شیرین‌کردن آب دریای خزر؛ مسیر رهایی گلستان از تشنگی و خشکسالی
دست و پنجه نرم کردن گلستان با کم آبی، داستان دنباله‌دار سال های اخیر این استان شمالی است که با وجود بهره‌مندی از رودخانه‌ها و منابع آبی سطحی و زیرزمینی متعدد، هنوز راهی برای حل دائمی آن پیدا نشده و شاید چاره قطعی این مشکل، شیرین‌کردن آب دریای خزر باشد.
به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایرنا، اگر تا چند سال قبل کارشناسان ساکنان گلستان را نسبت به وقوع خشکسالی هشدار می دادند مورد توجه کسی قرار نمی گرفت اما کاهش چشمگیر بارش، افزایش دما و تبخیر و کاهش منابع آبی پشت سدها و آب‌خوان های زیرزمینی نشان می دهد که این دغدغه، واقعیت عینی است که گذر از آن به راه های جدید و منابع آبی مبتکرانه نیاز دارد.
گلستان جزو چهار استان نخست در بحث خشکسالی است و به گفته کارشناسان براساس نقشه های ماهواره ای این پدیده مهمان ۳۰ سال آینده استان خواهد بود.
هرچند برای عبور از خشکسالی امسال توجه و عمل به مشارکت در مدیریت مصرف ضروری محسوب می شود اما چالش اصلی، دسترسی به منابع آب کافی و مطمئن است.
براساس آمار شرکت آب منطقه ای گلستان افزون بر ۳۸ هزارحلقه چاه مجاز و غیر مجاز، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب منابع زیر زمینی استان را برای مصارف کشاورزی و شرب برداشت می کنند.
در شرایط معمول برای دست‌یابی به منابع آبی، روش های همچون حفر چاه های عمیق و یا احداث سازه های آبی مورد استقبال و توجه قرار می‌گیرد اما این روش ها در دوره استقرار خشکسالی کارآیی ندارد و باید به راه های دیگری همچون استفاده از منبع آبی لب شور یا شور اندیشید .
بهره مندی از ۱۰۰ کیلومتر ساحل، دسترسی راحت به دریای خزر و خلیج گرگان، وجود ۲ هزار و ۷۰۰ کیلومتر رودخانه اترک سفلی، گرگانرود، قره سو، نکا رود علیا و حوزه خلیج گرگان (شامل ۴۴ سرشاخه اصلی در پنج حوضه آبریز) و از همه مهم‌تر دسترسی به آب های لب‌شور در عمق های کم مناطق ساحلی و جلگه ای مانند بندرترکمن، گمیشان، بندرگز، کردکوی، آق قلا و حتی علی آباد و گرگان سبب شده تا ایجاد واحدهای آب شیرین کن در گلستان امری منطقی و اقتصادی تلقی شود .
نمک زدایی و شیرین سازی آب های لب شور از جمله سیاست های موفق وزارت نیرو در هشت سال گذشته برای تامین آب شرب و مورد نیاز صنایع کشور است که ثمرات بسیاری را برای مردم نیز به همراه داشت.
در استان‌های جنوبی آب خام اولیه از طریق خطوط انتقال به واحدهای آب شیرین کن منتقل می شود و بخشی زیادی از هزینه برای انتقال صرف می شود اما شرایط توپوگرافی گلستان به نحوی است که نیازی به صرف هزینه گزاف انتقال آب ندارد و این موضوع سرمایه گذاری در بخش آب شیرین کن را به مراتب اقتصادی تر از مناطق مرکزی و جنوبی کشور می کند.
به صرفه بودن این فناوری جدید در گلستان نسبت به سایر مناطق مشهود تر بوده و در این شرایط سرمایه گذاران بیشتری تمایل به ورود به این حوزه دارند.
بندرترکمن یکی از شهرهای ساحلی استان است که یک واحد آب شیرین کن در آن احداث شده است .
محمد دردی آتابای یکی از شهروندان بندرترکمن در خصوص اثرات احداث این واحد گفت : قبل از بهره برداری از این مجتمع مشکل بی آبی در بندرترکمن محسوس و ساعات زیادی در روز با آن دست به گریبان بودیم.
وی افزود: شاید این آب در قیاس با آب برخی چشمه سارها و مناطق جنگلی مطلوبیت کمتری داشته باشد اما با این وجود گوارا و قابل استفاده است.
فرماندار شهرستان ترکمن نیز گفت : با تزریق آب تولیدی به شبکه انتقال آب شرب بندرترکمن، مشکل بی آبی بخشی بزرگی از شهر و چند روستا برطرف شده است.
سید صادق شیرنگی اظهار داشت: این واحد با استفاده از توان و سرمایه بخش خصوصی راه اندازی شده و دولت آب تولید شده را به صورت تضمینی خریداری می کند.
وی گفت : این آب شیرین کن روزانه ۹ هزار متر مکعب آب خام لب شور را از طریق چاه های احداث شده در پیرامون هسته تصفیه دریافت کرده و هفت هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب شیرین به شبکه آب شرب منطقه تزریق می‌کند و بقیه پساب خروجی این واحد راهی دریای خزر می شود.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گلستان نیز گفت: تقاضای شیرین سازی برای تامین نیازهای شرب و سایر مصارف انجام شده در مراحل نهایی صدور مجوز است.
سیدمحسن حسینی افزود: صدور مجوز نهایی شیرین سازی نیاز به موافقت سازمان محیط زیست دارد که این سازمان بخش زیادی از مجوزهای لازم را صادر کرده است.
به گفته وی یکی از روش های برداشت آب از دریا ، نصب تاسیسات در داخل دریا در فاصله و عمق مناسب است که برای شرب از این روش استفاده می شود و روش دوم هم احداث کانال از دریا به داخل استان مانند کانال مجتمع میگوی کنونی البته با طول و عرض بیشتر است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گلستان ادامه داد: نیاز شیرین سازی گلستان در بخش شرب، صنعت، صنایع پیش بینی شده در منطقه آزاد اینچه برون، آبزی پروری (پرورش میگو و ماهیان خاویاری) پرورش گیاهان شورپسند در شمال غرب استان و همچنین تقاضای بخش خصوصی برای شیرین سازی است.
حسینی همچنین در خصوص آخرین وضعیت منابع آب استان اظهارکرد: براساس بررسی وضعیت ایستگاه‌های شبکه سنجش منابع آب استان در حوزه باران سنجی، مقدار بارندگی از ابتدای سال آبی تا ۳۱ خرداد بر اساس ایستگاه‌های آب منطقه‌ای، ۳۰۰ میلی‌متر بوده که در مقایسه با سال آبی گذشته ۳۳ درصد و در متوسط درازمدت ۲۹ درصد کاهش داشته است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان بیان کرد: بر این اساس بارندگی در نکارود ۲۷ درصد، اترک ۲۰ درصد، قره سو ۳۱ درصد و در گرگانرود ۳۲ درصد نسبت به متوسط درازمدت کمتر شد.
وی ادامه داد: در حوزه منابع آب‌های سطحی هم در اترک ۶۱ درصد و گرگانرود ۷۰ درصد کاهش آبدهی اتفاق افتاده است.
حسینی با اشاره به کم شدن ذخایر سفره های زیرزمینی هم بیان کرد: از ابتدای سال آبی تا پایان خرداد در مقایسه با سال آبی گذشته، در مجموع سفره های عمیق و کم عمق ۲۳۲ میلیون مترمکعب و در مقایسه با متوسط خرداد در درازمدت ۲۳۹ میلیون مترمکعب حجم آب زیرزمینی را از دست داده‌ایم.
براساس برنامه ریزی ها، تا پایان برنامه ششم توسعه، تولید آب از آب شیرین کن ها در کشور باید به یک میلیون مترمکعب در روز برسد.
اقتصاد استان گلستان با یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت بیشتر بر پایه کشاورزی و دامپروری و تامین آب برای این بخش ها استوار است.
در سالهای اخیر خشکسالی و کمبود آب در گلستان به حدی چالش برانگیز شده که حتی تامین آب شرب مصرفی شهروندان را نیز در فصل گرم سال تحت تاثیر قرار می دهد.
ارسال نظر