قرن پانزدهم؛ زمان اجرای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایسنا، سیدحسین میرمعزی و حمید ابدی مرزونی امروز با ارائه مقاله ای به دهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به تبیین منطقِ ساختار کلان سند الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت پرداختند.

سیدحسین میرمعزی، عضو هیات علمی گروه اقتصاد که مقاله خود را در سالن شماره یک کنفرانس ارائه کرد، گفت: سند الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت سند بالادستی همه اسناد برنامه ای کشور و سندی مرجع برای چشم‌انداز، سیاست‌ ها و برنامه‌ های کشور خواهد بود. 

وی ادامه داد: این سند دارای ساختار کلان ویژه ای است که مشتمل بر دو بخش «اسلامی» و «ایرانی» است. بخش اسلامی سند مشتمل بر «مبانی نظری»، «مبانی عملی یا اصول»، «آرمان‌ها» و بخش ایرانی آن مشتمل بر «رسالت»، «افق» و «تدابیر» است. در این مقاله منطق حاکم بر ساختار کلان سند و نظام معنایی که گزاره‌های سند الگو را به این نحو در کنار هم سامان داده، بیان می شود. تبیین منطق این ساختار، علاوه بر پاسخگویی به ابهامات نخبگان، بستر و زمینه‌ای برای به‌کارگیری بهتر این سند در مقام چشم‌اندازنگاری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی خواهد بود.

میرمعزی تبیین منطق ساختار کلان سند را منوط به تبیین سه مقدمه مهم و اساسی دانست و افزود: این سه مقدمه اساسی  عبارتند از «مفهوم فرامکتبی و مکتبی پیشرفت»، «تمدنی و کلان بودن مقیاس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» و «مسئله‌ی ثبات شریعت و تغییرات جوامع بشری» است. آنگاه با تکیه بر این سه مقدمه می توان منطق تقسیم گزاره های سند به دو بخش «اسلامی» و «ایرانی» و تقسیم گزاره های هر بخش به سه بخش پیش گفته را توضیح داد.

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: مطابق بیانات مقام معظم رهبری، سند الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت پس از طی شدن فرآیند ارتقاء و تکمیل از ابتدای قرن پانزدهم شمسی به عنوان سند بالادستی نسبت به همه‌ی اسنادِ برنامه ای از قبیل چشم‌انداز، سیاست‌ های کلان و برنامه‌ های پنج ساله و سالانه کشور ابلاغ می‌شود. این سند حاوی ساختاری شامل ۶ بخشِ مبانی، اصول، آرمان، رسالت، افق و تدابیر است که ذیل هر بخش، مجموعه‌ای از گزاره‌ها قرار دارند. بخشی از پرسش‌ها و ابهاماتی که در مورد سند الگو از سوی نخبگان مطرح شده است، مربوط به شاکله و ساختار کلی این سند است. 

معزی خاطرنشان کرد: با توجه به منزلت تمدنی و بالادستی این سند نسبت به سایر اسناد و احیاناً تاثیری که بر آن اسناد خواهد داشت، ضروری است منطقِ پشتیبانِ ساختار کلان این سند تبیین شود. تبیین این منطق، کمک خواهد کرد دستگاه‌های متولی امر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، با فهم منطق چینش گزاره‌ها، روابط میان بخش های سند را دریابند. اگرچه در مقام چشم‌اندازنگاری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، عمدتاً مفاد بخش‌های «افق» و «تدابیر» سند الگو مبنا قرار خواهد گرفت، لکن گزاره‌های این دو بخش بدون نظر به نظام معناییِ کلِ سند الگو، به صورت صحیح و دقیقی قابل فهم و بهره‌برداری نخواهد بود. 

عضو هیات علمی گروه اقتصاد یادآور شد: سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از دو بخش اصلی تشکیل شده است: بخش اول که عناصر «اسلامیت» این الگو را بیان می کند شاملِ سه عنصر اصلی است که عبارتند از «مبانی نظری»، «مبانی عملی یا اصول» و «آرمانها». بخش دوم که ناظر به «ایرانیت» الگو است مشتمل بر سه عنصر «رسالت» «افق» و «تدابیر» است.

وی سند الگو را مشتمل بر 6 بخش دانست و افزود: سند الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت به عنوان سند تمدنی و بالادستی کلیه‌ی اسناد برنامه ای کشور دارای ساختار کلان شش‌بخشی است. بر اساس دلالت‌های برآمده از نحوه‌ی پاسخگویی به مسئله‌ی «ثابت ـ متغیر» در شریعت اسلامی، سند الگو حاوی دو بخش است. بخش اسلامی که حاوی گزاره‌های ثابت، فرازمانی و فرامکانی است که به صورت قضایایی حقیقیه انشاء شده‌اند و موضوع آن‌ها عناوین شریعت است و نه مصادیق آن و بخش ایرانی که محصول تطبیق گزاره‌های بخش اسلامی بر شرایط و مقتضیات پایدار ایران است. 

معزی تصریح کرد: در بخش اسلامی، «آرمان‌ها» حاوی مطلوبیت‌های فرازمانی و فرامکانی مستخرج از آیات و روایات است که با تطبیق آن بر ظرفیت‌ها، فرصت‌ها و شرایط خاص ایران در ۵۰ سال اول قرن پانزدهم هجری شمسی، «افق» ۵۰ ساله ایران نمودار می‌شود. «مبانی عملی یا اصول» بایدهای کلان و فرازمانی و فرامکانی برآمده از شریعت اسلامی است که چگونگی حرکت به سمت آرمان‌ها را ترسیم می‌کند. 

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان اظهار کرد: با تطبیق این اصول بر ظرفیت‌ها و مقتضیات پایدار ایران، اقدامات اساسی که باید در دستور کار قرار گیرد، در قالب «تدابیر» نمودار شده است. «مبانی» زیرساخت و زیربنایی هستی‌شناختی است که چرایی گزینش گزاره‌های آرمان‌ها و اصول را تبیین می‌کند. «رسالت» نیز بیانیه‌ی ماموریت الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت است که حلقه‌ی وصلی بین بخش اسلامی و بخش ایرانی سند الگو است.