پاسخ آیت‌الله محمد جوادفاضل لنکرانی در خصوص صله رحم مجازی یا تلفنی

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایسنا، آیت‌الله فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پاسخ به سوالی در خصوص چگونگی صله رحم به شکل مجازی و تلفنی پاسخی ارایه کرده است که در ذیل می‌خوانیم.
متن سوال این ترتیب است: "سلام علیکم. موضوع: صله رحم مجازی یا تلفنی. احتراماً با عرض تبریک عید مبعث در بهار معنویت رجب المرجب. همانطور که مطلع هستید با وجود شیوع ویروس کرونا در کشور و دستور در خانه ماندن جهت جلوگیری از انتقال این ویروس در سطح جامعه، مسئله سنت حسنه صله رحم آن هم در ایام تعطیلات نوروزی مطرح است که از این سنت حسنه اسلام محروم شده ایم.
اما از آنجایی که دارای امکانات جدید تکنولوژی هستیم و فضای مجازی، شبکه های اجتماعی، پیام رسان ها و تلفن این امکان ارتباط را با ارحام ایجاد می نماید که می توانیم از این طریق به صورت های مختلف از جمله ارتباط تصویری، صوتی، نوشتاری با ارحام خویش ارتباط داشته باشیم.
از این رو خواستار نظر حضرتعالی در این زمینه هستم که با توجه به این شرایط و در این مقطع زمانی که چنین مشکلی ایجاد شده است، صله رحم مجازی و تلفنی و دیگر ابزارهای جدید موجود چه حکمی دارد و آیا جایگزین صله رحم حضوری می شود و رفع تکلیف می نماید؟
و نکته دوم اینکه اصلا منظور از صله رحم و قطع رحم چیست؟
بعضا در سالهای گذشته شاهد بودیم که به خاطر صله رحم حضوری برخی اقوام مهمان اقوامی می شدند که از نظر مالی مشکل داشتند و به جای اینکه با این صله آن فرد خوشحال شود بلکه او غمگین و حتی قرض دار هم می شد!رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پاسخ به این سوال آورده است: "بسمه تعالی. با سلام و تحیت.
ج 1 - از مواردی که زمان و مکان به عنوان دو عنصر دخیل در اجتهاد، در آن نقش دارند مصادیق است. به این معنا که مصادیق با اختلاف شرایط زمان و مکان تغییر می کند. در موضوع صله رحم نیز مساله اینچنین است که:
اول: با اختلاف شرایط زمانی و مکانی بر حسب عرف، مصادیق مختلف به وجود می آید.
دوم: مسلم است که در شرایط فعلی که دیدار حضوری میسّر نیست، از طریق تلفن یا فضای مجازی به صورت نوشتاری یا تصویری می توان به این دستور دینی عمل نمود و تردیدی نیست که همه آثار صله رحم بر اینها نیز مترتب می شود.
سوم: با قطع نظر از مریضی، در کشورهایی که نزدیکان با فاصله زیاد از یکدیگر زندگی می کنند و عادتا دیدار حضوری میسّر یا سازگار با امور انسان نیست از طریق نامه، تلفن یا فضای مجازی می توان صله رحم را انجام داد.
نکته قابل توجه آن است که در شریعت مصداق خاص و معینی برای صله رحم ذکر نشده است و همان عنوان کلی صله رحم مورد دستور واقع شده است و بنابراین برای مصادیق باید به عرف مراجعه کرد و به نظر می رسد که در شرایط طبیعی و معمولی و حتی با نبود فاصله بین نزدیکان، از طریق نامه، تلفن یا فضای مجازی این دستور امتثال می شود.
ج 2 - در کلمات فقهاء تفاسیر متعددی برای «رحم» ذکر شده است