تبارشناسی یک تجمع؛ ائتلاف دو ایدئولوژی در دانشگاه تهران

به گزارش گلستان 24 ؛ دیروز حوالی ساعت 12 ظهر اعتراضاتی در مورد « حجاب اجباری» در دانشگاه تهران برگزار شد، دانشگاهی که محدودیت خاصی در مسائل فرهنگی ندارد. این اعتراضات از دانشکده هنرهای زیبا آغاز شد و در نهایت با چرخی در دانشگاه در سالن آمفی تئاتر این دانشکده به پایان رسید.

روایتی دانشجویی: 12 ظهر به وقت پردیس هنرهای زیبا

از شب قبل در گروه های دانشجویی خبرها در مورد تجمع برای «آزادی حجاب» در مقابل پردیس هنرهای زیبا گوش به گوش می شد، تجمعی که قرار بود در یکی از معلوم الحال ترین دانشکده های دانشگاه تهران برگزار شود. امروز بعد از کلاس ترجیح دادم به جای استراحت در خوابگاه چند دقیقه ای در دانشکده مشغول باشم تا بعد از آن به دانشکده هنرهای زیبا سَری بزنم و تجمع امروز را از دست ندهم.

ساعت 12 همه منتظر شروع تجمع بودند، البته یا طبق قرار قبلی تجمع برگزار و یا مثل بعضی از تجمع ها به زمان دیگری موکول می شد. چند دقیقه که از 12 گذشت اعتراض از محوطه دانشکده هنرهای زیبا و با شعارهایی مثل «دانشجو به پا خیز، حجاب شده زورکی»، «پیام ما معلومه، گشت ارشاد محکومه» شروع شد. بعضی ها صورتشان را پشت عکس «مرضیه امیری» گرفته بودند و که در همین ابتدا سیاسی بودن ماجرا را نشان می داد.

شاید پس از یک دقیقه که افراد در محوطه دانشکده جمع شده بودند، به سمت مسجد دانشگاه حرکت کردند. هر چند اول ماجرا دانشجوهای انقلابی تعدادشان کمتر از مخالفین بود شعارهای خود را مانند «بی قانون حیا کن، دانشگاه رو رها کن» شروع و پشت سر این گروه مخالفان حجاب حرکت کردند. تلاقی موافقان و مخالفان حجاب برای اولین بار در سر چهارراه دانشگاه تهران بود و حالا جمعیت دانشجوهای انقلابی به اندازه مخالفین حجاب رسیده بود و دانشجوهای انقلابی می توانستند حرف خودشان را راحت تر بزنند و تریبون یک طرفه ای که مخالفان حجاب در اختیار داشتند را پس بگیرند.

این تلاقی باعث شد تا دانشجوهای انقلابی نگذارند تا مخالفین حجاب با شعارهای تند خود در دانشگاه حرکت کنند. طرف مقابل هم  گزینه دیگری را برای خود تعریف کرد و آن هم دانشکده فنی و مهندسی بود اما ورودی این دانشکده قبل از حضور مخالفان حجاب توسط دانشجوهای انقلابی گرفته شده بود و همین باعث شد برای مدتی مخالفان به دنبال مسیر جدیدی برای حرکت باشند.

راه دیگر مخالفان چهارراه پایین دانشکده فنی بود، آنها حالا حاضر شده بودند تا با خواندن بیانیه خود، ماجرا را تمام کنند اما دانشجوهای انقلابی مخالف خوانده شدن بیانیه بودند و همین موضوع چالش جدید دیگری را اضافه کرد. همین حوالی بود که شایعه حضور نیلی احمدآبادی در جمع دانشجوها منتشر شد و  همین بهانه ای بود تا با سکوت دانشجویان انقلابی بیانیه این افراد که احتمالا قرار بود شب هم در بی بی سی  و آمد نیوز پخش بشود در سکوت خوانده شود. اما این شایعه هم مانع از فعالیت دانشجوهای انقلابی نشد، بالاخص که صدای اذان هم به گوش می رسید. دانشجوهای انقلابی هم تصمیم گرفتند تا با خواندن اذان جمعی هم مانع از خواندن بیانیه شوند و هم احترام اذان را حفظ کنند که این بار چپ ها بودند که مانع از اذان دسته جمعی شدند. این کش و قوس ها ادامه پیدا کرد تا اینکه مخالفان ماندن به این نتیجه رسیدند که با ماندن بر سر چهارراه به نتیجه ای نخواهند رسید و تصمیم جدیدی گرفتند.

مخالفان تصمیم گرفته بودند تا به دانشکده هنرهای زیبا برگردند. حالا جمعیت چپ ها کمتر شده بود و به همین خاطرنمی توانستند در فضای آزاد حرفشان را بزنند همین باعث شد تا آمفی تئاتر دانشکده هنرهای زیبا برای حضور و صحبت کردن را انتخاب کنند اما حاضر نبودند تا دانشجوهای انقلابی وارد بشوند و برای همین دوباره درگیری بر سر عدم ورود بچه های انقلابی به دانشکده از سر گرفته شد. سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه که حالا به عنوان میانجی به دانشکده هنرهای زیبا آمده بود، طرفین را قانع کرد که در سالن حرفهای خودشان را بزنند.

سالن دانشکده پر شده بود، دانشجویان انقلابی در اول سالن و چپ ها در انتها، این خط کشی گویا برای چپ ها مهم تر هم بود، چون وقتی من برای رفع خستگی ترجیح داده بودم در میان چپ ها بشینم، تاکید داشتند که باید بین خودتون باشید! هر با گپ و گفتی خودشان هم فهمیدند چه حرف بی منطقی میزنند. سرسنگی که به عنوان بیطرف انتخاب شده بود. میکروفن رو دست گرفت و ابتدا در مورد گلایه هایی که برخی در مورد حضور حراست در دانشگاه داشتند صحبت کرد و بعد هم طبق قرار قبلی از هر طیف یک نفر به نمایندگی صحبت کند، مخالفان حجاب اولین گروهی بودند که بیانیه خود را خواندند اما طبق قرار که باید هنگام قرائت بیانیه طرفین سکوت رعایت شود، چپ ها پس از خواندن بیانیه خود اعلام کردند: سالن را ترک می کنیم و خلاف تمام شعارهای به اصطلاح آزادمنشانه خود حاضر به شنیدن صحبت های طرف مقابل نشدند.

ماجرا چه بود؟

برای اینکه بدانید ماجرا از کجا آغاز می شود باید کمی به عقب بازگردیم. واقعیت دانشگاه تهران این است که خلاف بسیاری از دانشگاه ها که معیارهایی برای پوشش و یا محیط تعریف می کنند هیچ معیاری فرهنگی برای دانشگاه وجود ندارد. برای مثال حتی در زمینه اعتیاد نیز که دانشگاه ها در حال اجرای دانشگاه عاری از اعتیاد هستند، دانشگاه تهران نه در خوابگاه ها و نه در محیط دانشگاهی قانونی برای منع این ماجرا ندارد همین ماجرا در زمینه پوشش نیز مطرح است، دانشگاه تهران یکی از دانشگاه هایی است که معیاری برای پوشش تا کنون اراده نداده است.

عدم توجه دانشگاه نسبت به فضای فرهنگی دانشگاه باعث شد تا 118 نفر از اساتید دانشگاه تهران در آغاز سال تحصیلی در نامه ای به محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه، نسبت به شیوع بدحجابی، مصرف سیگار و دخانیات و عدم رعایت احکام اسلامی در این دانشگاه‌ اعتراض کنند. در این نامه آمده بود: « احتراماً به استحضار می‌رساند که طی سال‌های گذشته  علیرغم پیگیری‌ها و تذکرات مشفقانه و برگزاری جلسات متعدد، متأسفانه شاهد بی توجهی برخی از مسئولین تحت امر حضرتعالی می‌باشیم. به طوریکه وضعیت عفاف و حجاب و رفتارها و  تعاملات اجتماعی خارج از شأن پاره‌ای از دانشجویان که مغایر با شئونات اسلامی، اخلاقی و عرفی می‌باشد رو به فزونی گذارده است.» البته ریاست این دانشگاه نسبت به این نامه واکنشین نشان نداد.

حال دانشگاه با توجه به ایام ماه رمضان از حراست برای ممانعت از روزه خواری و حفظ شان این ماه استفاده کرده است، مجید سرسنگی در جمع داننشجویان با اشاره به بخشنامه دانشگاه در این مورد گفت: «دانشگاه فضایی را آماده کرده است، که افرادی که به هر دلیل روزه نیستند و یا نمی توانند روزه بگیرند، این افراد(حراست) دانشجویان را به این فضاها هدایت کنند.تمام اتفاقی که افتاده حرمت گذاری برای ماه مبارک رمضان بوده است.» گویا همین بخشنامه که به قول معاونت فرهنگی تنها برای حرمت گذاری به ماه رمضان است با مخالفت برخی از دانشجویان مواجه شده است. البته می شد مخالفت برخی از دانشجویان با این طرح را در فضای مجازی نیز دید.

جریان شناسی معترضین

در اعلامیه های منتشر شده نامی از تشکل هایی که این تجمع را برگزار کردند نوشته نشده است اما کلیدهایی در تجمع وجود داشت که می توان از طریق آن دعوت کنندگان به تجمع را بیشتر شناخت.

کلید اول: برخی از افراد حاضر در تجمع، در ابتدا صورت های خود را با عکس «مرضیه امیری» دانشجوی دانشگاه تهران پوشانده بودند. اگر هفته قبل را به یاد داشته باشید، جمعی از چپ ها برنامه انجمن علمی-دانشجویی ارتباطات دانشکده دانشگاه تهران را به بهانه همین نام، «مرضیه امیری»، به هم ریختند. این بار هم سعی شد تا در لابلای درخواست در مورد حجاب این موضوع دوباره مطرح شود که البته نشانگر نقش چپ ها در اعتراضات است.

کلید دوم: حمایت شوراهای صنفی، یعنی بخش دیگری از«چپ»ها از این تجمع بود، به نحوی که کانال شوراهای صنفی، با پوشش این ماجرا و حمایت از مخالفان حجاب، موضع خود را در این قبال نشان داد.

کانال شورای صنفی«چپ ها» در حمایت از اعتراضات (در حالی از ضرب و شتم و حضور نیروهای امنیتی صحبت می شود که تنها دانشجویان دانشگاه تهران در مقابل این بداخلاقی ها ایستاده بودندو هر چند مخالفان حجاب تمایل داشتند با ایجاد جو روانی موجب برخورد فیزیکی دو گروه شوند تا از آن استفاده تبلیغاتی کنند، اما دانشجویان انقلابی مانع از دست یافتن این گروه به اهداف خود شدند)

کلید سوم را مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران در حضورش در تجمع امروز روشن کرد، او در این تجمع گفت: «اخیرا انجمن اسلامی پردیس دانشکده های فنی، نامه ای گلایه آمیز به رییس دانشگاه نوشتند و در آن به دو نکته اشاره کردند، مضمون آن این بود که دانشگاه از آغاز ماه مبارک رمضان اقداماتی را انجام داده که باعث تنگ شدن فضای دانشجویی و بی احترامی به دانشجویان شده است.» سرسنگی بارها در این اعتراض از نام انجمن های اسلامی استفاده کرد و حتی در جایی از سخنان خود از انجمن تهران به عنوان نماینده گروه معترض نام برد، هر چند دانشجویان معترض اعلام کردند انجمن اسلامی نیستند و یک نفر از بین خود را به عنوان نماینده برای خواندن بیانیه معرفی خواهند کرد. این گمان نیز وجود دارد که این  تشکل برای فرار از پاسخگویی و مسئولیت های سیاسی این ماجرا فعلا حضور خود را در این تجمع کتمان کنند.

امروز شاهد اتحادی ما بین چپ های مارکسیست، چپ های شورای صنفی و انجمن دانشگاه تهران بودیم. شاید بتوان آن را اتحادی تاکتیکی و یا تغییر در ایدئولوگ ها دانست، چرا که تا همین اعتراضات اخیر چپ ها به منش لیبرالی انجمن تهران، انها را نفی می کردند و هم از آن جهت که انجمن تهران حامی رفع فتنه بود و چپ ها آن را شعاری انحرافی می دانستند به آنها نقد وارد می کردند. اما امروز همه در زیر پرچم مبارزه با حجاب جمع شده بودند که نشان دهنده اهمیت این موضوع است.

چرا اعتراض به حجاب

اعتراض به حجاب با عنوان «نه به حجاب اجباری» مخرج مشترک همه تشکل هایی است که در بالا از آن ذکر کردیم، چپ ها، سوسیالیست ها و انجمن اسلامی ها همه بر یک موضوع متفق القول هستند و آن هم اعتراض به حجاب است.

می توان شکست اعتراضات گذشته این جریان ها را موجب این تغییر تاکتیک دانست، اعتراضاتی که چپ ها در آذرماه سال گذشته در دانشگاه تهران انجام دادند را می توان یک شکست سنگین برای این گروه دانست، عدم حمایت بدنه دانشجویی از شعارها و عدم ارتباط این شعارها با دانشجویان عملا آنها را برای مدتی به انفعال کشانده بود.

از طرفی انجمن اسلامی نیز این روزها حال و هوای خوشی ندارد، حمایت از حسن روحانی در انتخابات 92 و 96 و عملکرد بد روحانی در این سال ها باعث ضربه خوردن وجهه این تشکل در بین دانشجویان شده است. حال تنها چیزی که فارغ از سیاست و نگاه های ایدئولوژیک به جذب بدنه اجتماعی این گروه ها کمک کند، شاید همین شعارهای «نه به حجاب اجباری» باشد که البته فضای دانشگاه تهران آنقدر باز هست که این شعار تنها برای عده ای مطلوب باشد که تمایل دارند با تی شرت در دانشگاه بچرخند و همین موضوع هم می تواند خود مناقشه ای میان افرادی باشد که هر چند به حجابی مانند چادر اعتقاد ندارند اما به بی حجابی نیز معتقد نیستند.

انتهای پیام/