آیا جایگزینی برای قطع نکردن بی رویه جنگل‌های هیرکانی وجود دارد؟

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از ایسنا، اسدالله کریمی دوست  محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان گفت: سالانه در کشور حداقل به حدود ۱۶ میلیون مترمکعب چوب در صنایع مبلمان، دکوراسیون‌های خانگی، مواد کامپوزیتی چوب و پلاستیک، کاغذ، هنر‌های دستی و تخت خرد چوب نیاز داریم که بهترین گزینه برای تامین آن زراعت چوب است.

اسدالله کریمی دوست با تأکید بر اهمیت کشت گونه‌های مختلف درختان مناسب با شرایط ادافیکی و آب و هوایی منطقه، اظهار کرد: بدون انجام کار تحقیقاتی نباید کشت گونه‌ای را توسعه داد.

او واردات، توسعه طرح‌های زراعت چوب و مازاد مقطوعات باغات و جنگل‌ها را از راه‌های تأمین چوب برشمرد و افزود: با توجه به ارزش اکولوژیک بسیار بالای جنگل‌های طبیعی، نباید به سمت برداشت چوب از آن برویم. از محل مازاد مقطوعات باغات و حاشیه اراضی کشاورزی نیز در بهترین حالت بین یک تا ۲ میلیون مترمکعب چوب داریم. از طرف دیگر واردات چوب هم با توجه به موضوع قرنطینه آفات و بیماری‌ها و ارزبری بسیار بالا، گزینه خوبی نیست لذا بهترین راه زراعت چوب است.

کریمی دوست، استفاده از گونه‌های زودبازده و سریع‌الرشد را یکی از بهترین راهکار‌های تأمین مواد اولیه لیگنوسلولوزی دانست و گفت: تولید چوب نسبت به بسیاری از زراعت‌ها، جذابیت اقتصادی بالاتری دارد و بخش خصوصی و زارعین محلی و خرده پا می‌توانند به آن ورود کنند.

این محقق مرکز تحقیقات گلستان با اشاره به کشت صنوبر، تصریح کرد: گونه صنوبر برای اراضی بدون مشکل شوری، دارای خاک سبک‌تر و بدون مشکل آب، گزینه مناسبی است. در گیلان به‌عنوان استان پیشرو در کشت صنوبر، در حال حاضر حداقل ۱۸۰ هزار هکتار از اراضی به کشت این گونه اختصاص داده شده است.

او با اشاره به کشت صنوبر در استان گلستان، بیان کرد: کشاورزان با مدیریت مناسب می‌توانند از هر هکتار صنوبر در طول یک سال تا ۲۴ مترمکعب چوب برداشت کنند و در یک بازه ۱۰ سال، ۲۴۰ مترمکعب چوب را به فروش برسانند.

کریمی دوست در ادامه به گونه اکالیپتوس اشاره کرد و گفت: گونه اکالیپتوس نیاز آبی کمتری نسبت به صنوبر دارد و می‌توان آن را در استان‌هایی از جمله خوزستان و لرستان، گلستان و... توسعه داد. در گلستان اراضی لب‌شور شمال استان به‌ویژه شهرستان گنبدکاووس، قابلیت کشت اکالیپتوس را دارند.

این محقق مرکز تحقیقات گلستان خاطرنشان کرد: در دهه هفتاد استقبال بسیار خوبی از اکالیپتوس در گلستان شد، اما سرمای غیرمترقبه سال ۸۶، باعث خشکیدگی اندام‌های هوایی درختان اکالیپتوس شد. سرمای آن سال بی‌سابقه بود و حتی بسیاری از درختان دیگر از جمله مرکبات را نیز آسیب زد. در واقع در آن سرما کشاورزان خسارتی ندیدند، زیرا بلافاصله با پیشنهاد کارشناسان، قطع یکسره درختان اکالیپتوس در دستور کار قرار گرفت و زارعین چوب‌های با قطر بیش از ۲ سانتیمتر را به کارخانجات فروختند. سال بعد از آن نیز مجدداً تنه درختان جست زدند و زمین زراعی بدون نیاز به هزینه خرید نهال و نهال‌کاری، مملو از نهال‌های جست جدید شد. قوی‌تر بودن ریشه درخت نیز کاهش رشد درخت بر اثر سرمازدگی را جبران کرد.

کریمی دوست بیان کرد: تجربه نشان داده تنه درختان تا ۵ مرحله توانایی جست مجدد را دارند و زارعین می‌تواند بدون نیاز به نهال‌کاری و تنها با مدیریت جست‌ها، زراعت چوب را در اراضی خود داشته باشد.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: گلستان از نظر شرایط ادافیک و آب و هوایی بسیار متنوع است، به همین خاطر باید تنوع گونه‌ها را در این استان داشته باشیم. بر روی برخی از گونه‌ها که کشت آن در استان انجام گرفته، کار تحقیقاتی انجام نگرفته و نیاز است این کار صورت گیرد. البته در حال حاضر مرکز تحقیقات پروژه‌هایی را در این خصوص در دست اجرا دارد.

او با بیان اینکه به‌طورکلی به دنبال این هستیم اراضی کشاورزی با بازدهی کمتر را به زراعت چوب اختصاص دهیم، تصریح کرد: گونه‌های دیگر با نیاز آبی و غذایی کمتر و با تحمل شوری بالا وجود دارند که می‌توان آن‌ها را در اراضی کم بازده کشت کرد. توصیه کشت این گونه‌ها نیاز به انجام کار تحقیقاتی دارد.

این محقق مرکز تحقیقات گلستان در خصوص کشت پالونیا در استان، گفت: هنوز کار‌های تحقیقاتی توسط این مرکز در خصوص پالونیا انجام نشده است. تا کار تحقیقاتی به‌طور کامل و با در نظر گرفتن همه جوانب صورت نگرفته نمی‌توان هیچ توصیه‌ای را به کشاورزان برای کشت این گونه داشت.

او با اشاره به اینکه زراعت چوب کم زحمت است، گفت: در سال اول کشت صورت می‌گیرد و در سال‌های بعد زحمت چندانی متوجه کشاورز نمی‌شود و فقط نگهداری انجام می‌گیرد. کشاورز برای مدیریت درآمد می‌توانند در کشت اول انبوهی از نهال‌ها را با کم کردن فاصله کشت کند و از سال سوم و چهارم، تعدادی از نهال‌ها را قطع و عایدی میان‌مدتی داشته باشند. البته هر چه سن درخت بالاتر برود، تولید چوب بیشتر و قیمت گران‌تر می‌شود.

کریمی دوست بیان کرد: امیدواریم با حمایت دولت، مشکلات اعتباری برطرف شود و زارعین و بخش خصوصی با جدیت بیشتری به زراعت چوب ورود کنند.