لزوم مانع‌زدایی در خط‌ ریلی اینچه‌برون، مسیری نو در توسعه گلستان

به گزارش گلستان ۲۴؛ صاحب‌نظران معتقدند در دوره‌ای که برخی از فعالیت‌های اقتصادی گلستان در بخش کشاورزی به سبب خشکسالی و در بخش گردشگری به سبب شیوع کرونا دچار رکود شده است افزایش تبادلات تجاری و ترانزیت کالا با کشور‌های همسایه راه میانبری برای جبران این نقصان و مسیری به سوی استمرار پروسه توسعه در استان است، راهبردی که می‌تواند باعث رونق بخش‌هایی همچون صنایع دستی و صنعت استان شود.

از جمله مسیر‌های حمل و نقل برای انتقال کالا و صادرات تولیدات استان به سایر کشورهای منطقه به تاکید کارشناسان، بهره مندی از مسیر ریلی گمرک ریلی اینچه برون است.

هر چند گلستان در حدود صد سال پیش دارای گمرک دریایی در سواحل گمیشان بود و مراودات تجاری با شوروی از مسیر دریا صورت می‌گرفت، اما اینک پسروی آب و البته ویرانی تاسیسات این مرکز قدیمی، موجب شده تبادلات دریایی استان به حداقل ممکن برسد و مسیر ریلی اینچه برون به تنها محور زمینی مراودات گلستان با خارج تبدیل شود.

گمرک اینچه‌برون واقع در ۸۰ کیلومتری گنبد و نوار شمالی استان که حدود سه دهه قدمت دارد و از آن به عنوان دروازه ورود به کشور‌های آسیای میانه یاد می‌شود، تنها محل تردد زمینی استان گلستان به ترکمنستان است که در آذر ۹۳ یک خط ریلی از این مرز به مقصد ترکمنستان و در ادامه قزاقستان به بهره‌برداری رسید.

از سال ۹۳ که خط آهن ایران (اینچه برون) - ترکمنستان - قزاقستان با حضور روسای سه کشور در نقطه صفر مرزی اینچه برون افتتاح شده بود تاکنون به علت مشکلاتی از جمله نبود پل برای گذر قطار و عریض بودن راه آهن ترکمنستان در مبادله کالا و جابجایی واگن‌ها مشکلاتی ایجاد شده بود.

تا سال ۹۷ ترکمنستان پل‌های مورد نیاز را احداث کرد، اما به دلیل عریض بودن خط آهن این کشور، واگن‌ها و قطار‌ها پس از تعویض بوژی (شاسی قطار) در خاک این کشور و با پرداخت هزینه اقدام به جا به جایی واگن‌ها می‌کردند که بالاخره گره راه آهن اینچه برون گشوده شد و اتصال خط عریض ریلی ۲ کشور ایران و ترکمنستان در نقطه صفر مرزی اینچه برون گلستان به طول هشت کیلومتر در خاک ۲ کشور ایران و ترکمنستان با اعتباری بالغ بر چهار میلیون دلار به بهره برداری رسید تا تسریع و تسهیل در مبادلات حوزه ریلی با کشور‌های CIS (اتحادیه کشور‌های مستقل هم سود یا کشور‌های مستقل مشترک‌المنافع) و ایجاد اشتغال و توسعه پایدار و شکوفایی اقتصادی گلستان وارد مرحله جدیدی شود.

در کنار همه مباحث مطروحه تصویب منطقه آزاد تجاری اینچه برون این فرصت را ارزشمندتر کرد به زبان ساده‌تر آنکه یقینا با نمود واقعی منطقه آزاد اینچه برون در سال‌های آتی اثرگذاری این مسیر ریلی نسبت به اکنون به مراتب بیشتر خواهد شد.

یک کارشناس حوزه حمل و نقل در استان گلستان معتقد است: امروزه استفاده از حمل و نقل ریلی در زمینه بار و مسافر در دنیا به دلیل مزیت‌های آن بسیار محبوب و رو به توسعه است.

حسن فولادی گفت: گرانی حمل و نقل هوایی، نارسایی شبکه حمل و نقل جاده‌ای به ویژه ضریب ایمنی پایین راه‌ها و صرفه اقتصادی بالا در حمل و نقل ریلی سبب شده تا کشور‌های پیشرفته جهان در توسعه و سرمایه گذاری در این حوزه از یکدیگر سبقت بگیرند.

او گفت: یکی از هزینه‌های قابل تامل و تاثیرگذار در قیمت کالای تجارتی، هزینه حمل و نقل است و به حداقل رساندن این هزینه‌ها به تولیدکننده یا بازرگان، توان رقابت و صادرات بیشتری را در مقابل دیگر تولید کنندگان مشابه می‌دهد.

فولادی گفت: موقعیت جغرافیایی ممتاز گلستان و تکمیل مسیر ریلی قزاقستان - ترکمنستان - ایران فرصت مغتنمی است تا با ایجاد و تکمیل زیرساخت‌های توسعه حمل و نقل ریلی و ترانزیت کالا به چرخ توسعه در استان شتاب بیشتری داده شود.

او به تصویب مناطق آزاد تجاری و مشوق‌هایی همچون پرداخت نکردن حقوق و عوارض گمرکی در این مناطق اشاره کرد و گفت: این محاسن به عنوان محرکی اثرگذار در جهت تشویق صادرات و واردات محسوب می‌شود و به تبع آن استفاده از خطوط ریلی هم افزایش خواهد یافت.

مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ با اشاره به اقدامات انجام شده توسط این اداره کل در یک سال اخیر افزود: توسعه راه آهن باید یکی از اولویت‌های استان باشد، زیرا در پدافند غیرعامل و ایجاد اشتغال مؤثر است.

محسن اعتماد گفت: بعد از اتصال خط عریض ایران-ترکمنستان بسته‌ای از اتفاقات انجام شد که شامل اتمام پل مرزی، اتصال باقیمانده ریل عریض و اتصال کامل آن به اینچه برون، مونتاژ لوکوموتیو عریض، ایجاد محوطه‌های تخلیه و بارگیری خط عریض و... است تا ترانزیت در این مسیر تسهیل شود.

مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ با اشاره به ورود اولین قطار باری از قزاقستان که حامل زغال سنگ بود، افزود: در هر واگن برای تعویض بوژی نیاز به پرداخت ۱۸۰ فرانک سوئیس بود که هم اکنون لازم نیست تجار و بازرگانان این مبلغ را پرداخت کنند.

​اعتماد بیان کرد: میزان ظرفیت بالقوه واردات زغال سنگ به شرط استقبال کارخانه‌های داخلی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن در سال است که با افتتاح این خط، در حمل و نقل این بار حدود چهار میلیارد و ۴۰۰ هزار دلار صرفه جویی شده و خود این امر به تولید، اشتغال و تجارت کمک می‌کند.

او اضافه کرد: با توجه ویژه هیئت مدیره به راه آهن اینچه برون حدود ۳۰ میلیارد تومان پروژه طی ۱۱ ماه گذشته در گلستان اجرا شده و همچنین ۴۰ میلیارد تومان پروژه در دست اقدام داریم که در طول تاریخ راه‌آهن شمال شرق ۲ بی سابقه بوده است.

اعتماد بیان کرد: زیرساخت‌های خوبی در ایستگاه ریلی اینچه برون و مرکز لجستیکی آن فراهم شده و ۱۰ هزار مترمربع محوطه تخلیه و بارگیری خطوط عریض برای قبول و اعزام واگن‌های عریض انجام شده است.

او ادامه داد: با تکمیل طرح بزرگ مرکز لجستیکی اینچه برون امیدواریم پیشرفت اقتصادی در استان رقم بخورد و در این زمینه کار جهادی در دستور کار ما قرار دارد.

اعتماد اضافه کرد: با سرمایه‌گذاران قزاقستانی نشست‌هایی برگزار شده و به زودی بار غلات از طریق کشور قزاقستان به اینچه برون وارد خواهد شد و بخشی به مقاصدی همچون آفریقا ترانزیت شده و بخشی هم مقصد داخلی دارد و بالغ بر یک میلیون تن است.

هادی حق شناس استاندار گلستان ظرفیت‌های ریلی اینچه برون را برای حمل و نقل کشور ارزشمند می‌دانست و در این باره گفت: راه آهن اینچه برون فرصتی کم نظیر برای شکل گیری مسیر حمل و نقل شمال به جنوب کشور است و می‌تواند در کاهش هزینه‌ها بسیار موثر باشد.

او افزود: خوشبختانه در سال ۹۳ راه آهن اینچه برون افتتاح شد و در سال جاری تبدیل راه آهن عریض به نرمال انجام شد که موجب می‌شود توقفی وجود نداشته باشد.

کارشناسان امر با اشاره به تصویب منطقه آزاد تجاری اینچه برون گفتند: منطقه آزاد اینچه‌برون نزدیکترین نقطه ارتباطی با کشور‌های آسیای میانه است و با توجه به الحاق جمهوری اسلامی ایران به کشور‌های "اوراسیا"، این منطقه دسترسی مناسب‌تری خواهد داشت.

به گفته این کارشناسان ۹۲ نوع محصول زراعی و باغی در این استان تولید می‌شود که در ۱۵ نوع آن، رتبه گلستان در ایران یک رقمی است.

او گفت: با وجود امکانات زیرساختی در مرز اینچه برون به عنوان مرز زمینی در کنار مرز ریلی، این منطقه از این پس نقطه اعمال رژیم حقوقی منطقه آزاد تجاری خواهد شد.

بیشترین حجم باری که از مرز اینچه‌برون قبل از کرونا جا به جا شده بر اساس آمار موجود، حدود ۴۰۰ هزار تن بود در حالی که فقط زیرساخت ریلی این منطقه ظرفیت جا به جایی چند میلیون تن کالا را دارد.

مسئولان امر گفتند تا به امروز شاهد حمل مستقیم زغال سنگ از قزاقستان به ذوب آهن‌های کشور بوده و امید است این اقدام سرآغازی برای افزایش صادرات و واردات باشد.

استاندار گلستان گفت: راه آهن اینچه برون از مزیت ارتباط با کشور‌های اوراسیا، بندر خشک اینچه برون که مجوز آن را اخذ کرده ایم و منطقه آزاد اینچه برون که بندر خشک در دل آن قرار دارد، برخوردار است که می‌تواند در کاهش هزینه‌های واردات و صادرات تاثیرگذار باشد.

حق شناس افزود: امیدواریم این مسیر ریلی در اتصال دریای خزر به خلیج فارس و انتقال کالا نقش موثری داشته باشد.

طول راه آهن گرگان - اینچه برون - اترک - برکت در سه کشور قزاقستان، ترکمنستان و ایران حدود ۹۰۸ کیلومتر و در شرق دریای خزر ساخته شد که ۱۲۰ کیلومتر آن در قزاقستان، ۷۰۰ کیلومتر در ترکمنستان و ۸۸ کیلومتر در ایران قرار دارد و این خط ریلی کشور‌های ' سی. آی. اس ' (CIS) را به خلیج فارس و کشور‌های جنوب شرق آسیا متصل می‌کند.

راه آهن اینچه برون- گرگان بخشی از پروژه ریلی بزرگ سه کشور ایران، قزاقستان و ترکمنستان است که از ناحیه 'اوزن'  قزاقستان آغاز و پس از عبور از شرق دریای خزر به کشور ترکمنستان رسیده و پس از عبور از محدوده اترک در خاک ایران از اینچه برون به سمت شمال گنبدکاووس و در نهایت به ایستگاه گرگان متصل خواهد شد، این خط ریلی در محدوده اترک در منطقه داشلی برون و اینچه برون از خاک ترکمنستان خارج می‌شود.

استان گلستان از شمال ۴۳۸ کیلومتر مرز خشکی و ۹۰ کیلومتر مرز آبی با کشور ترکمنستان دارد و از جنوب نیز به استان سمنان، از شرق به استان خراسان شمالی و از غرب به مازندران و دریای خزر محدود می‌شود. ​

منبع:ایرنا