نشانه های خواب مفید را بشناسیم

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از بهداشت نیوز، دکتر امینی با اشاره به اینکه اگر علی رغم ساعت کافی خواب، با احساس خستگی بیدار می شویم احتمالاً مبتلا به اختلال خواب هستیم، عنوان کرد: اگر در روزهای هفته با زنگ ساعت بیدار می شویم بدین معنی است که ساعت خواب خود را بالاجبار برای انجام دادن کارهای روزمره کم کرده ایم، و از ساعت خواب کافی برخوردار نیستیم،  این روش در درازمدت باعث کمبود مزمن خواب می شود.

وی عنوان کرد: بدن همه ما یک مخزن یا «باک خواب» دارد که وقتی رو به خالی شدن می رود، کیفیت کارهای روزانه ما کم شده، یا خلق و خوی ما تغییر می کند. تحریک پذیر و عصبی شده یا دچار کمبود حافظه و تمرکز می شویم. مثلاً اسامی یا مطالبی را که قبلاً بخوبی به خاطر می آوردیم، به یاد نمی آوریم و سرعت تراکنشهای مغزی ما کُند می شود.

دانشیار گروه داخلی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه تحقیقات نشان داده است کمبود مزمن ساعت خواب ما را مستعد زوال عقل (آلزایمر) می کند، گفت: اگر صبح روزهای تعطیل دیرتر بیدار می شوید، نشانه نیاز بدن شما و خالی بودن «باک خواب» شما است از همین رو توصیه می شود حتماً در روزهای تعطیل کمبود خواب خود را جبران کنید.

دکتر امینی با بیان اینکه آیا این جمله درست است که انسان، امروزه نیاز به ساعت خواب کافی دارد، عنوان کرد: پیشرفت فن آوری ما را از نیازهای اصلی بشری بی نیاز نکرده است؛ آب، غذا و خواب 3 نیاز اصلی بدن هر انسان است، ولی کمبود هیچ کدام به اندازه کم کردن ساعت خواب عوارض سوء بر جسم و روان انسان ندارد.

کاهش ساعت خواب خطر دیابت و بیماریهای قلبی را بشدت افزایش می دهد

وی ادامه داد: تحقیقات نشان می دهد هیچ عضوی از بدن در شرایط کاهش ساعت خواب قادر به عملکرد درست خود نیست، از سیستم ایمنی در دفاع در برابر ویروسها و سلولهای سرطانی گرفته تا دستگاه تولید مثل همگی بستگی به خواب کافی و مناسب دارد، همچنین  کاهش ساعت خواب خطر دیابت و بیماریهای قلبی را بشدت افزایش می دهد.

رییس کلینیک خواب بیمارستان امام رضا (ع) با بیان اینکه خواب ما هم بیمار می شود و این بیماری معمولاً به یکی از این 6 صورت بیخوابی، بدخوابی، پرخوابی، بهم خوردن ریتم ، ساعت درونی خواب، تنفس غیر طبیعی حین خواب، حرکات غیر طبیعی حین خواب بروز پیدا می کند، عنوان کرد: در حالت بیخوابی، به خواب رفتن فرد  بیشتر از نیم ساعت طول می کشد، یا نیمه شب و نزدیک صبح بیدار شده و دیگر خوابتان نمی برد؛ حالت پرخوابی به صورت چرت زدن ، خوابیدن در جاهای غیرمعمول (مثلاً در کلاس، جلسات، ...)، تصادف به علت چرت زدن و ... دیده می شود. علی رغم باور نادرست، افرادی که خیلی زود می خوابند مثلاً تا سر بر بالش می گذراند به خواب می روند، از اختلال پرخوابی رنج می برند.

مدیر برنامه آموزشی فلوشیپ خواب دانشگاه علوم پزشکی مشهد  با اشاره به اینکه بدخوابی با انجام کارهای غیرمعمول مانند راه رفتن، حرف زدن در خواب، شب ادراری، داشتن حس عجیب مانند احساس انفجار چیزی در سر یا پرت شدن از ارتفاع، تکان دادن سر قبل از خوابیدن، کابوس همراه با جیغ زدن، ضربه زدن به خود یا اطرافیان بدون هوشیاری، گرفتگی عضلات در خواب و ... خود را نشان می دهد، گفت: بهم خوردن ریتم (یا فاز) ساعت درونی خواب؛ این اختلال شایع به صورت جابجا شدن فاز 8 ساعته خواب و در 3 حالت فاز دیرتر، فاز زودتر، فاز به هم ریخته دیده می شود.

وی گفت: در فاز دیرتر (یا دیررس) که امروزه به وفور در نوجوانان و جوانان دیده می شود، فرد 8 ساعت خواب خود را دیرتر از معمول شروع می کند. مثلاً ساعت 1 تا 2 بامداد می خوابد و ساعت 9 تا 10 صبح بیدار می شود. البته اغلب این افراد برای رفتن به مدرسه یا کار بالاجبار زودتر از این ساعت بیدار شده و زندگی روزمره را شروع می کنند؛ این موضوع به کمبود خواب مزمن در این افراد منجر می شود.

دکتر امینی بیان کرد: در فاز زودتر (زودرس) شروع خواب و بیداری زودتر از ساعت معمول آن است، به عنوان مثال شما ساعت 7 یا 8 شب می خوابید و ساعت 3 یا 4 صبح بیدار می شوید و چون زمان بیدار شدن شما با دیگران فرق دارد، سبب مشکلاتی برای شما یا اعضای خانواده می شود ؛ البته این حالت به صورت طبیعی ممکن است در سالمندان دیده شود و در صورتی که با کار و زندگی فرد تداخلی نداشته باشد بیماری به حساب نمی آید.

متخصص داخلی، فوق تخصص ریه و مراقبتهای ویژه، فلوشیپ پزشکی خواب  با اشاره به اینکه در «فاز به هم ریخته یا نامنظم» ساعت خواب و بیداری از هیچ نظمی تبعیت نمی کند، عنوان کرد: تحقیقات نشان می دهد در سالهای اخیر با استفاده گسترده از رسانه، تلفن همراه و رایانه قابل حمل که آن را با خود به رختخواب می بریم! این اختلال بسیار شایع شده و با هدف قرار دادن خواب کودکان و نوجوانان، سبب کاهش خلاقیت، ضریب هوشی، تمرکز، آرامش و افزایش خشونت، چاقی و حتی تمایل به خودکشی در آنها شده است.

وی با بیان اینکه خوشبختانه بیماریهای فاز خواب با درمانهایی که توسط متخصصین خواب به شما ارائه می شود، قابل درمان هستند، اظهار کرد: تنفس غیرطبیعی حین خواب به مواردی همچون نفس نکشیدن برای چند ثانیه در خواب (آپنه خواب)، خروپف و ... گفته می شود؛ این اختلال علیرغم شیوع بسیار بالا، اغلب مبتلایان دیر مراجعه می کنند.

آپنه خواب با هر شدتی توسط متخصصین خواب قابل تشخیص و درمان است

عضو شاخه تحقیقاتی پزشکی خواب مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه علت اصلی این تاخیر در مراجعه به کلینیک خواب آن است که معمولاً خود فرد از خروپف یا قطع نفس آگاه نیست و یا آن را به انحراف بینی، چاقی یا بدخوابیدن نسبت می دهد، ابراز کرد: درست است که آپنه خواب با هر شدتی توسط متخصصین خواب قابل تشخیص و درمان است، مراجعه زودتر و اطمینان از نیاز یا عدم نیاز به درمان بسیار کمک کننده است.

وی با اشاره به اینکه حرکتهای غیرطبیعی حین خواب یکی دیگر از اختلالات خواب است، بیان کرد: شایعترین این حرکتها، پای بیقرار است که زمان بروز آن با ساعت درونی بدن ارتباط دارد؛ اگر هنگام غروب، وقتی به رختخواب می روید یا بعد از مدتی بی حرکت نشستن، احساس ناخوشایندی در پاها (یا دستها) پیدا می کنید که ناخودآگاه مجبور می شوید راه بروید احتمالاً مبتلا به «سندروم پای بیقرار» هستید؛ یا ممکن است دیگران در ابتدای خواب متوجه پرش در پاهای شما شده و شما را بیدار کنند.

دکتر امینی با بیان اینکه تکان دادن، مالش، مشت زدن به پا ،گذاشتن پا روی سطح خنک مثل سرامیک ، با انداختن وزن خود؛ حالتهایی است که برای برطرف کردن حس ناخوشایند پاهایتان ممکن است تجربه کرده باشید، گفت: اختلال حرکتی دیگر خواب «دندان قروچه» است که ضمن سایش سطح دندانها و کاهش زیبایی لبخند شما، معمولاً به علت صدای ناشی از سایش دندانها به هم سبب آزار دیگران می شود؛ مبتلایان به این اختلال نیز آن را طبیعی تلقی می کنند یا دیر مراجعه می کنند.