان به عنوان بافت از آن یاد می‌شود.

ملک شاهکویی معتقد است این بافت با مساحت ۱۵۶ هکتار حدود ۸۰۰ بنای تاریخی دارد که  به لحاظ ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و یا حتی کالبدی در نوع خود منحصر به فرد شناخته شده است.

او از بافت تاریخی گرگان به عنوان یک گونه مهم معماری در کشور نام برد و ادامه داد: بافت گرگان به دلیل انسجام و در هم تنیدگی بنا‌ها و گذر‌ها به صورت یک پارچه، در شمال ایران به عنوان تنها بافتی که از گذشته به جا مانده، شناخته شده است.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی استرآباد گرگان گفت: پوشش بام‌های سفالی که به صورت شیب دار سرتاسر خانه‌ها را پوشانده یک بافت منحصر به فرد است که این پوشش در دیگر نقاط شهر گرگان دیده نمی‌شود و بُعد چهارم آن از جمله تکایا قدیمی و میادین محلات محدوده‌های تاریخی هستند که همچنان اصیل حفظ شدند.

او ادامه داد: در محدوده شهر استرآباد یک ویژگی مهم که هنوز باقی مانده گذر‌هایی را در فضای باز میدانگاهی ساخته بودند که محل رویداد فرهنگی و اجتماعی است و نشان از هویت فرهنگی مردمان این منطقه دارد و سعی شده این فضا در قالب یک نظم مهندسی خاص طراحی شود.

ملک شاهکویی افزود: در این نوع از بافت آلودگی صوتی وجود ندارد، خانه‌ها سایه اندازی مناسبی دارد و مردم ارتباط نزدیکی با فضای سبز دارند و می‌توان معنای واقعی زندگی را در بافت سنتی لمس کرد.

او در خصوص استفاده بهینه از محدوده بافت تاریخی، گفت: برای استفاده بهتر شهروندان بهتر است این بافت با همان کاربری اصیل خود برای سکونت، کافه، رستوران و مراکز هنری و سنتی احیا شوند به گونه‌ای که مردم علاوه بر شناخت و توجه بیشتر به بافت سنتی خدمات مورد نیاز را به راحتی دریافت کنند.

ملک شاهکویی ادامه داد:  میراث فرهنگی با مشارکت بخش خصوصی تا کنون خانه‌های زیادی را خریداری، مرمت و تسهیلاتی جهت کاربری گردشگری و فرهنگی به آن‌ها اختصاص داده است، به طوری که این اداره کل توانسته ۱۵ مجموعه را خریداری کند که از تعداد ۸۰۰ بنا تاریخی ۱۶ بنا در حال گرفتن مجوز برای کاربری‌های عمومی هستند.

به گفته او تاکنون چند مجوز در رابطه با ایجاد فضا‌های تفریحی و گردشگری برای بافت تاریخی صادر شده و چنانچه ویروس کرونا از کشور برچیده شود شاهد رونق زیادی در مجموعه بافت سنتی خواهیم بود.

او با بیان اینکه شهر تاریخی استرآباد به نوعی شناسنامه مردم این منطقه محسوب می‌شود، ادامه داد: همه شهروندان گرگانی باید در حفظ اصالت و هویت این بافت سنتی کوشا باشند.

بافت تاریخی گرگان به عنوان قدیمی‌ترین و نخستین بافت ثبت شده کشور در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به شماره ۴۱ به ثبت رسیده، اما متاسفانه مورد هجوم ساخت و ساز‌های نا متناسب شهری قرار گرفته است.

شهر گرگان روز به روز در حال گسترش است و ساختمان‌ها و پاساژ‌های لوکس با نمای رومی و سنگی جای معماری غنی این شهر را گرفته است، معماری که می‌توانست با تدبیر مسئولان شهری در جای جای این شهر گسترش پیدا کند وعلاوه زیبایی بصری اصالت شهر را بیشتر و بهتر به نمایش بگذارد، چه حیف که شاهد مهجور ماندن این معماری اصیل تنها در بخش کوچکی از شهر هستیم.