کار ثبت جهانی دیوار دفاعی گرگان به کجا رسید

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از تسنیم از گرگان ، دیوار دفاعی گرگان که بعد از دیوار چین، طولانی‌ترین دیوار تاریخی در دنیا به شمار می‌رود 200 کیلومتر طول دارد که از کوه‌های خراسان آغاز می‌شد، در شمال رودخانه گرگان امتداد پیدا می‌کرد و به دریا خزر منتهی می‌شد.

دیوار دفاعی گرگان، یکی از شاهکارهای منحصربه فرد معماری ایرانی در دوره ساسانی به شمار می‌رود؛ دیواری که به واسطه آجرهای قرمز رنگش به " مار سرخ" هم مشهور بوده است.

آن طور که برخی باستان شناسان خارجی از جمله پروفسور تونی ویلکینسون می‌گوید این دیوار آجری قبل از دیوار چین ساخته شده است. برخلاف فرض عمومی، همه بخش‌های دیوار چین در قرن سوم پیش از میلاد ساخته نشده بلکه بخش اصلی و زیاد آن در قرن 16 میلادی ساخته شده است یعنی 1000 سال بعد از دیوار دفاعی گرگان.

بررسی‌های کاوشگران نشان می‌دهد که دیوار دفاعی گرگان فقط یک سد دفاعی نبوده بلکه یک سامانه پیچیده آبرسانی هم داشته است.

کاوش‌های باستان شناسی که در مسیر دیوار انجام شده، منجر به پدیدار شدن بخش‌هایی از کوره‌های آجزپزی شده است. کوره‌هایی که در فاصله‌های بسیار نزدیک به هم قرار داشتند و آجرهای موردنیاز ساخت دیوار را تأمین می‌کردند. با توجه به اینکه اراضی کشاورزی این دیوار را احاطه کرده امروز دیگر نمی‌توان اثری از این کوره‌ها را بر روی زمین مشاهده کرد.

علاوه بر این در طول دیوار دفاعی گرگان 38 پادگان واقع شده بود که تخمین زده می‌شود 30 هزار سرباز از دیوار نگهبانی می‌کردند. خندقی در مقابل دیوار به عمق 5 متر و ده‌ها کیلومتر طول هم ایجاد شده بود که کار دفاع از دشت حاصلخیز گرگان را در مقابل اقوام بیابانگرد آسیای میانه موسوم به " هون‌ها"، آسان می‌کرد.

اما موضوع ثبت جهانی دیوار دفاعی گرگان چند سالی است که به یک مطالبه جدی در استان گلستان به ویژه در گرگان تبدیل شده تا جایی که نماینده ولی فقیه در استان از مسئولان دولت یازدهم و دوازدهم و البته در دیدارهای اخیر با مدیران دولت سیزدهم خواسته برای ثبت جهانی این اثر تاریخی اقدام کنند.

اما ثبت جهانی یک اثر تاریخی نیازمند داشتن یکسری مقدمات و رعایت برخی الزامات است، هنوز حریم دیوار دفاعی گرگان مشخص نشده، تصویربرداری هوایی آن برای تهیه نقشه تکمیل نیست و برخی ایرادات دیگر هم وجود دارد که باید گام به گام و البته با سرعت بیشتری نسبت به رفع آنها اقدام کرد.

در همین باره حمید عمرانی رکاوندی مدیر پایگاه دیوار دفاعی گرگان در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت: پرونده اولیه ثبت جهانی دیوار دفاعی گرگان تا 31 شهریورماه امسال که مهلت داشتیم، برای یونسکو ارسال شده است و منتظر هستیم نتیجه بررسی‌ها اعلام شود.

وی درباره تهیه نقشه‌های هوایی از مسیر دیوار دفاعی گرگان هم گفت: قرار است در صورت صدور مجوز پرواز و تدارک مقدمات اجرایی آن، تا آخر آذرماه تصاویر هوایی برای تهیه نقشه‌ها گرفته شود.

عمرانی رکاوندی در مورد احداث پایگاه دیوار دفاعی گرگان در گمیشان بیان داشت: ما نیاز به مرکزی داریم که بتواند خدمات حفاظتی، پژوهشی و گردشگری درخصوص دیوار گرگان که دیوار تمیشه کردکوی را هم شامل می‌شود، ارائه دهد. برای همین پایگاهی را پیش بینی کردیم که قرار بود با توجه به محرومیت گمیشان در آن منطقه ساخته شود. پیمانکار پروژه انتخاب و کار شروع شده است و اکنون در فاز اول هستیم تا فونداسیون را بالا بیاوریم.

وی ادامه داد: پرونده اولیه ثبت جهانی دیوار دفاعی گرگان تا 31 شهریورماه امسال کامل و تحویل دفتر ثبت جهانی شده است. این پرونده اولیه و موقتی است، پس از مطالعه و بررسی پرونده، اگر ایرادات و مشکلاتی وجود داشته باشد، پرونده برگشت داده خواهد شد و ما فرصت داریم تا نواقص را برطرف کنیم.

مدیر پایگاه دیوار دفاعی گرگان گفت: ما منتظر پاسخ هستیم و این فرآیند حداقل 6 ماه طول می‌کشد و تا آخر زمستان باید صبر کنیم تا نتیجه بررسی‌ها مشخص شود.

وی خاطرنشان کرد: قبل از تکمیل پرونده ثبت جهانی باید اقدامات اولیه را انجام دهیم. بسترسازی برای زیرساخت‌های گردشگری، نصب تابلو، تعیین و تصویب حریم دیوار، ساماندهی کارگاه‌های کاوش و تبدیل به سایت موزه و غیره از اقداماتی است که باید انجام شود که البته همه اینها نیازمند تأمین اعتبار است.

عمرانی رکاوندی این را هم گفت که علاوه بر دیوار دفاعی گرگان، هگمتانه همدان و ماسوله گیلان هم کاندیدای ثبت جهانی هستند و ما باید اقدامات خود را به صورت کامل انجام دهیم و امیدوار باشیم از سوی ایران، دیوار دفاعی گرگان برای ثبت جهانی به یونسکو معرفی شود.