حذف یارانه ثروتمندان؛ قانونی که معطل مانده است/ کوتاهی دولت در شناسایی پردرآمدها

گزارش گلستان ۲۴؛ سامان یافتن پرداخت یارانه‌ها و حذف یارانه ثروتمندان یکی از ضروریات اجتناب‌ناپذیر تحقق عدالت اقتصادی در کشور است؛ امری که مسئولیت آن بر عهده دولت است. اساسا فلسفه پرداخت یارانه نقدی نیز آن است که فقرا و مستضعفان جامعه سهم بیشتری از منابع عمومی پیدا کنند.

الزام قانونی دولت به حذف یارانه ثروتمندان
مجلس شورای اسلامی از سال ۹۴ به این سو، در قالب مصوبات قانون بودجه سالیانه، به دولت این اختیار را داد که با شناسایی دهک‌های پردرآمد، اقدام به حذف آن‌ها از فهرست یارانه‌بگیران نقدی کند؛ اما دولت تا سال ۹۷ در اجرای این تکلیف قانونی، کوتاهی و اهمال کرد؛ تا اینکه نماینگان مجلس هنگام تصویب بند‌های مرتبط با بودجه ۹۸، تکلیف قانونی دولت در شناسایی و حذف یارانه نقدی ثروتمندان را الزامی کردند.

نمایندگان مجلس در تاریخ چهارم اسفند ۹۷، در ادامه بررسی جزئیات بخش درآمدی بودجه ۹۸، با جز (۱) بند (الف) تبصره (۱۴) این لایحه موافقت کردند و به موجب این مصوبه، دولت موظف شد با استفاده از کلیه بانک‌های اطلاعاتی در اختیار، نسبت به شناسایی و حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه‌بگیران اقدام کند.

صدور مصوبه مرتبط با حذف یارانه پردرآمدها توسط دولت بعد از گذشت ۴ ماه از سال
در ۱۹ تیر ۹۸، بعد از گذشت ۴ ماه از سال جاری، هیئت دولت بالاخره مصوبه مرتبط با تکلیف قانونی شناسایی و حذف یارانه نقدی ثروتمندان را صادر و «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» را مکلف کرد تا با همکاری «وزارت ارتباطات»، «سازمان هدفمندی یارانه‌ها» و «وزارت کشور» طی دستورالعملی که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه تهیه می‌کند، نسبت به شناسایی و حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی اقدام کند.

مطابق با مصوبه هیئت دولت، باید در تاریخ ۱۹ مرداد ۹۸، دستورالعمل «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» برای شناسایی و حذف یارانه نقدی ثروتمندان تدوین می‌شد؛ اما تا لحظه نگارش این گزارش هنوز خبری دال بر تهیه و تدوین این دستورالعمل مخابره نشده است.

تمهید مقدمات برای شناسایی سه دهک پردرآمد
در همین رابطه، محمد خدابخشی عضو هیئت رئیسه «کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس» به خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری میزان، گفت: بر اساس اظهارات مسئولان دولتی از جمله محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، دولت و مشخصا «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» در حال تمهید مقدمات و ایجاد سامانه جامع برای شناسایی سه دهک پردرآمد جهت حذف از فهرست یارانه بگیران نقدی هستند.

این نماینده مجلس تصریح کرد: در سامانه‌ای که از سوی دولت راه‌اندازی خواهد شد، درآمد خانوارها و فهرست دارایی‌های آنها مشخص می‌شود تا یارانه فقط به گروه‌های هدف و نیازمند تعلق گیرد.

چند میلیون نفر شرایط دریافت یارانه نقدی را ندارند؟
خدابخشی به خبرنگار میزان گفت: در حال حاضر حدود ۷۸ میلیون نفر یارانه نقدی دریافت می‌کنند که با شناسایی سه دهک پردرآمد، حدود ۲۳ میلیون نفر را می‌توان از فهرست یارانه‌بگیران خارج کرد.

حصول ۱۲ هزار میلیارد تومان با حذف یارانه سه دهک پردرآمد
این عضو هیئت رئیسه «کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس» در پاسخ به این سوال خبرنگار میزان که با حذف سه دهک پردرآمد از فهرست یارانه بگیران، چه میزان منابع برای صرف در امور تولیدی مطابق قانون بودجه، حاصل خواهد شد؟ گفت: از حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان یارانه در نظر گرفته‌ شده برای پرداخت در سال ۹۸، برای هر دهک حدود ۴ هزار میلیارد یارانه تخصیص می‌یابد که با حذف سه دهک پردرآمد، حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان حاصل می‌شود و می‌توان این منبع را برای رونق تولید به کار گرفت.

ابهام در تعداد پردرآمدهای حذف شده از دریافت یارانه
«هنوز مشخص نیست که دولت به طور دقیق یارانه چه تعداد از پردرآمد‌ها را حذف کرده و وزارت تعاون آمار دقیقی از تعداد افرادی که در دهک‌های بالا و پردرآمدی بوده‌اند و یارانه‌شان را حذف کرده است، ارائه نمی‌دهد»؛ این بخشی از سخنان قاسم ساعدی عضو کمیسیون انرژی مجلس در مصاحبه با خبرگزاری رسمی قوه مقننه است.

به گفته این نماینده مجلس، هر گاه از مسئولان درباره میزان دقیق حذف یارانه پردرآمد‌ها سؤال می‌شود، به پاسخ‌های کلی اکتفا می‌کنند و حتی بعضا آمار‌های کلی ارائه می‌دهند و اصلا به طور شفاف مشخص نیست که چه میزان از یارانه پردرآمد‌ها حذف شده است.

یارانه حداقل ۵ میلیون ۵۰۰ هزار نفر باید قطع شود
از سویی دیگر، محمد حسین قربانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به خبرگزاری رسمی قوه مقننه گفته است طبق برآورد‌های انجام شده، یارانه حداقل ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر، با توجه به کاهش منابع هدفمندی یارانه‌ها، می‌بایست حذف شود چرا که دولت نمی‌تواند بیش از ۴۳ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی هزینه کند.

به گفته این نماینده مجلس، اگر میزان مبلغ حاصله از حذف یارانه افراد پردرآمد در راستای ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان هدایت شود، بخشی از مشکلات حوزه اشتغال برطرف خواهد شد، به طوری که ۱۲۰ هزار میلیارد ریال از محل حذف یارانه پردرآمدها، در بخش اشتغال هزینه خواهد شد.

قربانی می‌گوید: البته تاکنون دولت در زمینه حذف یارانه نقدی ثروتمندان اقدامی انجام نداده و نمایندگان مجلس توقع دارند دولت در خصوص حذف پردرآمد‌ها از فهرست یارانه‌های نقدی تصمیم جدی اتخاذ کند.

به هر ترتیب باید منتظر ماند دید دولت چه زمانی می‌خواهد از سامانه خود برای شناسایی پردرآمدها رونمایی کند تا سپس نوبت به حذف آنها از فهرست‌ یارانه‌بگیران فرا برسد و بدین ترتیب به بخشی از قانون بودجه ۹۸، جامه عمل پوشانده شود و حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان منابع بیشتر برای رونق تولید تخصیص یابد؛ فعلا که با گذشت ۶ ماه از سال خبری از سامانه مورد اشاره نیست و مشخص نیست با این روند، آیا حذف ثروتمندان از فهرست یارانه‌بگیران در سال جاری محقق می‌شود؟

/میزان