کارنامه ‌دولت روحانی در گلستان| وعده‌های نافرجام ۸ ساله / دولت از پسِ تکمیل و افتتاح یک سد هم برنیامد‌

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از تسنیم از گرگان، دولت روحانی پس از 8 سال چند روز دیگر به پایان عمر خود می‌رسد؛ این سال‌ها فرصت مناسبی بود تا وعده‌ها و قول‌هایی که دولتی‌ها به مردم گلستان داده بودند، اجرایی شود اما کارنامه دولت روحانی پُر از وعده‌های توخالی است.

از وعده نجات خلیج گرگان، آبی گرم نشد و قول احیای پنبه در سرزمین طلای سفید، محقق نشد تا کارخانه‌های پنبه پاک‌کنی متروک‌تر از گذشته باقی بماند یا تغییر کاربری داده و محل دپوی محصولات دیگر شود.

در سفر دولت یازدهم به گلستان که سال 93 انجام شد 5 قول اساسی به مردم این استان شامل اجرای طرح گردشگری آشوراده که بعدها در حد طرح طبیعت گردی تنزل پیدا کرد، زهکشی اراضی 280 هزار هکتاری، احیای پنبه، نجات خلیج گرگان و ایجاد منطقه آزاد اینچه برون در کنار موضوعاتی مانند تأمین سرمایه گذاری برای سد زرین گل قره چای، اتصال راه آهن سراسری ایران به ترکمنستان و غیره داده شد. در آن سفر 121 پروژه هم مصوب شد که لیست این مصوبات هیچگاه به رسانه‌ها داده نشد و در نهایت هم مسئولان استان اعلام کردند که این پروژه‌ها به طور کامل اجرایی شده است.

دولت دوازدهم نیز در دی ماه سال 97 سفری به استان گلستان داشت که رهاورد آن سفر برای استان تصویب بیش از 60 پروژه و امضای 20 هزار میلیارد تومان تفاهم نامه بین بانک‌ها و نهادهای مختلف با وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مختلف اجرایی این استان بود که لازم است سازمان مدیریت و برنامه ریزی و معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان در روزهای پیش‌رو گزارشی از وضعیت اجرای این تفاهم نامه‌ها و پروژه‌ها به مردم این استان ارائه دهند.

اما وعده‌های اساسی که دولت روحانی به مردم در سال 93 داده بود در سال 97 هم بار دیگر تکرار شد اما اغلب این وعده‌ها محقق نشده‌اند یا همچنان در ابتدای راه قرار دارند و اقدامی اجرایی درباره آن ها صورت نگرفته است.

نجات خلیج گرگان

خلیج گرگان بزرگ‌ترین و تنها خلیج ایرانی دریای خزر است که بر اثر پیشروی و گسترش شرقی رشته ساحلی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی دریای خزر تشکیل شده ‌است. خلیج گرگان در سال 1354 به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز (در استان‌های گلستان و مازندران) به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید تا ثابت شود نه فقط این خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین‌المللی گمیشان یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی است.

وسعت خلیج گرگان 400  کیلومتر مربع است و در سال‌های اخیر به علت تغییرات اقلیمی، کاهش ورودی آب به دریای خزر و پسروی آب آن، بیش از یک سوم از مساحت آن خشک شده است. اهمیت خلیج گرگان از نظر زیست محیطی برای نوار شمالی کشور به ویژه استان‌های گلستان و مازندران حیاتی است. علاوه بر خشکی بخش زیادی از خلیج، بخش‌های دیگری از آن هم به حالت مردابی درآمده و بوی تعفن آن در فصول گرم سال، بلای جان ساکنان حاشیه این خلیج شده است.

علاوه براین خلیج گرگان مهم‌ترین زیستگاه و محل تخمگذاری و پرورش ماهیان خاویاری دریای خزر است، آب‌های آرام این خلیج می‌تواند زمینه گردشگری دریایی را در منطقه فراهم کند و کمپ دائمی برای ورزش‌های آبی باشد. اما همه این‌ اتفاقات تنها زمانی رخ خواهد داد که خلیج گرگان بار دیگر احیا شود؛ خلیجی که با خشک شدن آن و ایجاد ریزگردهای نمکی، سکونت میلیون‌ها نفر را در استان‌های گلستان و مازندران تحت تأثیر قرار خواهد داد. کشاورزی و دامپروری منطقه را نابود و سرمایه‌های مردم را از بین خواهد برد.

از سال 93 تا کنون، دولتی‌ها همچنان درباره احیای آن حرف می‌زنند و وعده می‌دهند. سال گذشته در کارگروه ملی تالاب‌ها که به ریاست جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور برگزار شده بود اختصاص 900 میلیارد تومان اعتبار به مدت 5 سال برای نجات خلیج گرگان مصوب شد. این اعتبار قرار بود بین دستگاه‌های متولی مانند سازمان بنادر و دریانوردی توزیع شود اما چندی قبل محمدرضا کنعانی، مدیرکل محیط زیست گلستان درباره خلیج گرگان به خبرنگار تسنیم گفت: احیای خلیج گرگان سال گذشته در ستاد ملی تالاب‌ها مصوب و ابلاغ شد اما دستگاه‌ها آنطور که باید تکالیف را انجام ندادند و اعتبار مناسبی نگذاشتند. این در حالی است که سازمان بنادر باید از محل اعتبارات مدیریت بحران، لایروبی کانال‌ها را با اولویت آشوراده و چاپقلی انجام دهد.

طرح طبیعت‌گردی آشوراده

 حدود دو دهه قبل برای نخستین بار زمزمه‌های برنامه‌ریزی برای جزیره‌ای که شهرتش به عنوان منطقه‌ای ویژه و ذخیره‌گاهی زیستی در جهان بی‌بدیل بود، شنیده شد. اما ماجرا به زمزمه‌ها ختم نشد و تا جایی پیش رفت که اراضی ملی آشوراده به عنوان تنها جزیره دریای خزر به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد.

نخستین طرح ارائه شده از سوی این سرمایه‌گذار، کتابچه‌ای بود که مختصات ساحلی کشورهایی مانند مالزی را الگوی طرح قرار داده بود و توجه چندانی به حفظ محیط و تنوع زیستی منطقه بود که با ورود دستگاه قضایی این واگذاری ملغی شد.

سازمان حفاظت از محیط زیست در دولت روحانی با اجرای طرح گردشگری در تنها جزیره ایرانی دریای خزر موافقت کرد اما بعدها آن را در حد طرح طبیعت گردی تنزل داد و بعد از 8 سال، آشوراده همانگونه ولو با شرایط بدتر باقی مانده است.

با اینکه دولت تصویب طرح طبیعت گردی آشوراده را در بوق و کرنا کرده بود اما صحبت‌های ابراهیم کریمی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی و گردشگری استان که اکنون سمت معاونت اقتصادی استاندار گلستان را برعهده دارد نشان می‌دهد، این طرح هیچ اثری در توسعه گردشگری استان نخواهد داشت.

کریمی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفته بود: سروصدایی که بیرون وجود دارد با اتفاقاتی که قرار است در آشوراده رخ دهد، زمین تا آسمان فرق می‌کند. طرحی که برای آشوراده نهایی شد « هیچ تأثیری در گردشگری استان نخواهد داشت».

وی گفته بود: طرح گردشگری آشوراده در حد طبیعت‌گردی، پیاده‌روی و پرنده‌نگری است. اینکه یک گردشگر بتواند به جزیره برود، ماهیگیری کند، پرنده ببیند و در کلبه روستایی غذایی بخورد، این همه طرح گردشگری آشوراده است. این در حالی است که سالانه بیش از 2.5 میلیون مسافر و گردشگر از شهرستان بندرترکمن بازدید می‌کنند و به طور متوسط در ایام نوروز روزانه 200 هزار مسافر و گردشگر به این شهرستان می‌روند در حالیکه براساس طرح، فقط 500 نفر از آنان امکان رفتن به آشوراده را پیدا خواهند کرد.

بهرحال این طرح اسفندماه سال گذشته در شورای عالی معماری و شهرسازی به تصویب رسید که بنا به گفته مدیران و کارشناسان بخش دولتی، اثری در ماندگاری مسافر و گردشگر و توسعه اقتصادی استان نخواهد داشت. ضمن آنکه این مصوبه و طرح، همچنان روی کاغذ باقی مانده است.

منطقه آزادتجاری اینچه برون

آذرماه سال 93 و در سفر دولت به استان گلستان، حسن روحانی به مردم این استان قول ایجاد منطقه آزاد تجاری در منطقه مرزی اینچه برون را داد.

هر چند همان زمان هم برخی کارشناسان معتقد بودند روحانی درباره موضوعی به مردم قول داده که تصویب شدن یا نشدن آن در اختیار قوه دیگری ( مجلس شورای اسلامی) است. ضمن اینکه در استان گلستان شهرک هزار هکتاری اترک که مدتی بعد به عنوان منطقه ویژه اقتصادی اترک نام گرفت وجود دارد و دولت اگر خواهان توسعه استان است باید اولا زیرساخت‌های این منطقه را تأمین و فرآیند جذب سرمایه گذار را تسهیل کند.

به هر حال دولت چند ماه بعد از سفر به استان گلستان لایحه ایجاد مناطق آزاد جدید از جمله اینچه برون را به مجلس فرستاد که مورد تصویب نمایندگان مجلس وقت قرار نگرفت. پس از انتخابات مجلس دهم و روی کارآمدن نمایندگان همسو با دولت، بار دیگر این لایحه به مجلس فرستاده شد این بار هم ایرادات زیادی به آن گرفته شد و تا چند سال در کش و قوس بین کمیسیون‌های تخصصی مجلس و شورای نگهبان قرار داشت تا اینکه سال قبل این لایحه برای اعلام نظر نهایی به شورای نگهبان فرستاده شد.

اعضای کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای اینکه مطمئن شوند اینچه برون شرایط لازم را برای تبدیل شدن به منطقه آزاد تجاری دارد به استان گلستان سفر کردند و در نهایت چند ماه قبل این مجمع با ایجاد مناطق آزاد جدید از جمله اینچه برون در منطقه مرزی استان گلستان با کشور ترکمنستان موافقت کرد.

اما با وجود فراهم بودن برخی زیرساخت‌ها از جمله راه‌آهن سراسری، مرز زمینی و گمرک، نزدیکی به فرودگاه گرگان و غیره هنوز عملیات اجرایی آن آغاز نشده است.

احیای پنبه در سرزمین طلای سفید

روزگاری با تولید پنبه، چرخ حدود 40 کارخانه پنبه پاک‌کنی در گرگان و دشت می‌چرخید. کارگران زیادی در آنها کار می‌کردند و نان بر سر سفره‌هایشان می‌بردند. اما با گذشت دو سه دهه از آن زمان، دیگر نه چرخی باقی مانده که بچرخد و نه دیگر خبری از روزهای سفیدبختی پنبه‌کاران و کارخانه‌داران است. اجرای سیاست‌های غلط سبب شد تا از متوسط 150 هزار هکتار پنبه کاری حدود 20 هزار هکتار و از 40 کارخانه پنبه پاک‌کنی 3 کارخانه در استان گلستان باقی بماند.

برنامه دولت این بود که در یک برنامه زمانی 5 ساله کشت پنبه در استان گلستان به 70 هزار هکتار برسد تا هم بخشی از نیاز کشور تأمین شود و هم اینکه چرخ کارخانجات به حرکت درآید. اما هدفگذاری دولت در این بخش هم به نتیجه مطلوب ختم نشد و در نهایت سال زراعی گذشته 25 هزار هکتار از اراضی استان به زیرکشت پنبه رفت.

زهکشی اراضی اولویت‌دار

اراضی گسترده‌ای در مناطق شمالی استان گلستان وجود دارد که به دلیل ماندابی و شوری خاک، امکان کشت محصول در آن فراهم نیست. این در حالیست که در این منطقه جمعیت زیادی ساکن است که از نظر معیشتی مشکلات زیادی دارند. اما هزینه‌های بالای این طرح، امکان اجرایی شدن آن را با منابع محدود دولتی بسیار کم کرده است. طرحی که اگر رنگ و بوی اجرایی پیدا کند، در کنار افزایش تولید محصول موجب به زیر کشت رفتن بخش زیادی از اراضی بلا استفاده در مناطق شمالی و البته در جنوب استان خواهد شد.

طبق مطالعات انجام شده 280 هزار هکتار از اراضی استان نیاز به اجرای عملیات زهکشی داشت که دولت یازدهم و دوازدهم قول آن را به مردم گلستان داد.

طبق گفته استاندار گلستان از 280 هزار هکتاری که بر اساس مصوبه دولت باید در گلستان زهکشی می‌شد تا به حال 98 هزار هکتار به بهره برداری رسیده و تا هفته دولت نیز 20 هزار هکتار دیگر افتتاح می‌شود و 20 هزار هکتار دیگر نیز در دست اجراست.

البته در این پروژه با پیگیری‌های سپاه استان، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) ورود کرده و به رغم اینکه مطالباتی در این پروژه‌ها دارد اما کار را با سرعت خوبی پیش می‌بَرد

سد نرماب هم به پایان دولت نرسید

در کنار این قول‌ها برخی پروژه‌ها بودند که اهمیت فراوانی برای استان گلستان داشته و دارند که از جمله آن می‌توان به سد نرماب اشاره کرد.

این سد بزرگترین سد مخزنی استان است و علاوه بر آبیاری 28 هزار هکتار از اراضی پایاب سد زمینه آبرسانی به 550 هزار نفر را هم فراهم خواهد کرد.

این سد در سال 91 کلنگ زنی شد و قرار بود در مدت 5 سال به همراه شبکه آبیاری و زهکشی تکمیل شود و به بهره برداری برسد اما این اتفاق رخ نداد و در برخی مقاطع نیز پروژه به علت عدم تأمین مالی از سوی دولت، با وقفه مواجه شد.

پس از سیل سال 98 و حضور سرلشکر سلامی، فرمانده کل سپاه در استان و بازدید از سد نرماب، قرار شد قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) به رغم چند صد میلیارد تومان مطالبه‌ای که از دولت دارد ساخت پروژه را با جدیت دنبال کند.

این اتفاق رخ داد و با پیگیری‌های استاندار و آب منطقه‌ای استان، اعتبار خوبی به پروژه اختصاص یافت و قرار بود نرماب اواخر خردادماه یا تیرماه امسال آبگیری شود اما این اتفاق هم رخ نداد.