راهبرد اقتصاد دریامحور، راهکاری برای توسعه گلستان در دولت سیزدهم
اقتصاد دریا برای استان گلستان باید به عنوان یکی از راهبرد‌های اصلی توسعه پایدار مدنظر مسئولان قرار گیرد که تحقق این مهم در دولت سیزدهم میسر است.
به گزارش گلستان ۲۴؛ کارشناسان معتقدند تاکنون حوزه دریا و ظرفیت‌های موجود آن به ویژه در سواحل استان گلستان مورد غفلت قرار گرفته و از آن استفاده چندانی نشده است.
همچنین می‌توان با برنامه‌های ویژه زیرساخت‌های معطل مانده این بخش را پویا کرد و از مزیت سواحل برای توسعه تجارت ارزان تر، توسعه صنعتی، ارتقاء گردشگری و بهبود تولیدات آبی بهره برد و از این طریق افزایش رفاه اهالی را فراهم کرد.
بهره برداری از این مزیت نیازمند توسعه زیرساختار‌های مکمل آن است از جمله زیرساختار‌های حمل و نقل، امکانات زیر بنایی رفاهی گردشگری از یک سو و همگرایی و خواست مدیران استانی در برنامه ریزی برای توسعه سرمایه گذاری در اقتصاد دریا از سوی دیگر بوده است.
گلستان با برخورداری از ۱۳۰ کیلومتر خط ساحلی در زمره هفت استان ساحلی کشور قرار دارد، اما به عقیده کارشناسان از منظر زیر ساخت‌ها در بخش دریا فقیر‌تر از استان‌های گیلان، مازندران، سیستان بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان است.
هر چند در گذشته‌های دور گلستان با برخورداری از بندرگز، بندرترکمن و از همه مهم تر بندر گمیش تپه یکی از اصلی‌ترین کریدور‌های تجارت دریایی با شوروی سابق بود، اما برخی رخداد‌های طبیعی و ضعف‌های مدیریتی گلستان را از حوزه تبادلات و تحولات دریایی بی بهره کرده است.
به عنوان نمونه در گذشته بیشتر ساکنان گمیشان ملاح و صاحب قایق‌های بزرگ بودند و حمل بار بین بنادر ایران و روسیه قبل از تشکیل اتحاد جماهیر شوروی به وسیله آنان انجام می‌گرفت که با از بین رفتن قایقرانی و دریانوردی در گمیشان به دلایل مختلف از جمله پسروی آب خزر، امروز ساکنان این شهر به طور عمده از طریق کشاورزی، دامداری و صیادی تامین معاش می‌کنند.
استفاده از دریا در بخش‌های گردشگری و تجارت از جمله کارکرد‌های این موهبت الهی است
توسعه گردشگری دریایی و واحد‌های بومگردی دریایی در کنار توسعه بندرگاه‌ها برای رونق اقتصادی و افزایش تبادلات تجاری با همسایگان از جمله کارکرد‌های دریا تلقی می‌شود نعمتی که طی سالیان اخیر به آن توجه چندانی نشده است.
به عقیده کارشناسان، حوزه دریا و تجارت دریا از مهم ترین منابع اشتغالزایی محسوب می‌شوند، به طوری که به ازای ایجاد یک شغل در بخش اقتصاد دریایی، چهار شغل جانبی ایجاد می‌شود.
در دولت‌های گذشته تلاش‌های ابتری برای بهره گیری از اقتصاد دریا محور در استان صورت گرفت، اما ثمره محسوسی برای استان نداشت.
اهالی گلستان از دولت جهادی و مردمی سیزدهم انتظار دارند با اتخاذ راهبردی واحد و عملیاتی از این پتانسیل استان برای رونق بیشتر گلستان و محرومیت زدایی گام بردارد.
رئیس جمهور دولت سیزدهم در نخستین دیدار تلویزیونی با ملت ایران در بخشی از این گفت و گو بر اقتصاد دریا و گردشگری نیز تاکید کرد که این گزارش اقتصادی در همین راستا و رویکرد دولت مردمی رئیس جمهوری سیزدهم شکل گرفته است.
توسعه آبزی پروری و پرورش ماهی در قفس، توسعه طرح‌های گردشگری دریایی، بسط و ایجاد ورزش‌های آبی در سواحل، رونق ترابری دریایی از جمله مباحثی است که می‌توان جهش جدی در بخش اقتصاد دریا رقم بزند.
در دولت سیزدهم از ظرفیت خزر و خلیج گرگان بهره می‌بریم
عبدالجلال ایری نماینده حوزه انتخابیه غرب استان گلستان گفت: در سال‌های اخیر توجه چندانی به سواحل استان نشده است و درصدد هستیم در دولت جدید با استفاده از ظرفیت خزر و خلیج گرگان بخشی از محرومیت منطقه را کاهش دهیم.
او گفت: عملیاتی شدن طرح گردشگری در آشوراده به لحاظ موارد محیط زیستی می‌تواند اشتغال چشمگیری در منطقه خلق کند.
به گفته ایری با اجرایی شدن لایروبی کانال‌های منتهی به خلیج گرگان امکان فعال شدن بخش گردشگری در بندرگز و بندرترکمن فراهم می‌شود و صد‌ها بومی منطقه به طور مستقیم به شغل پایدار خواهند رسید.
نماینده مردم حوزه غرب استان گلستان یادآور شد: در بخش واگذاری عرصه در بنادر ترکمن و بندرگز چالش‌ها و ایراداتی در روند واگذاری وجود دارد که با پیگیری آن‌ها به زودی این چالش‌ها برطرف می‌شوند و بستر برای ورود سرمایه گذار یا بخش دولتی فراهم می‌شود.
ایری همچنین از توسعه مزارع پرورش ماهی در قفس استقبال کرد و گفت با این کار علاوه بر ایجاد اشتغال مانع صید بی رویه آبزیان از دریای خرز می‌شویم و تلاش داریم با رونق تعاونی‌های محلی و حمایت از آن‌ها این مشاغل توسعه یابند.
استادیار اقتصاد دانشگاه گلستان گفت: دریا و دسترسی به ساحل برای هر منطقه‌ای می‌تواند به عنوان مزیتی مهم در راستای توسعه و پیشرفت اقتصادی قلمداد شود.
لزوم توسعه تجارت ارزان از طریق دریا
حسن دلیری افزود: گلستان با خط ساحلی بیش از ۱۳۰ کیلومتر و تنوع اقلیمی بالا و برخورداری از تنها جزیره ایرانی دریای خزر، می‌تواند از جنبه‌های مختلف از دریا به عنوان یکی از محور‌های توسعه خود بهره ببرد.
او ادامه داد: بسیاری از شهر‌های توسعه یافته و پیشرفته در دنیا، در کنار سواحل شکل گرفته اند، این شهر‌ها توانسته اند از مزیت سواحل خود برای توسعه تجارت ارزان تر، توسعه صنعتی، ارتقاء گردشگری و بهبود تولیدات آبی بهره برده و از این طریق سبب افزایش رفاه ساکنانشان شوند.
استادیار اقتصاد دانشگاه گلستان گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته به دلایل مختلف، استان گلستان نتوانسته است از مزیت سواحل خود بهره ببرد. البته باید توجه شود که بهره برداری از این مزیت نیازمند توسعه زیرساختار‌های مکمل آن است از جمله زیرساختار‌های حمل و نقل، امکانات زیر بنایی رفاهی گردشگری از یک سو و همگرایی و خواست مدیران استانی در برنامه ریزی برای توسعه سرمایه گذاری در اقتصاد دریا از سوی دیگر بوده است، در سال‌های گذشته این عوامل که می‌توان از آن‌ها به عنوان علت نامه برای تبدیل پتانسیل‌های بالقوه ساحلی استان به نتایجی بالفعل نام برد، چندان وجود نداشته است.
توسعه اقتصاد دریا به بهبود رفاه مردم گلستان منجر می‌شود
دلیری افزود: بررسی ساختار استان نشان از آن دارد که توسعه اقتصاد دریا در استان گلستان می‌تواند از چندین جنبه سبب بهبود رفاه مردم شود و اقتصاد دریا در چارچوب توسعه گردشگری دریایی با در نظر گرفتن پایداری محیط زیست منطقه، می‌تواند سبب بهبود ساختار‌های توسعه اقتصادی مناطق ساحلی استان شود.
استادیار اقتصاد دانشگاه گلستان ادامه داد: گردشگری دریایی می‌تواند اشتغال خطوط ساحلی که اغلب مناطق کمتر برخورداری در استان هستند بهبود داده و از این طریق باعث کاهش فقر و افزایش رفاه در این مناطق گردد، قاعدتا این رویه می‌تواند اثرات مثبتی بر بسیاری دیگر از متغیر‌های اقتصادی اجتماعی و حتی فرهنگی مناطق ساحلی داشته و سبب ارتقاء آن شود.
توسعه بنادر و فراهم شدن تجارت ارزان با کشور‌های آسیاسی میانه
دلیری بیان کرد: از سوی دیگر با توجه به تصویب تاسیس منطقه آزاد در استان گلستان، توسعه بنادر یکی از ملزومات استان برای توسعه تجارت فرامرزی قلمداد می‌شود و توسعه بنادر می‌تواند امکان تجارتی ارزان‌تر را با کشور‌های آسیای میانه برای کشور فراهم آورد، این مراوده تجاری قاعدتا اثرات مهمی بر توسعه استان خواهد داشت.
استادیار اقتصاد دانشگاه گلستان افزود: یکی دیگر از بخش‌هایی که می‌تواند در اقتصاد دریا مورد توجه قرار گیرد، توسعه آبزی پروری و صنایع مرتبط با آن است که با توجه به پتانسیل بالایی که از دیرباز استان گلستان در تولید انواع ماهیان ارزشمند داشته است، می‌تواند به عنوان اهداف صنعت استان قلمداد شود.
سواحل استان مزیت مهم گلستان
این محقق حوزه اقتصاد گفت: اعتقادم بر این است که سواحل استان یکی از مهمترین مزیت‌های گلستان است، که می‌تواند از چندین جنبه از جمله توسعه گردشگری، توسعه صنایع مرتبط با آبزی پروری، توسعه تجارت فرامرزی و دریایی سبب ارتقاء سطوح رفاهی استان شود، اما متاسفانه در سال‌های گذشته از این موهبت خدادادی استفاده بهینه صورت نگرفته است، امید است در سال‌های پیش رو، مدیران استانی برنامه‌های مدون برای استفاده از این مزیت مهم استان طراحی و اجرا نمایند.
اله یار اسعدی مدیرکل بنادر و کشتیرانی گلستان هم گفت: بنادر قدیمی گلستان مانند بندرگز و بندرترکمن به سبب شرایط اقلیمی و پسروی آب در خلیج گرگان قابلیت تجاری خود را از دست داده اند.
او با اشاره به رویکرد مدیران ارشد استان و رفع دغدغه‌های حوزه محیط زیست در گلستان افزود: بنادر فعلی در بندرگز و بندرترکمن قابلیت تبدیل به بنادر گردشگری را دارند.
تنها بندر تجاری گلستان در حال ساخت است
او گفت: گردشگری دریایی از محور‌های اصلی اقتصاد دریا محور است که بستر‌های لازم در این حوزه در گلستان مشهود است.
به گفته اسعدی تنها بندر با رویکرد تجاری در گلستان بندرخواجه نفس است که با همکاری بخش خصوصی در حال ساخت است.
مدیرکل بنادر و کشتیرانی استان گلستان افزود: بخش خصوصی حدود ۲ هزار میلیارد ریال در بندر خواجه نفس سرمایه گذاری کرده است و در بخش فنی در بخش ایجاد حوضچه، اسکله، راه دسترسی، روشنایی و پسکرانه فعالیت‌های عمرانی خوبی انجام شده است.
به گفته وی مدیران شرکت سرمایه گذار در بندر خواجه نفس درصدد تنظیم قراردادی با یکی از شرکت‌های فعال در بخش لایروبی کشور هستند که با اجرایی شدن و تحقق این پروسه، افق روشن تری برای به سرانجام رسیدن این پروژه ترسیم می‌شود.
اسعدی تاکید کرد: برای برآورده شدن آرزوی دیرینه مردم گلستان در خصوص احداث بندرخواجه نفس باید همه دستگاه‌ها و مدیران اجرایی استان در بخش‌های لازم با مجریان بندرخواجه نفس همکار کرده تا این رویا به تحقق بپیوندد.
حوزه دریا و ظرفیت‌های آن مورد غفلت قرار گرفت
وزیر اقتصاد و دارایی دولت سیزدهم معتقد است که حوزه دریا و ظرفیت‌های آن مورد غفلت قرار گرفته است و از این پتانسیل استفاده چندانی نشده است که می‌توان با برنامه‌های ویژه زیرساخت‌های معطل مانده این بخش را پویا کرد.
لزوم تشکیل کمیته‌ای متشکل از نخبگان در حوزه دریا و بندر
سید احسان خاندوزی اظهار داشت: برای خاتمه دادن به فرصت‌سوزی در حوزه دریا و بندر باید با دعوت از متخصصین و مدیران جامعه دریایی کمیته‌ای متشکل از نخبگان این حوزه تشکیل شود و بتوانند با ارائه و تدوین برنامه‌های سازنده برای توسعه این مسیر گام‌های اساسی بردارند.
به اعتقاد کارشناسان تاکنون سهم زیادی در سواحل خزر برای ایجاد درآمد‌های پایدار نداشته و به همین دلیل ساخت بندر تجاری برای رونق سواحل استان ضروری است.
این کارشناسان گفتند بندرخواجه نفس با اهداف توسعه اقتصادی گلستان، اشتغالزایی در مناطق محروم، استفاده از توانایی‌های بالقوه استان و تقویت زیرساخت‌های ارتباطی کشور ایجاد می‌شود.
گلستان به سبب برخورداری از شرایط منحصر به‌فرد جغرافیایی دارای ظرفیت در حوزه‌های مختلف طبیعی است که بخشی از این پتانسیل در بخش گردشگری کم و بیش مورد استفاده قرار گرفته و بخشی دیگر مانند حوزه دریایی سالها است که مغفول مانده و در انتظار توجه بیشتر است.
ضرورت اتصال به غرب دریای خزر از طریق توسعه حمل و نقل دریایی از جمله نیاز‌های رونق توسعه اقتصاد دریایی گلستان و موضوع مورد توجه مدیران این استان از سال‌های گذشته تاکنون است.
گلستان پیش تر بنادر فعالی مانند گز و ترکمن داشت، اما در زمان حاضر کاربری این بنادر اغلب گردشگری، توریستی و تفریحی است و به دلیل نوسان مداوم آب، از آن‌ها برای مقاصد دریایی استفاده نمی‌شود.
بندرخواجه نفس در ۱۲ کیلومتری غرب روستای خواجه نفس گمیشان در زمینی به وسعت ۱۷۶ هکتار و با سرمایه گذاری اولیه یک هزار میلیارد ریالی بخش خصوصی در حال احداث است.
ساخت یک اسکله، موج شکن غربی و شرقی و انجام عملیات لایروبی با آبخور حداقل پنج متر برای ورود شناور‌های حداکثر پنج هزار تنی در فاز اول این بندر پیش بینی شده است.
گستره‌های آبی در واقع به عنوان یکی از عناصر و ظرفیت‌های رشد اقتصادی هر منطقه محسوب می‌شود و گلستان در این بخش استانی غنی محسوب می‌شود لذا امید است با همراهی دولت جهادی با برنامه ریزی و اجرای طرح‌های نوظهور و روزآمد شاهد رشد اقتصاد دریا محور در گلستان باشیم.
با این توصیف رئیس جمهور دولت سیزدهم در گام اول خدمت به ملت ایران رویکرد اقتصاد دریا را و بهره گیری کامل از ظرفیت‌های موجود این بخش را مورد تاکید قرار داد و امید است که مسئولان نهاد‌های مربوط با تهیه و تدوین کارشناسی طرح‌های مربوط در کوتاه مدت و میان مدت گام‌های مطلوبی بردارند تا کارنامه‌ای درخشان از تلاش و توسعه در انقلاب اسلامی ثبت و ضبط شود.
طول سواحل استان گلستان ۱۳۰ کیلومتر است.
منبع:ایرنا
ارسال نظر