ضعف دستگاه دیپلماسی در تجارت با قزاقستان| ظرفیت اوراسیا استفاده نشد

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از بازار، قزاقستان یکی از شرکای تجاری ارزشمند برای ایران شناخته می‌شود و سکونت بیش از هفت هزار از مردم این کشور در گلستان زمینه توسعه روابط منطقه‌ای را گسترش داده است. سال جاری و با پیگیری‌های فراوان نخستین پرواز گلستان به آکتائو برقرار شد و اکنون با تصویب منطقه آزاد اینچه برون این‌امید برای تجار و بازرگانان ایجاد شده که ظرفیت‌های منطقه با حضور پررنگ‌تر قزاقستان رونق بیشتری بگیرد.

در گفتگو با امیر عابدی، رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان و عضو اتاق بازرگانی گرگان، درباره ظرفیت‌های مشترک دو کشور، نقش گلستان و زیرساخت‌های مورد نیاز برای توسعه روابط تبادل نظر شد که در ادامه می‌خوانید.

* با پیگیری‌های فراوان بالاخره پرواز گرگان به آکتائو فعال شد. این مسیر هوایی چقدر برای ما مهم است؟

یکی از راه‌های توسعه تجاری و اقتصادی، در کنار مسائلی مثل مناسبات بانکی، روادید، تعاملات سیاسی و فرهنگی، راه‌اندازی پرواز است.

پرواز آکتائو در بیش از یک دهه گذشته که تفاهم خواهرخواندگی بین گلستان و منگستائو امضا شد در حال پیگیری بود. اکثر تجار گلستان در آنجا مشغول فعالیت هستند و این کشور هاب منطقه در بخش اوراسیا شناخته می‌شود و برای ما هم اهمیت زیادی دارد.

تیمی بیش از ۱۵ سال فعالیت داشت تا تبادلات دو کشور بیشتر شود و در این راستا سرکنسولگری از مشهد به گلستان مستقر شد؛ همچنین سرکنسولگری ایران در اکتائو مستقر شد.

با همکاری بخش خصوصی هم پرواز برقرار شد و تقویم پروازی گرگان به آکتائو و تهران به آلماتی ایجاد شده است.

* زمزمه‌هایی درباره لغو پرواز و احتمال انتقال آن به استان‌های همجوار هم شنیده می‌شود

لغو آن را نباید جدی گرفت ولی هر نقطه از ایران که باعث توسعه پرواز هوایی و سهولت رفت و آمد شود، مورد استقبال بخش خصوصی است. تنگ نظری نداریم و اعتقاد داریم باید منطقی برخورد کرد.

باید با حرف‌های مردم پسند صحبت کرد. طرف قزاق هم علاقه‌مند به گلستان است و بیش از هفت هزار مردم شریف قزاق در گلستان زندگی می‌کنند.

* بعضی فعالان تجاری از ضعف دیپلماسی گلایه دارند و می‌گویند این پرواز بدون توسعه روابط چندان موثر نیست

مطالبه بخش خصوصی، تسهیل صدور روادید برای فعالان اقتصادی از طرف دستگاه دیپلماسی است. در خواست داریم فرآیند را تسهیل کنند تا تجار بتوانند به راحتی برای سرمایه‌گذاری رفت و آمد کنند.

مانع اصلی توسعه فارغ از پاندمی کرونا نبود تسهیل‌گیری است. تنها درخواست بخش خصوصی هم همین است و هیچ گونه مسائل دیگری وجود ندارد. آماده‌ایم مسائل دیگر را با همکاری و تعامل برطرف کنیم.

تداوم و توجیه اقتصادی پرواز هم همین تسهیل روادید است وامیدواریم به هفته‌ای یک بار پرواز برسیم.

* توسعه روابطی که از طریق گلستان با قزاقستان ایجاد شده چقدر برای کشور موثر است؟

قزاقستان دوبرابر ایران وسعت دارد و با روسیه و چین هم مرز است. آلماتی در شرقی‌ترین نقطه و آکتائو در غربی‌ترین نقطه ظرفیت‌های بسیار کلیدی برای ایران است که یکی به گرگان و دیگری به تهران پرواز مستقیم دارند.

ما از قزاقستان به عنوان گذرگاه مهم سرمایه‌گذاری و کریدور شمال جنوب در مسیر تجارت نام می‌بریم. این کشور از مسیر راه آهن می‌تواند به اقیانوس هند دسترسی پیدا کند که مسیری ارزان، آسان و با امنیت برای تجار این کشور است.

تحریم‌ها ما را از مبادلات مالی با این کشور دور کرده و سهم یک میلیارد دلاری ما را از این کشور کم کرده است اما همه چیز تحریم نیست و نیازمند دیپلماسی فعال هستیم تا به نقطه مطلوب برسیم

غرب قزاقستان به زنجیره ارتباط ریلی ما متصل است که از شمال به روسیه و در شرق هم به کشور چین متصل است. کشورهای این منطقه به اهمیت اینچه برون پی برده اند اما ما نتوانستیم از ظرفیت‌های منطقه بهره بگیریم.

با توجه به این که منطقه آزاد تصویب شده در سال‌های پیش رو شاهد سرمایه‌گذاری خارجی کشورها خصوصا کشورهای قزاقستان و اوراسیا خواهیم بود و لازمه آن تکمیل زیرساخت‌ها و توسعه و ساماندهی منطقه آزاد است. البته به گفته کارشناسان حداقل یکسال جانمایی‌ها طول دارد ولی این محدوده برای کشورهای اوراسیا بسیار مهم است.

* چرا از این ظرفیت بهره لازم را نبرده‌ایم؟

بازیگر اصلی تجارت خارجی دستگاه دیپلماسی است و نگاه کارشناس‌های این حوزه هم باید مسائل اقتصادی باشد. ترجمه قوانین، رصد رقبا و جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی و اتصال آن به انجمن‌ها و اتاق‌های بازرگانی توسط دستگاه دیپلماسی بسیار موثر است و بخش وسیعی از بازرگانان و فعالان اقتصادی را با اگاهی بیشتر منتفع می‌کند.

اما دستگاه دیپلماسی ما عمدتا سیاسی است؛ نگاه اقتصادی طی سال‌های گذشته تازه شروع شده و باید این نگاه جامع‌تر و بخش خصوصی پسندتر باشد. همچنین اطلاعات اقتصادی آنجا را در مسیر سازنده‌تری در اختیار بخش خصوصی قرار دهند.

* سکونت قزاق‌ها در گلستان نقش ما را در روابط پررنگتر کرده است؟

ما اشتراکات فرهنگی بین دو استان گلستان و منگستائو را داریم که متفاوت از اشتراکات دو کشور است. در بخش کشوری، بی‌طرفی قزاقستان را در مسائل مختلف داریم و در بخش اقتصادی هم نقش فعال قزاقستان به خوبی دیده می‌شود.

اما نقطه تلاقی فرهنگی با قزاقستان، استان گلستان است. بعد از جنگ جهانی اول گلستان پذیرای مردمان بسیار خوب قزاق بود که به نام قزاق‌های ایرانی شناخته می‌شوند و ارتباطات فرهنگی بسیار خوبی برقرار شده است.

کارهایی از سوی گردشگری و طرف قزاق برای توسعه روابط با گلستان انجام شده که کافی نبوده و این بحث‌ها هم باید حمایت و هم تکرار و تقویت شود. خوش بختانه دفتر فرهنگی قزاقستان در ایران را در گلستان ایجاد کردند. برگزاری مراسم مختلف بخصوص هفته فرهنگی قزاقستان و سالروز استقلال قزاقستان که اولین بار در گرگان برگزار شد سرآغازی است برای توسعه روابط.

* قزاقستان عضو اتحادیه اوراسیا است و این مزیت برای تجار شناخته می‌شود. چه زیرساختی برای بهره‌مندی ما از این مزیت نیاز است؟

لازمه این توسعه ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و همچنین برقراری روابط منطقی است. قزاقستان دومین کشور بزرگ اوراسیا است که ارزش زیادی برای ما دارد.

کاهش تعرفه‌ها در اورسیا برای ما بسیار خوب بوده اما هدف عالی ما تجارت آزاد با پنج کشور منطقه بلوک اقتصادی اوراسیا است. کشورهای دیگر مثل ازبکستان، ویتنام و شرق خاورمیانه علاقه‌مند هستند به توسعه روابط با ما بپیوندند که نیازمند ثبات هستیم.

امیدواریم منطقه آزاد تجاری باعث توسعه روابط تجاری و استفاده از ظرفیت‌های مشترک شود. در پاندمی سال گذشته و تحریم و نوسانات ارز نتوانستیم به یک شاخص مناسب از توسعه روابط با این کشور دست پیدا کنیم.

تحریم‌ها ما را از مبادلات مالی با این کشور دور کرده و سهم یک میلیارد دلاری ما را از این کشور کم کرده است اما همه چیز تحریم نیست و نیازمند دیپلماسی فعال هستیم تا به نطقه مطلوب برسیم.

* بیشتر درباره ظرفیت‌هایی قزاقستان که می‌توان روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد توضیح دهید

بیش از ۱۰۰ میلیون دلار خدمات فنی مهندسی توسط شرکت‌های ایرانی معتبر در این کشور فعال است و می‌توانیم تا یک میلیارد دلار هم ورود کنیم. در زمینه معدن و مواد معدنی هم ظرفیت بی‌شمار و اشتراکات زیادی داریم. با خانه معدن ایران کمیته مشترک ایجاد کردیم و برنامه‌ریزی وسیعی در این زمینه ایجاد شده است.

در حوزه کشاورزی خصوصا تهیه نهاده‌ها، گلخانه و ادوات کشاورزی هم ظرفیت خوبی دراد. همچنین در زمینه تجارت میوه وتره بار و صنایع غذایی هم شریک خوبی است.

در صنعت ساختمان هم ظرفیت بی‌شماری دارد که بخش‌های مختلف را فعال کرده‌ایم. اتاق مشترک در این بخش فایل بزرگی باز کرده و در برنامه ۱۴۰۰ قرار است دوره‌های آموزشی تخصصی برگزار کنیم.

در حوزه شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های پیشرو و نوآروانه هم همکاری خوبی داشتیم و برای آن‌ها برنامه داریم تا در سال ۱۴۰۰ مبادلات تجاری این بخش را افزایش دهیم.