حبیبالله قلیش لی؛ مدیری که با شعر زیست
«علی بایزیدی» پژوهشگر گرگانی معتقد است زنده‌یاد «حبیبالله قلیش لی» همواره با شعر زندگی می‌کرد و هیچ‌گاه از سرودن و شعر خواندن و حضور در محافل و انجمن‌های شعر غافل نبود.
به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایبنا در گلستان، نام زنده‌یاد «حبیبالله قلیش‌لی» برای اهالی فرهنگ، هنر و سیاست استان گلستان، کاملا آشنا و ماندگار است. او نخستین مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان پس از تبدیل شدن آن به استان و نیز از روسای شورای اسلامی شهر گرگان بود.
سوابق قلیش‌لی به این دو سمت محدود نمی‌شود. او از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی تا زمان درگذشت (15 خرداد 1395) در مسئولیت‌های مختلفی به خدمت مشغول بود که می‌توان به نخستین شهردار رسمی شهر گرگان از زمان تشکیل حکومت جمهوری، شهردار ساری، فرماندار قائم‌شهر، فرمانداری خوانسار، رئیس فرهنگ و ارشاد اسلامی گرگان، مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان‌های بوشهر و سیستان و بلوچستان و ... اشاره کرد.
وی در کنار فعالیت‌های مدیریتی و سیاسی، شاعری شناخته شده و نام‌آشنا در شهر گرگان و استان گلستان نیز بود. او بانی نخستین انجمن رسمی شعر در شهر گرگان در سال 1364 است که با همراهی دوست آموزگارش، زنده‌یاد «محمد رسول ساکن نویری» اقدام به تشکیل انجمن شعر و ادب گرگان کرد و این انجمن فعال و باسابقه؛ سال‌های سال به تربیت و پرورش و آموزش شاعران جوان شهر گرگان پرداخت.
قلیش‌لی از اواخر دهه 1330 و در دوران دبیرستان، در سنین نوجوانی شعر می‌سرود و اشعارش بسیار نغز و پخته بود و مورد توجه اهل ادب قرار داشت. او همچنین از پیشگامان سرایش شعر نو و نیمایی در گرگان است و قریب به شش دهه شاعری کرد.
با این همه تا پیش از مرگش، مجموعه شعری از او منتشر نشد؛ تا اینکه در سال 1395 به همت احمد قلیش‌لی (خواهرزاده‌اش) و همراهی موسسه فرهنگی میرداماد گرگان مجموعه کوچکی از برخی اشعار او با عنوان «هوای وقت» انتشار یافت.
هم‌اکنون به همت «علی بایزیدی» نویسنده، شاعر و پژوهشگر گرگانی، مدیرمسئول فصلنامه فرهنگی استارباد و عضو هیئت‌امنای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان گلستان و دخترش یلدا قلیش لی؛ مجموعه کامل اشعار او در 232 صفحه، همراه بازندگی نامه و یادنامهی او بانام «لحظه‌های بی‌زمان» به یاری انتشارات پیک ریحان گرگان، انتشار یافته است و به‌زودی رونمایی و روانه بازار نشر خواهد شد. به همین بهانه با علی بایزیدی درباره روند و چگونگی نشر مجموعه آثار و جهان شعری مرحوم قلیش لی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
آقای بایزیدی، کمی درباره کیفیت و چگونگی نشر کتاب «لحظه‌های بی‌زمان» برای خوانندگان ما توضیح دهید.
همان‌طور که مطلع هستید، بنده پیش‌ازاین، کتاب «غروب آیینه» مجموعه اشعار و یادنامه زنده‌یاد حسینعلی کاشانی‌راد از شاعران مشهور گرگان در دهه‌های 1350 تا 1370 را در سال 1393 با یاری انتشارات پیک ریحان منتشر کرده بودم. به‌طورکلی یکی از فعالیت‌هایی که مد نظرم بود، نشر مجموعه اشعار شاعران فقید گلستانی است و این اثر، دومین کار من در این زمینه است. کتاب سومی هم در حال تدوین دارم که مجموعه اشعار و یادنامه زنده‌یاد روح‌الله (روحی) خالقی است که انشاءالله تا شهریورماه (سالمرگ ایشان) منتشر خواهد شد.
لذا بر پایه همین روند، کتاب «لحظه‌های بی‌زمان» با همراهی و همکاری خانواده شاعر فقید، به‌ویژه دختر دوم ایشان، خانم یلدا قلیش لی، از سال 1398 کلید خورد و پس از گردآوری کامل اشعار پراکنده شاعر که برخی در مطبوعات قدیم و جدید و برخی به‌صورت دست‌نویس بعضاً تایپ‌شده بود، اقدام به ویرایش، اصلاح و حروف‌چینی شد.
ما در بهار سال 1398، یادنامه‌ای برای سومین سال درگذشت «حبیب شعر گرگان» در فصلنامه فرهنگی استارباد ترتیب داده بودیم که یادداشت‌های دوستان شاعر، فرهنگیان و شاعران و اهل قلم منطقه درباره او را در قالب یک پرونده جمع‌آوری و منتشر کردیم. آثاری از محمدحسین مهدوی (م. مؤید)، احمد مسجد جامعی، علی جهانگیری، عبدالرحمن فرقانی فر، حسین ضمیری، سید مهدی جلیلی، علی مؤمنی، جواد پیشگر، کوثر قلیش لی (دیگر دختر مرحوم قلیش لی)، علی میرادی، دکتر مختاباد، محمدمهدی مصلحی، پرویز رضایی، خودم (علی بایزیدی) و... از همین یادداشت‌ها و البته آثار جدیدی از طاووس پیشگر (همسر شاعر) و ابوالقاسم مؤمنی استفاده کردیم و در ابتدای کتاب پس از مقدمه‌ای به قلم بنده و زندگینامه کامل و جامع شاعر همراه با پی‌نوشت‌های تکمیلی، توانستیم بخش یادنامه شاعر را در حدود 70 صفحه ترتیب دهیم.
بخش سوم کتاب هم مجموعه شعرهای شاعر است که مشتمل بر بیشتر آثار اوست. لازم است بگویم برخی از آثار شاعر که شاید از لحاظ کیفیت شعری در حد اتود یا تمرین یا اشعار شخصی و پرداخت نشده بود، در کتاب منتشر نشده است.
به نظر شما جایگاه شعری مرحوم قلیش لی در منطقه چقدر قابل‌تأمل است؟
قلیش لی از شاعران پیشگام شعر معاصر گرگان و گلستان است. در نظرسنجی اخیر مجله استارباد که از 166 فعال فرهنگی، ادبی و هنری صورت داده‌ایم، قلیش لی با 83 رأی سومین شاعر شاخص شعر گلستان برگزیده‌شده است. او پس از پرویز کریمی و محمدمهدی مصلحی در این رتبه قرارگرفته و این نشان از اهمیت و محبوبیت او در میان اهالی شعر و قلم دارد. در این نظرسنجی نفر چهار با 67 رأی مرحوم ابراهیم‌زاده بود و البته قلیش لی برای کسب جایگاه دوم تنها 2 رأی کمتر از مصلحی داشته است.
فارغ از این، قلیش لی با آنکه چهره سیاسی و اجتماعی‌اش در استان برجسته‌تر به نظر می‌رسید اما او بالفطره و بالذات شاعر بود. او با شعر زندگی می‌کرد و هیچ‌گاه از سرودن و شعر خواندن و حضور در محافل و انجمن‌های شعر غافل نبود.
دوران مدیریت او بر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی گرگان (1364 تا 1367) و مدیرکلی او در فرهنگ و ارشاد اسلامی استان (1376 تا 1380) از دوران‌های پربار شعر معاصر منطقه است. او کمک‌های شایانی به نشر و اشاعه و گسترش و تقویت شعر و شاعری در شهر گرگان و استان گلستان کرده است. من در شماره 20 فصلنامه استارباد (زمستان 1399) که به معرفی 100 چهره برتر تاریخ معاصر گرگان و گلستان پرداختم، «قلیش لی» را نیز در این فهرست قرار دادم چراکه او به‌حق شایستگی این عنوان را داشته است. بجز این‌ها او واقعاً شاعری حرفه‌ای، کاربلد، قوی و مسلط بود و این نکته را همه شاعران و منتقدان شعر معاصر گرگان و گلستان تائید می‌کنند.
لطفاً کمی هم از مشکلات و سختی‌های تدوین و انتشار کتاب بگویید.
واقعیت این است که اینگونه کارها مشکلات خاص خودش را دارد. جمع‌آوری آثار شاعرانی که در فعالیت زیادی در مطبوعات محلی و کشوری داشته‌اند یا شعرهایشان را به‌صورت دست‌نویس در کاغذ پاره‌ها و سررسیدها و دفترهای مختلف ثبت کرده‌اند و برخی از آن‌ها نیز نزد افراد دیگر است، کار را وقت‌گیر و انرژی‌بر می‌کند. حروف‌چینی (تایپ) کارها و بازخوانی مجدد جهت غلط‌گیری و انطباق، صفحه‌آرایی کتاب، پیدا کردن پشتیبان مالی و... از مشکلات کار است. خوشبختانه همراهی و همکاری مجدانه و مصرانه سرکار خانم یلدا قلیش لی در این راه سبب شد تا این بخش از مشکلات تا حد بسیار زیادی از پیش رو برداشته شود.
همچنین خوشبختانه با همراهی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی که بنده از آذر 1398 عضو هیئت‌امنای آن هستم و مهم‌تر از آن همکاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌ویژه سرکار خانم دکتر کشمیری (مدیرکل) و آقای احمد گلچین (معاونت فرهنگی اداره کل) سبب شد تا پشتیبانی مالی تا حدودی حل‌وفصل شود.
کتاب شما به‌زودی رونمایی و روانه بازار نشر می‌شود؛ آیا از چاپ کتاب منتشره راضی هستید؟
واقعیت این است که خیلی نه؛ چون متأسفانه به خاطر همین مبحث مالی، تعداد کتاب منتشره پایین بود و البته ناشر محترم هم به خاطر تعداد پایین کتاب، اثر را به‌صورت دیجیتال منتشر نموده که بخش پیوست کتاب (شامل اسناد و تصاویر) باکیفیت پایین چاپ‌شده است. ولی به‌هرحال از اینکه تلاش‌های قلمی حبیب قلیش لی در چنین قالب شایسته‌ای منتشر شد و توانستیم دین خود را به آن بزرگ‌مرد صاحب‌نام و جاودانه، ادا کنیم و نام و آثار قلیش لی را برای آیندگان و نسل‌های آتی شهر گرگان و استان گلستان، ثبت و ضبط کنیم، احساس رضایت خاطر دارم.
ارسال نظر