نقش غیرقابل انکار دولت دوازدهم در ایجاد بحران آب شرب در استان گلستان/ آیا کام خشک گلستانی‌ها تَر می‌شود؟

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از تسنیم از گرگان، براساس مطالعاتی که سال‌های قبل درباره منابع و نیاز آبی گلستان انجام شده بود، بحران کمبود آب به ویژه در بخش شرب یک تهدید جدی برای استان به شمار می‌رفت. ضمن اینکه هشدار وقوع خشکسالی شدید نیز دست کم از سال قبل آن به طور مستمر اعلام می‌شد اما دولت تدبیر و امید در یک غفلت آشکار، کار چندانی را برای جلوگیری از بحران آب شرب در این استان انجام نداد و تقریبا می‌توان گفت دست روی دست گذاشت تا امروز استانی در شمال کشور اینگونه مردمانش با قطعی‌های گسترده و چندین ساعته آب شرب به ویژه در مرکز استان مواجه شوند.

اختصاص قطره چکانی بودجه برای طرح‌های آبرسانی، بلاتکلیف ماندن درخواست استان و عدم صدور مجوز برای شیرین سازی آب دریا، عدم تخصیص اعتبار کافی برای تعیین تکلیف و پر کردن چاه‌های آب غیرمجاز و غیره گواه بی توجهی وزارت نیرو به مشکلات استان گلستان در دولت گذشته است.

اتکای منابع آبی این استان به سفره‌های زیرزمینی است که برداشت‌های بی رویه و غیرمجاز، خشکسالی مکرر، عدم تغییر الگوی کشت متناسب با ظرفیت منابع آبی و اقلیم استان و غیره مشکلات کم آبی را تشدید کرده است.

مردم گلستان به ویژه در شهر گرگان، بهار و تابستان امسال را با سختی فراوانی سپری کردند؛ در برخی ایام بیشتر از 10 ساعت با قطعی آب شرب مواجه بودند و حتی حالا که دومین ماه پاییز هم رو به پایان است با افت فشار و قطعی‌های گاه و بی‌گاه آب شرب مواجه هستند.

هرچند وزارت نیروی دولت گذشته پس از 3، 4 سال که گلستان مطالعات اولیه و درخواست خود را برای دریافت مجوز شیرین سازی آب دریا به این وزارتخانه داده بود، در ماه‌های پایانی کار دولت با آن موافقت و مجوزش را صادر کرد اما عملا فرصت سوزی بزرگی در این بخش انجام داد. اگر اعتبارات کافی برای طرح‌های آبرسانی اختصاص می‌یافت و بخشی از آب شرب مردم هم از طریق آب شیرین‌کن‌ها تأمین می‌شد حتما بهار و تابستان امسال و سال‌های بعد مشکلات کم آبی در این استان به مرز بحران کشیده نمی‌شد.

سیدمحسن حسینی، مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان درباره آخرین وضعیت منابع آبی استان اظهار داشت: در سال آبی گذشته ( مهر 99 تا پایان شهریورماه 1400) میزان بارش‌ها در استان در مقایسه با متوسط درازمدت 29 کاهش یافت. در این مدت دمای هوا نزدیک 2 درجه افزایش پیدا کرد و در نتیجه تبخیر هم  بیشتر شد. این شرایط سبب شد تا آبدهی رودخانه‌های استان 40 تا 80 درصد کاهش پیدا کند و 20 درصد از ذخیره سفره‌های زیرزمینی استان نیز از دست رفت.

به گفته وی هرچند درمهرماه امسال نسبت به مهر سال قبل بارش‌ها 48 درصد بیشتر شده اما تأثیری بر آبخوان‌های استان نداشته است. ضمن اینکه وضعیت آبگیری سدها با افزایش بارش‌های یکماه اخیر 15 درصد از حجم کل مخازن سدهای استان است که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 20 درصد بود.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان با تأکید براینکه براساس اساسنامه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور تأمین آب شرب شهرها بر عهده آب و فاضلاب است، گفت: در برخی استان‌ها از جمله گلستان برای کمک به شرکت آب و فاضلاب اجرای برخی طرح‌های آبرسانی به شهرها برعهده شرکت آب منطقه‌ای قرار گرفته است.

وی توضیح داد: طرح آبرسانی بندرترکمن و گمیشان، گرگان، آزادشهر و رامیان، کلاله، روستاها و نوار مرزی استان برعهده آب منطقه‌ای قرار دارد اما در 5 سال گذشته طرح‌های آبرسانی استان مورد بی مهری قرار گرفت که ما هم هنوز متوجه علت آن نشده‌ایم.

حسینی ادامه داد: حفر و تجهیز یک حلقه چاه و اتصال آن به شبکه حدود 5 میلیارد تومان هزینه دارد اما سال گذشته فقط 14 میلیارد تومان و سال 98 حدود 11 میلیارد تومان برای 6 طرح آبرسانی استان اعتبار داده شد.

وی گفت: اما سال گذشته در زمان تصویب بودجه با پیگیری‌های نمایندگان و شرکت اقدام خوبی صورت گرفت و حدود 90 میلیارد تومان اعتبار برای طرح‌های آبرسانی دیده شده بود که 70 میلیارد تومان دیگر به آن اضافه شده است.

حسینی بیان داشت: امسال 159 میلیارد تومان برای طرح‌های آبرسانی اعتبار داریم که در 6 ماهه اول سال اقداماتی انجام شد و برای نیمه دوم و دو ماه بعد از آن هم برنامه داریم.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان اضافه کرد: در سفر مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب به استان آمد و در نشستی که داشتیم اعلام کردیم در حال حاضر 250 میلیارد تومان طرح آماده اجرا داریم که اگر اعتبار اختصاص داده شود یا حتی فقط قولش را هم بدهند ما کار را شروع می‌کنیم.

وی درباره حل مشکل کمبود آب شرب در مرکز استان گفت: برای رفع این مشکل نیاز به یکسری کارهای اضطراری داریم که شامل حفر و تجهیز چاه، احداث ایستگاه پمپاژ و ساخت مخزن است که در 6 ماهه امسال 3 حلقه چاه، یک مخرن 2 هزار مترمکعبی و یک ایستگاه پمپاژ تحویل آب و فاضلاب استان شد. برای نیمه دوم سال هم حفر و تجهیز 4 حلقه چاه، مخزن 20 هزار مترمکعبی و بخشی از شبکه انتقال در دستور کار قرار دارد. علاوه براین 7 حلقه چاه دیگر برای احداث داریم که نیاز به اعتبار دارد.

حسینی درباره سد میرداماد که پس از سال‌ها تلاش در لایحه بودجه 1400 دارای ردیف اعتباری شده است، اظهار داشت: ساخت این سد در صورت تأمین بموقع اعتبارات 4 تا 5 سال زمان نیاز دارد. درباره شیرین سازی آب دریا را هم که در ماه‌های آخر دولت مجوزش به استان داده شد، مطالعات اجمالی انجام شده و دنبال جذب سرمایه گذار هستیم که این کار هم دو سه سال طول می‌کشد.

به گفته وی براساس مطالعات انجام شده در سال 1425 استان گلستان نیاز به 180 میلیون مترمکعب آب دارد اما با وضعیت آبخوان‌ها و شیوه کنونی کشاورزی، سفره‌های آب زیرزمینی منبع پایداری برای تأمین آب شرب نخواهند بود.

طبق مطالعات انجام شده و طرح جامع آبرسانی استان در افق 1425 باید 70 میلیون مترمکعب آب از منابع زیرزمینی  ( یعنی نصف وضعیت کنونی) تأمین شود. 60 میلیون مترمکعب آن از طریق سدها و 50 میلیون مترمکعب آن از طریق شیرین سازی آب دریا تأمین شود.