تراژدی گودبرداری‌های غیر اصولی در گلستان/ آیا پای نظارت لنگ است؟

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، حادثه ریزش دیوار مدرسه در علی آباد کتول که روز شنبه اتفاق افتاد یکی از ده‌ها ریزش ساختمانی است که در طول سال بر اثر گودبرداری غیر اصولی در استان گلستان رخ می‌دهد.حادثه‌ای که ۲۲ دانش آموز و مربی را روانه بیمارستان کرد و می‌توانست به تراژدی غم انگیزی برای استان و حتی کشور تبدیل شود.

چند روز گذشته هم شاهد رانش کوچه‌ای در منطقه جام جم گرگان بودیم که به دلیل خاکبرداری غیراصولی اتفاق افتاد، گرچه خسارت جانی نداشت، اما بخشی از کوچه تخریب شد.

به گفته موسی الرضا صفری در هفت ماه گذشته ۴ مورد گود برداری غیر اصولی تنها در شهر گرگان منجر به بروز خسارت‌هایی شده است.

در بیشتر مواقع هر جا ریزش آواری رخ می‌دهد واژه گودبرداری غیر اصولی به عنوان متهم ردیف اول شناخته می‌شود، به گفته بابامحمدی شهردار علی آباد کتول مالک مجاور مدرسه در پایان سال گذشته درخواست پروانه ساخت از شهرداری کرده بود و کار‌های اولیه آن در شهرداری انجام شده بود و برای بررسی نقشه‌ها به نظام مهندسی معرفی شد، اما این فرد تاکنون برای اخذ پروانه به شهرداری مراجعه نکرده و نقشه‌های لازم را از نظام مهندسی شهرستان به شهرداری ارجاع نداده است.
واعظی رییس نظام مهندسی علی آباد کتول هم در این رابطه گفت: مالک باید برای پیگیری ترخیص پرونده اقدام می‌کرد و همه مستندات پرونده موجود بوده و مالک از پیگیری سرباز زده است.

استحکام مدرسه در هاله ای از ابهام 

مقصر بودن مالک زمینی که اقدام به گودبرداری غیر اصولی و بدون مجوز کرده بر کسی پوشیده نیست، اما برخی کارشناسان معتقدند این مدرسه هم از استحکام کافی برخوردار نبوده است که بر اثر گودبرداری دچار حادثه شده است.

لیوانی، مدیرکل نوسازی مدارس گلستان در این رابطه گفت: این مدرسه اگر استحکام لازم را نداشت به جز آن دیوار باید قسمت‌های دیگر هم تخریب می‌شد، اما دقیقا دیواری پایین آمد که زیرش خالی شده بود.

او با بیان اینکه این مدرسه نامه مشاور برای استحکام بنا را داشت، افزود: تایید استحکام مدارس غیر دولتی چند سالی بر عهده نظام مهندسی بود، اما از ابتدای سال ۹۹ بر اساس بخشنامه‌ای که از وزارت ارسال شد استحکام بنا را به شرکت مشاوری که رتبه آموزشی از سازمان مدیریت برنامه ریزی داشته باشد سپرده می‌شود و تمام مسئولیت‌ها بر عهده خودشان است.

لیوانی با اشاره به گودبرداری انجام شده در مجاورت مدرسه گفت: زمانی که گودبرداری انجام می شود این گودبرداری باید فاصله‌ای با ساحتمان‌های مجاور داشته باشد و از سازه نگهبان هم استفاده شود، اما هیچ کدام از این موارد رعایت نشده بود و نه تنها این گودبرداری پروانه و مجوز نداشت بلکه درزمان اجرای گودبرداری هم به مدرسه اطلاع داده نشده است.

او ادامه داد: ۵ درصد مدارس استان نیازمند بازسازی و ۱۵ درصد هم نیازمند مقاوم سازی است، اما باید به این نکته هم توجه داشت که هزینه‌های ساخت و ساز زیاد است و مجمع خیرین مدرسه ساز استان برای تامین منابع پیگیری‌های زیادی انجام می‌دهند.

تاشی مدیربازرسی آموزش و پرورش گلستان هم در این باره گفت: زمانی که برای بازدید به مدارس غیر انتفاعی مراجعه می‌کنیم اولین نکته‌ای که بررسی می‌کنیم داشتن مجوز برای مدرسه است و این مدرسه هم در سال ۹۹ نامه استحکام بنای خود را دریافت کردند.

او افزود: هیچ مدرسه‌ای در استان وجود ندارد که تخریبی اعلام شده باشد و دانش آموز در آن مشغول تحصیل باشد، البته برخی مدارس نیاز به مقاوم سازی دارند، اما اگر تخریبی اعلام شود حتی برای کار غیر آموزشی هم مجوز نمی‌دهیم و حتما باید تخریب شود و مجدد ساخته شود.

اقدامات دستگاه ها زیر ذره بین اداره کل بازرسی

اما مشهدی مدیرکل بازرسی گلستان در رابطه با حادثه ریزش دیوار مدرسه در علی آباد کتول گفت: موضوع این مدرسه از دو منظر مورد بررسی قرار میگیرد بخش نخست به مقامات قضایی استان مربوط است که ورود کرده اند و با مقصرین برخورد قضایی می‌شود.

او افزود: بخش بعدی درخصوص رعایت نکردن نظامات است که شامل قوانین، دستورالعمل‌ها و بخش نامه‌های مربوطه است و سبب وقوع حادثه شده است، در این بخش مسئولانی که نظارت بر مدارس دولتی و غیردولتی رابرعهده دارند اداره کل نوسازی مدارس و آموزش و پرورش هستندو نیز مدیران شهرداری ذیربط و نظام مهندسی ساختمان درموردساخت و سازها در محدوده شهر هستند.
مدیرکل بازرسی گلستان گفت: متاسفانه زمانی که دستگاهی وظیفه ذاتی خود را به درستی انجام ندهد هزینه‌های این کم کاری را مردم و نظام می‌پردازند و همین موضوع به سوژه‌ای در رسانه‌های معاند درداخل و خارج ازکشور تبدیل می‌شود.

مشهدی افزود: در مجاورت این مدرسه فردی بدون رعایت ضوابط و مجوز‌ها اقدام به گودبرداری غیر اصولی کرده و شهرداری در این مورد به ابلاغ چند اخطار اکتفا کرده است درحالیکه اخطار بدون پیگیری لازم برای این موضوع کافی نیست.

او افزود: در اداره کل نوسازی مدارس و در ارتباط با بررسی استحکام بنا، فرایندی معیوب از سمت وزارت خانه و ... به آن‌ها ابلاغ شده است که به موجب آن این اداره بدون استفاده از ظرفیت خودش این بررسی را به شرکت‌های مشاور برون سپاری می‌کند.

مشهدی گفت: گاهی شرکت‌های مشاوری که برای این موضوع معرفی می‌شوند ازدرجه، صلاحیت و رزومه مناسب برای این کار برخوردار نیستند، از طرفی دیگر در رابطه با ایمنی کلاس‌هایی که دانش آموزان باید در آن حضور داشته باشند کارشناسانی از آموزش و پرورش از کلاس بازدید می‌کنند و در برگه وفرم بازدید از این کلاسی که تخریب شده تمام کارشناسان بازدید کننده استحکام بنای آن را تاییدو ذیل برگه را امضا کرده اند.

او افزود: بهانه اداره کل آموزش و پرورش و اداره کل نوسازی مدارس گودبرداری غیر اصولی است که در مجاورت مدرسه انجام شده است، اما اگر این ساختمان از استحکام کافی برخوردار بود با گودبرداری اندک (چهل سانتی متر تا یک متر)، ممکن بود این ریزش اتفاق نیفتد، درهرصورت بایدمنتظرنتیجه بررسی هاباشیم تامیزان قصوروتقصیرهریک ازدستگاههامشخص شود.

اقدام برای گودبرداری کاری نیست که در خفا به دور از چشم مردم انجام شود، در تصاویر منتشر شده از محل گود برداری غیر اصولی که منجر به ریزش دیوار مدرسه شد ابعاد گود برداری کوچک به نظر نمی‌رسد و حالا این سوال مطرح می‌شود بازرسان شهرداری که وظیفه شناسایی و نظارت بر گوبرداری‌ها را دارند کجا بودند؟

مجید طاهری معاون شهرسازی و معماری شهرداری گرگان در رابطه با گودبرداری و وظایف شهرداری نسبت به عملیات گودبرداری گفت: گودبرداری به هر گونه حفاری و خاکبرداری در تراز پایین‌تر از سطح طبیعی زمین یا در تراز پایین‌تر از زیر پی ساختمان مجاور گفته می‌شود.

او افزود: در گود برداری‌های خطرناک باید جلسه‌ای با حضور طراح، نماینده شهرداری، مالک، مسئول ایمنی کارگاه گودبرداری و ... گذاشته شود و ابعاد گودبرداری مورد بررسی قرار گیرد.

اصول گود برداری

طاهری ادامه داد: صاحبخانه باید قبل از اقدام به گودبرداری با مراجعه به شهرداری مشخصات فنی خانه‌های اطراف را از شهرداری دریافت کند چراکه ممکن است یکی از خانه‌های مجاور گودبرداری دارای زیرزمین باشد و گودبرداری در آن منطقه خطرناک باشد.

او گفت: صاحب کار مکلف است ساختمان‌های خود و اطراف را بیمه مسئولیت کند تا اگر اتفاقی رخ داد مالکان کمترین خسارت را ببینند.

طاهری ادامه داد: شهرداری تمهیدات لازم در گودبرداری‌های انجام شده رابر عهده دارد و اگر گودبرداری به حال خود رها شده باشد با دریافت مجوز اقدام به پر کردن آن می‌کند، به عنوان مثال چند سال پیش گودبرداری کنار پاساژ برلیان با اجازه از مراجع قانونی پر شد.

او گفت: اگر مراحل گودبرداری طبق زمان اعلام شده به شهرداری باشد بازدید‌های منظمی از محل گودبرداری انجام خواهد شد و چنانچه مواردی خلاف قوانین رخ دهد بازرسان موظف به تعطیل کار هستند.

گرچه اتفاق رخ داده برای این مدرسه با مرخص شدن مصدومان از بیمارستان ختم به خیر شد، اما این موضوع می‌طلبد ساختار نظارت‌ها بر ساخت و ساز‌ها و گودبرداری‌ها محکم‌تر شود تا شاهد بروز چنین اتفاقاتی نباشیم.