​لکه‌های قرمز رنگ پوستی یا خونریزی‌های نامتعارف در بدن

«مردم نگران نباشند و تحت تأثیر مطالب منتشر شده در فضای مجازی قرار نگیرند» این، صریح‌ترین واکنش مسوولان وزارت بهداشت به ماجرای شیوع تب کریمه کنگو در بعضی شهرهای ایران است. ماجرایی که با انتشار ویدیویی کوتاه از دفن فردی با شرایط خاص که گفته می‌شود قربانی این بیماری در مبارکه اصفهان شده است، داغ‌تر شد و پیام‌ها و آمار مختلفی از شیوع این بیماری و تعداد قربانیان آن هرروز در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌های تلفن همراه دست به دست شد تا آن را تبدیل به یکی از داغ‌ترین سوژه‌های بهار امسال کند.

با این حال اما دکتر «ایرج حریرچی» می‌گوید جایی برای نگرانی نیست: « از سال ۱۳۷۷ که اولین مورد بیماری در کشور دیده شد یعنی ۲۰ سال است که این بیماری رصد می‌شود و داروی این بیماری در کشور وجود دارد و تمام بیماران به صورت رایگان درمان می‌شوند.»

به گفته حریرچی، در موارد اخیر به جز یک مورد که ناشی از بی احتیاطی در کشتارگاه بوده است، مشکل دیگری وجود نداشته و تمام افرادی که در آن کشتارگاه بودند  رایگان درمان شدند: «ما مراقبت‌های بهداشتی درمانی را براساس پروتکل‌های موجود انجام می‌دهیم و مردم نگران نباشند.»

سخنگوی وزارت بهداشت البته در عین حال گفت: «مردم باید از گوشت‌هایی که از مراکز معتبر و مورد تأیید دامپزشکی تهیه می‌شود استفاده و از خرید گوشت ذبح مستقیم خودداری کنند.»

او گفت:«این بیماری از طریق گزش کنه و آلودگی از طریق لاشه خونی منتقل می‌شود و در شرایط بیمارستانی نیز ممکن است از طریق فرد مبتلا به مراقبت کننده منتقل شود.»

حریرچی درباره ویدیوی منتشر شده هم این طور ابراز نظر کرد: «آنچه مربوط به دفن یک مورد فوت شده درعمق سه متری و با شرایط خاص در فضای مجازی منتشر شده به دلیل اطمینان از کنترل بیماری بوده است.» سخنگوی وزارت بهداشت گفت: موارد مرگ ناشی از ابتلا به این بیماری در جهان ۳۰ درصد و در کشور ما ۱۵ درصد است.

از سوی دیگر، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، در گفت و گو با «مهر» آخرین آمار قربانیان تب کریمه کنگو در ایران را این طور اعلام کرد: « تا کنون ۳۱ نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند و ۳ نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.»

دکتر «محمد مهدی گویا» با اشاره به ورود دام‌های قاچاق از مرزهای شرقی و غربی کشور، گفت: «بیشترین افراد مبتلا در این مناطق ساکن هستند.»

«گویا» هم البته توصیه به هموطنان برای خرید گوشت قرمز از مراکز مطئمن و معتبر را مورد توجه قرار داد و گفت:« افرادی که با دام زنده در ارتباط هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.»

به گفته رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، بیماری تب کریمه کنگو یک عفونت ویروسی است که جزو دسته تب‌های خونریزی دهنده ویروسی محسوب می‌شود و از طریق تماس با حیوان آلوده به صورت مستقیم و غیر مستقیم، به انسان منتقل می‌شود.

اشاره دکتر گویا درباره پراکندگی جغرافیایی مبتلایان به تب کریمه کنگو، اما در گفت وگوهای مسوولان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور رنگ دیگری دارد.

از یک سو رئیس گروه پیشگیری از بیماری‌های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفته است: «دو فرد مبتلا به تب کریمه کنگو در مشهد شناسایی شده و تحت درمان قرار دارند.»

خانم «زهرا نهبندانی» با اشاره به شیوع تب واگیردار کریمه کنگو گفته است: «تا امروز در مشهد از بین بیمارانی که مشکوک به تب کریمه کنگو بوده‌اند تنها ابتلای دو شخص به این بیماری اثبات شد که مراحل اولیه درمان ‌آن‌ها صورت گرفت و در سلامت به سر می‌برند.»

او این را هم گفته است: «هرساله در تمام استان‌های کشور تب کریمه کنگو اتفاق می‌افتد و خراسان رضوی به دلیل وجود دام از این قاعده مستثنی نیست و شیوع بیماری همزمان با فصل فعالیت کنه‌ها از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد و اوایل تیرماه ادامه دارد.»

به گفته رییس گروه پیشگیری از بیماری‌های واگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، در سال گذشته ۴ مورد مبتلا به این بیماری واگیردار در خراسان رضوی گزارش شد که همگی درمان شدند و مورد فوتی وجود نداشته است.

اما از سویی دیگر، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، به عنوان یکی از اصلی‌ترین استان‌های شیوع تب کریمه کنگو در سال جاری، آمار مبتلایان در این استان را این طور بیان کرده است: «چهار نفر مشکوک به تب کریمه کنگو در اصفهان شناسایی شدند که یک نفر مشکوک به این بیماری فوت و یک نفر مرخص شد.»

آقای «غلامرضا اصغری» دیروز درباره ابتلای چهار نفر به تب کریمه کنگو در اصفهان و صحت و سقم این خبر، گفت: «چهار نفر مبتلا به این بیماری نداریم بلکه چهار نفر مشکوک به این بیماری هستند و درمان را با شک آغاز کردیم که یک نفر در چادگان مرخص شد، یک نفر فوت کرد و دو نفر در حال درمان هستند.»

به گفته اصغری، تب کریمه کنگو یک پروتکل درمانی دارد که افراد مشکوک به این بیماری با تب و علائمی مشابه سرماخوردگی مراجعه می‌کنند و پس از یک هفته بدن آنها شروع به خونریزی می‌کند.

رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به آخرین وضعیت بیماران مشکوک به تب کریمه کنگو در استان اصفهان گفت: «پاسخ آزمایش یکی از افراد مشکوک منفی آمده و فرد مورد نظر ویروس ندارد و متاسفانه خبری که در این رابطه توسط یک خبرگزاری مبنی بر یک مورد مشکوک به بیماری تب کنگو در شاهین‌شهر، منتشر شده، صحت ندارد.»

وی افزود: متاسفانه این خبر به نقل از رئیس شبکه دامپزشکی شهرستان مذکور منتشر شده است؛ درحالی که دامپزشکی فقط در مورد دام و ماکیان می‌تواند اظهارنظر کند و چنین اظهار نظر و نحوه اطلاع رسانی نه تنها مفید فایده نیست بلکه موجب تشویش اذهان عمومی و نگرانی نابجای اجتماعی می‌شود، به‌خصوص که اصل خبر صحت ندارد.

از سویی دیگر استاندار تهران هم درباره شیوع بیماری تب کریمه کنگو در استان تهران گفته است: «تاکنون گزارشی از ابتلا به این بیماری در سطح استان داده نشده است البته با توجه به اینکه این بیماری از گوشت قرمز آلوده آغاز می‌شود اعلام کرده‌ایم که این موضوع در سطح استان با حساسیت رصد شود.»

به هرحال به نظر می‌رسد رعایت توصیه‌های متخصصان برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، می‌تواند راهگشاتر از هر عدد و رقم و تکذیبی باشد. آن طور که پزشکان می گویند، هر فردی که با علایم عمومی مانند تب و سردرد، ضعف عمومی بدن، بی‌حالی، استفراغ یا علائم شدیدتر مانند قطع نشدن تب طی چند روز متوالی، لکه‌های قرمز رنگ پوستی یا خونریزی‌های نامتعارف در بدن مواجه شد، مشکوک به تب کریمه کنگوست و باید به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی مراجعه کند تا تحت درمان قرار گیرد.

ابهامات و شایعات آن

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت با تکذیب انتشار بیماری تب کریمه کنگو از طریق خوردن گوشت آلوده، تاکید کرد: برخی فکر می‌کنند که خوردن گوشت آلوده می‌تواند منجر به انتشار این بیماری شود؛ این موضوع را قویا تکذیب می‌کنم زیرا تنها عامل ابتلا به این بیماری تماس با لاشه و خون تازه حیوان بیمار است.

محمد مهدی گویا با بیان اینکه تب کریمه کنگو یک بیماری مشترک بین انسان و حیوانات به شمار می‌رود، گفت: این بیماری در اصل مخصوص حیوانات است؛ طیف گوناگونی از حیوانات شامل حیوانات وحشی و اهلی مثل گوسفند، بز و گربه قابلیت میزبانی ویروس تب کریمه را دارند.

وی گفت: بیماری CCHF یا تب کریمه در بیشتر مواقع توسط کنه منتقل می‌شود که همه‌گیری بالایی هم دارد. شش ماه اول سال و در گرمای هوا، شرایط مناسبی برای رشد این ویروس به‌حساب می‌آید. خوشبختانه با تشخیص به‌ موقع این ویروس می‌توان فرد مبتلا را به‌طور کامل درمان کرد و تمام داروهای آن در کشور موجود است.

گویا با بیان اینکه این بیماری قدمتی ۲۰ ساله در کشور دارد، یادآور شد: این بیماری برای نخستین بار در سال ۷۸ در کشور دیده شد، سالیانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ مورد به این بیماری مبتلا می‌شوند. بیماری تب کریمه کنگو در ۳۰ درصد موارد حتی با اقدامات درمانی با مرگ‌ومیر مواجه بوده و کشنده است. در طول امسال بیش از ۳۰ نفر در کشور به این بیماری مبتلا شدند که از این تعداد ۳ مورد فوتی گزارش شده است.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت با بیان اینکه علائم این بیماری بسته به نوع انتشار متفاوت است، افزود: این بیماری یا از طریق کنه یا از طریق کشتار در فضایی خارج از کشتارگاه به انسان منتقل می‌شود. در صورت انتشار با کنه، با کوچک‌ترین گزشی، این خون آلوده از کنه به انسان منتقل می‌شود. به این ترتیب کسانی که در دامداری و قصابی‌ها هستند، مستعد ابتلا به این بیماری هستند. در نوع دوم، اگر کشتار دام در کشتارگاه صورت گیرد جای نگرانی نیست، هشدار زمانی است که دام در کوچه و خیابان کشتار شود که موجب آلودگی افراد تحت تماس می‌شود.

گویا با تکذیب انتشار این بیماری از طریق خوردن گوشت آلوده تاکید کرد: برخی فکر می کنند که خوردن گوشت آلوده می تواند منجر به انتشار این بیماری شود که این موضوع را قویا تکذیب می کنم، زیرا تنها عامل ابتلا به این بیماری تماس با لاشه و خون تازه حیوان بیمار است، لذا گوشت پخته هیچ بیماری را منتقل نمی‌کند.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت در ادامه با اشاره به علائم این بیماری، گفت: علائم این بیماری در انسان بین یک تا سه روز ظاهر می شود که شامل تب و لرز، سردرد، کوفتگی، اسهال و استفراغ به مدت ۳ تا ۵ روز و بعد از آن خونریزی زیر پوستی، وجود خون در مدفوع و دستگاه تناسلی و دستگاه گوارش آغاز می‌شود که در نهایت موجب مرگ فرد بیمار می‌شود.

وی افزود: این بیماری پیش زمینه‌ای دارد و عملا بیماری افراد عادی نیست و تنها افرادی که به نوعی با دام در ارتباط هستند و حتی دام را به صورت زنده کشتار و مصرف کرده‌اند می‌توانند نسبت به ابتلا به این بیماری مشکوک باشند.

گویا ادامه داد: ما در مدت ۲۰ سال گذشته از همه شیوه‌های اطلاع رسانی برای بالابردن سطح آگاهی مردم استفاده کرده‌ایم، کسانی که بر اثر ابتلا به این بیماری فوت می‌کنند، پس از فوت باید به گونه‌ای دفن شوند که دیگران را آلوده نکنند و غسال‌ها باید دقت بیشتری داشته باشند تا هنگام شستشو و دفن متوفای مبتلا، به این بیماری مبتلا نشوند.