برای رفع کمبود ۴ میلیاردمترمکعبی آب در استان گلستان در افق ۱۴۰۴ چه باید کرد؟

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از تسنیم از گرگان، پتانسیل آب استان  حدود 2.5 میلیارد متر مکعب  است و به نظر می‌رسد این میزان با توجه به دوره‌های خشکسالی و افزایش دمای استان طی سال‌های اخیر، دارای سیر کاهشی است. از طرفی برآورد آب مورد نیاز استان گلستان در افق سال 1404 از نظر تامین آب در بخش‌های شرب و بهداشت جمعیت شهری و روستایی استان و نیز جمعیت مسافری و گردشگران در فصول مربوط، صنعت و خدمات  به میزان پیش‌بینی شده و حتی بیشتر در بخش کشاورزی، حدود 6.5 میلیارد متر مکعب است که  دست‌کم حدود  4 میلیارد متر مکعب آب کمبود خواهیم داشت که باید برای تامین آن اندیشه، برنامه‌ریزی، فرهنگسازی، تامین اعتبار و عملیات اجرایی سنگینی لازم است.

 یکی از راه‌های تامین این کسری، صرفه جویی در مصرف آب است که شامل همه بخش‌های مصرف اعم از شرب، صنعت و کشاورزی می‌شود. صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش‌های شرب  و صنعت از آنجا که آب مصرفی در این دو بخش از کیفیت بهتری برخوردار بوده و قبل از ورود به چرخه مصرف، معمولاً فرایند بر روی آن صورت می‌گیرد و این فرآیندها هزینه‌بر است، اهمیت زیادی دارد.

مواردی مثل عدم شست‌وشوی خودرو، حیاط، پیاده‌رو و خیابان، عدم آبیاری باغچه و فضای سبز شهرها با آب شرب، صرفه جویی در مصرف آب هنگام استحمام، شستشوی ظرف و لباس، مسواک زدن و ده‌ها روش دیگر، راه‌هایی هستند که می‌توان با استفاده از آنها از آب استفاده بیشتری برد و در هزینه‌ها نیز صرفه جویی بیشتر کرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان با اشاره به راه‌های صرفه جویی آب در بخش کشاورزی که بیشترین آب استان در این بخش مصرف می‌شود، اظهار داشت: یکی از راه‌هایی که می‌توان به آن اشاره کرد و در راهبردهای بلندمدت ( 20 ساله ) توسعه منابع آب مصوب هیئت وزیران و برنامه‌های توسعه پنج ساله به آنها اشاره شده افزایش راندمان آبیاری و استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری است.

سیدمحسن حسینی افزود: برای از بین بردن هدررفت‌های مسیر انتقال در زمان آبیاری، پوشش انهار توسط بتون و سایر اندودکنندگان، استفاده از لوله در خطوط انتقال آب و برای پایین آوردن پرت‌های مسیرهای توزیع و نیز مزرعه، استفاده از سیستم‌های مدرن آبیاری از جمله آبیاری بارانی برای بخش زراعت و انواع سیستم‌های آبیاری قطره‌ای ( مانند سیستم آبیاری قطره‌ای قطره‌چکان در خط، سیستم آبیاری زیرزمینی  وغیره ) برای بخش باغبانی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد تا بتوان صرفه جویی لازم را انجام داد.

افزایش عملکرد محصول باروش های نوین آبیاری

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بیان داشت: استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار و روش‌های آبیاری کم فشار، علاوه بر آنکه موجب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود، به دلایل مختلف از جمله افزایش یکنواختی توزیع آب در سطح مزرعه، عدم حمل بذر گیاهان هرز و نیز جلوگیری از ایجاد سله در قشر زیرین خاک، موجب افزایش متوسط عملکرد محصول تا حدود 30 درصد خواهد شد.

حسینی افزود: از میزان 2.5 میلیارد متر مکعب پتانسیل آب استان، می‌توان مقدار حدود 2 میلیارد متر مکعب را به بخش کشاورزی اختصاص داد و این مقدار آب با مدل‌های آبیاری فعلی استان فقط می‌تواند حدود 290  هزار هکتار را آبیاری کند.

وی افزود: به نظر می‌آید با استفاده از روش‌های آبیاری تحت فشار و صرفه‌جویی که بدین صورت به دست می‌آید می توان حدود 30 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کرده و حدود 90 هزار هکتار به سطح آبیاری شده استان اضافه کرد و آن را از 290 هزار هکتار به حدود 380 هزار هکتار رساند. از طرف دیگر با برقراری سیستم‌های آبیاری مدرن در آب‌های حاصل از تصفیه پساب‌ها، میزان  حدود 30 هزار هکتار قابل آبیاری توسط پساب‌های تصفیه شده، با حدود 10 هزار هکتار افزایش، به حدود 40 هزار هکتار خواهد رسید که مجموعا  100 هزار هکتار به اراضی آبیاری شده استان افزوده می‌شود.

 برخی دیدگاه‌ها  بر این نکته تاکید دارند که چنانچه در ازای صرفه‌جویی در مصرف آب، آب صرفه‌جویی شده به جای افزایش سطح کشت، به مصرف تغذیه آبخوان‌ها ی زیرزمینی برسد و یا در بخش محیط زیست از آن استفاده شود، از جهات گوناگون مزایا و منافع بیشتری برای استان خواهد داشت که این موضوع، خود به تنهایی امکان مجزایی برای بررسی را طلب می‌کند.

اما آنچه در این میان لازم است بر آن تاکید شود این مطلب است که با توجه به مقدار آب مصرف شده در بخش‌های شرب و صنعت که حدود 10 درصد از کل میزان مصرف آب را شامل می‌شود، طبیعتاً صرفه‌جویی در این بخش‌ها نیز از نظر کمیت آب صرفه‌جویی شده نسبت به میزان صرفه‌جویی که در بخش کشاورزی می‌تواند تاثیرگذار باشد، نیست ولی لازم است.