کم‌وکاست طرح‌های مشاغل خانگی

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایسنا، ایران با وجود داشتن جمعیتی هوشمند و مستعد درکنار منابع طبیعی فراوان، تولید ناخالص پایینی دارد و نسبت قابل‌توجهی از نیروهای جوان و تحصیل‌کرده‌اش از نعمت اشتغال محروم‌اند. یکی از راه‌های مقابله با بیکاری و کاهش آن، خوداشتغالی است. خوداشتغالی فعالیت بخش خصوصی و غیررســمی اقتصاد اســت که می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش بیکاری داشته باشد.

به‌منظور تحقق این امر، دستگاه‌های حمایتی سعی دارند تا با فراهم آوردن زمینه اشتغال برای افراد تحت پوشش، امکان خودکفایی آن‌ها را فراهم کنند که در این میان کمیته امداد به‌عنوان گسترده‌ترین دستگاه حمایتی در چارچوب طرح اشتغال و خودکفایی این هدف را دنبال می‌کند.

ازجمله فعالیت‌های این نهاد، تشویق به ایجاد کسب‌وکارهای خرد و خانگی است که مجموعه فعالیت‌های تولیدی، خدماتی و یا اقتصادی را در برمی‌گیرد و با شــرایط و ضوابط مشــخص به‌صورت انفرادی، خانوادگی و جمعی برای ایجاد یا توســعه اشتغال و خودکفایی مددجویان از طریق پرداخت تسهیلات مالی اجرا می‌شود. در ایران به‌رغم تمام مزیت‌ها و قابلیت‌های متنوعی که برای طرح‌های اشتغال‌زای کمیته امداد در نظر گرفته‌شده اما این طرح‌ها در رســیدن به اهداف تعیین‌شده بــا مشکلاتی از قبیل دگرگونی سیاست‌های دولت و به‌کارگیری سیاست‌های سلیقه‌ای، ناسالم بودن محیط کسب‌وکار، بی‌ثباتی مدیــران و کارفرمایان دولتی و وجود قوانین نامناســب و غیرحمایتی، مواجه هســتند که بایستی به دقت مورد توجه قرار گیرند.

برای بررسی بیشتر این موضوع، گروهی از محققان کشور از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان یک مطالعه علمی پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن به آسیب‌شناسی طرح کسب‌وکارهای خرد و خانگی کمیته امداد پرداخته شده است.

در این پژوهش کاربردی، 321 نفر از مددجویان کمیته امداد در طرح‌های اشتغال‌زای کشاورزی، دامپروری و صنایع‌دستی استان گلستان مشارکت داشته و با استفاده از پرسشنامه، داده‌های مورد نیاز پژوهشگران را فراهم آورده‌اند.

بررسی‌های این پژوهش نشان می‌دهند که طرح‌های اشتغال‌زای کمیته امداد، دارای نقاط ضعف، نقاط قوت و فرصت‌های خاص خود هستند. ازاین‌رو باید راهبردهایی را برگزید که به دنبال چیره شدن بر نقاط ضعف طرح‌ها و یافتن فرصت‌های جدید باشند.

آن گونه که محمدرضا محبوبی، محقق و دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و همکارانش در این تحقیق می‌گویند: «مهم‌ترین نقطه قوت چنین طرح‌هایی، استفاده از نیروی کار سایر اعضای خانواده و ایجاد زمینه کار خانوادگی است. در مقابل، مهم‌ترین نقطه‌ضعف آن‌ها، ناکافی بودن اطلاعات و مهارت‌های فنی و تخصصی مددجویان جهت راه‌اندازی کسب‌وکار است».

به گفته این متخصصان، «مهم‌ترین فرصت درخصوص چنین طرح‌های کسب‌وکاری شامل فراهم بودن زمینه برخورداری از آموزش‌های رایگان فنی و حرفه‌ای است و مهم‌ترین تهدید نیز به واردات بی‌رویه محصولات مشابه با قیمت کمتر مربوط می‌شود».

در این تحقیق، به منظور بهبود وضعیت طرح‌های کسب‌وکار کمیته امداد، پیشنهاداتی نیز به شرح زیر ارائه شده‌اند:

- تأمین و تدارک حمایت‌های مالی و اعتباری کمیته امداد از طریق وام‌های کم‌بهره در مراحل اولیه ایجاد کسب‌وکار و حل مشکل کمبود نقدینگی برای توســعه کسب‌وکار

- ساماندهی بازارهای محلی توسط کمیته امداد و حمایت از تولیدات کسب‌وکارهای خانگی و حذف دلالان در چرخه بازارســانی محصول

- برنامه‌ریزی برای شناسایی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های هر یک از مناطق استان درباره ساماندهی کسب‌وکارهای خانگی

- پیش‌بینی و اجرای برنامه‌های ترویجی و آموزشی با هدف ارتقای دانش، بینش و مهارت اعضای خانواده‌های روستایی و افزایش روحیه کارآفرینی در بین مددجویان

- برندسازی محصولات تولیدی مددجویان و فراهم کردن زمینه مؤثر برای حضور کارآفرینان مشاغل خانگی در نمایشگاه‌ها برای عرضه محصولات تولیدی خود

- توســعه انواع پوشش‌های بیمه ای برای مددجویان فعال در واحدهای اقتصادی با هدف حمایت و بقای آن‌ها در زمان رکود بازار

- توســعه حمایت‌های دولتــی در زمینه بازاریابی و بازاررسانی برای عرضه محصولات مشاغل خانگی

این یافته‌ها که اهمیت زیادی در بهبود وضعیت طرح‌های کسب‌وکار ارائه‌شده در کمیته امداد دارند، در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل‌نامه «مددکاری اجتماعی» منتشر شده‌اند.