تالاب ۲۰ هزار هکتاری گمیشان در آرزوی آب

به گزارش گلستان ۲۴؛ تالاب بین المللی گمیشان از نظر زمین ساختی در منطقه "پلایا " قرار دارد و به تعبیری دیگر جزو سواحل آبگیر محسوب می‌شود و به همین دلیل از نظر طبقه بندی تالاب‌های کنوانسیون رامسر جزو تالاب‌های دریایی – ساحلی است.

این موقعیت نشان می‌دهد که تالاب گمیشان از طرف شرق دریافت کننده خروجی سیلاب‌های اترک و آق قلا و از طرف غرب متاثر از آب دریای خزر بویژه در دوره‌های افزایش و یا بالا آمدن آب دریا است و در این شرایط نقش مهم و طبیعی این تالاب در کنترل سیلاب‌ها نمایان می‌شود.

آغاز دوره خشکسالی

عقب نشینی آب دریای خزر، کاهش دبی روخانه‌های منتهی به خلیج و حفر چاه‌های متعدد مجاز و غیرمجاز کشاورزی در حاشیه تالاب بین المللی گمیشان، آرام آرام جذابیت‌های این آبگیر را از بین برد و وسعت آن را کمتر کرد.

به گفته کارشناسان حوزه محیط زیست گلستان، تشدید کم‌آبی و خشک‌شدن بخش‌هایی از تالاب گمیشان در سال‌های اخیر، این زیستگاه منحصر به فرد را با چالش مواجهه کرده و احیای این پهنه آبی را برای جلوگیری از آسیب‌های متعدد طبیعی و زیستی ضروری می‌کند.

یکی از آسیب‌های جدی خشک شدن خلیج گرگان، تبدیل آن به مرکزی برای ایجاد ریزگرد است.

تشدید کم‌آبی و خشک‌شدن بخش‌هایی از تالاب گمیشان طی سال‌های اخیر، این منطقه را آبستن شیوع طوفان ریزگرد کرده که مدیران بومی و استانی در تلاش هستند با انجام راهکار‌های مختلف ضمن نجات این پهنه آبی از مرگ حتمی، آثار ناگوار ریزگرد‌ها را کاهش دهند.

تالاب بین المللی گمیشان با ۲۰ هزار هکتار مساحت از جمله مناطق مستعد ایجاد ریزگرد است که در سال‌های گذشته شرایط وخیمی را پشت سر گذاشته و به طور تقریبی بیش از نیمی از وسعت این اکوسیستم آبی خشک شده است.

تامین حق آب ورودی این تالاب با احداث کانال‌های فرعی، کشت انواع گیاهان مرتعی و شورپسند در کنار ایجاد بادشکن‌های مشجر و درختکاری از جمله راهکار‌های در حال اجرا برای در امان ماندن شهر‌های شمالی و غربی استان از ریزگرد است.

نجات تالاب گمیشان

پژوهشگر محیط زیست در گلستان گفت: نجات تالاب بین المللی گمیشان از کم آبی نیازمند توجه ویژه است.

رمضانعلی قائمی  می گوید: تالاب گمیشان به دلیل موقعیت مکانی خاص در شمال غرب استان که در اثر پیشروی آب دریای خزر به وجود آمده، یکی از تالاب‌های ساحلی و مهم کشور به شمار می‌رود.

به گفته او وجود ۱۴ هزار هکتار از مساحت ۲۰ هزار هکتاری تالاب گمیشان جزو منطقه شکار ممنوع، یکی دیگر از ویژگی‌های آناست و در این منطقه شکار ممنوع، بسیاری از ماهیان خزری و پرندگان مهاجر و کمیاب و در حال انقراض زندگی می‌کنند که در سال‌های اخیر با گسترده شدن خشکسالی آسیب زیادی دیدند.

این پژوهشگر محیط زیست گفت: سفر هیات دولت به گلستان بهترین فرصت برای تبیین وضعیت این تالاب در پایداری توسعه منطقه و دریافت مصوبات لازم است.

او می گوید: احیای این تالاب به انتقال آب و اصلاح کانال‌های ایجاد شده احتیاج مبرم دارد که در این مسیر تامین امکانات و ماشین آلات اجرای این طرح‌ها ضروری است.

به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان این تالاب با ارزش از ۱۰ سال قبل دچار تهدید خشکی شده که برای نجات آن باید حمایت همه جانبه انجام شود.

محمدرضا کنعانی گفت: خشک شدن تالاب گمیشان باعث شد این منطقه به یکی از کانون‌های سه هزار هکتاری گرد و غبار و ریزگرد در گلستان تبدیل شود.

او می گوید: تالاب بین المللی گمیشان مستعدترین نقطه گلستان برای ایجاد کانون گرد و غبار به شمار می‌رود.

کنعانی گفت: یکی از مشکلات تالاب گمیشان کاهش محسوس آب ناشی از کم شدن تراز آب دریای خزر است که برای کیفیت بخشیدن به آب تالاب گمیشان تدابیری از جمله جمع آوری فاضلاب در گمیش تپه باید پیش بینی و اجرا شود.

او می گوید: جلوگیری از تصرفات در تالاب و تعیین حد بستر و تصرف قانونی، از دیگر نیاز‌های ضروری برای بقای تالاب گمیشان است و علاوه بر آن باید برای برقراری ارتباط دریا و تالاب از پمپاژ آب دریا به این پهنه آبی استفاده کرد.

تالاب گمیشان نخستین منطقه در گلستان به شمار می‌رود که هر ساله پذیرای شمار کثیری از مهاجرت پرندگان از نواحی شمالی سرد سیبری برای عبور یا زمستان گذرانی است.

تالاب گمیشان با مساحت حدود ۲۰ هزار هکتار در حوزه شهرستان گمیشان و در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غرب گرگان در حاشیه شرقی دریای خزر واقع بوده و افزون بر ۱۴ هزار هکتار آن منطقه شکار و صید و تیراندازی ممنوع است.

منبع: ایرنا