زیرآب زنی و راه های مقابله با آن

به گزارش گلستان 24، زیرآب زدن اصطلاحی است که این روزها زیاد به کار می رود و طبیعتاً نیازی به توضیح معنای آن نیست.

پدیده زیرآب زنی به معنای ارائه گزارش یا عدم ارائه گزارش در خصوص یک موضوع به صورت راست یا دروغ به مدیر ، رئیس یا فردی است که در زندگی برای ما اهمیت دارد.

یر آب زنی در هر قسم به معنی بدگویی از فردی در مقابل دیگران است که در نتیجه آن فرد مذکور موقعیت اجتماعی ,کاری و یا محبوبیتش را از دست بدهد.

برای آنهایی که در بخش خصوصی یا دولتی کار و فعالیت می کنند، واژه «نان بریدن» نه تنها غریب و بیگانه نیست، بلکه باید خیلی هم مراقب باشند تا کسی نانشان را آجر نکند. آجرکردن و بریدن نان، روش های مختلفی دارد که در این زمینه به شکلی باور نکردنی پیشرفت کرده ایم.غیرمتخصصان و بی هنران، حداقل این یکی را خوب بلدند و به کار می بندند.

دلیلش هم این است که «سازمان ها مبتنی بر شایسته سالاری نیست» همین هم موجب شده است تا برخی به جای اثبات خود به تخریب دیگران بپردازند. آنانی که تخصص و هنری دارند با ارائه خدمات و دستاوردهای علمی و خلق آثار، خود را در برابر قضاوت دیگران می گذارند.

خیلی ها بر این باورند که زیر آب زنی یک بیماری در نظام اداری است، این گفته گرچه درست است اما تاریخی نه چندان دور گواهی می دهد که این موضوع یک فرآیند تکاملی داشته است، چون در ابتدا زیر آب خانه ها را زده اند، پس از آن نوبت به زیر آب زنی در اداره ها و سازمان ها رسیده است.

بخش اعظمی از عادت زیرآب زنی در افراد به گذشته ,روشهای تربیتی و نوع زندگی خانوادگی افراد بستگی دارد.بخش دیگری از این پدیده اجتماعی به سازمان ها و افرادی که گزارش هایی از این دست را می پذیرند هم بستگی دارد.

انواع زیر آب زنی:

1. ارائه گزارش نادرست در خصوص یک فرد

این بدان معنی است که عملی که از سوی فردی سر نزده است به وی نسبت داده شود و تلاش شود با استفاده از شواهد و مدارک ساختگی کاری را به فردی نسبت داده یا از او سلب کنند.

2. ارائه گزارش صحیح در خصوص یک فرد

در این شیوه یک عمل نادرست فرد برجسته شده و با بزرگ نمایی به رئیس گزارش می شود تا به این ترتیب موقعیت کاری وی تضعیف شود و یا آنکه جایگاه اجتماعی او تخریب گردد.

3. ترکیب اطلاعات صحیح و نادرست در خصوص یک فرد

زیرآب زن حرفه ای معمولا از این شیوه برای دستیابی به اهداف خود بهره می برد بدان معنا که کارها و رفتار های کسی که قصد تخریب او را دارد به شیوه دلخواه خودش تفسیر کرده و نظرات شخصی خودش را به دیگران القا می نماید.

 بدگویی کردن، سخن چینی  و زیر  آب زدن در آیات وروایات:

سوره نساء آیه 85: هر كس شفاعت پسنديده كند، براى وى از آن نصيبى خواهد بود و هر كس شفاعت ناپسندى كند، براى او از آن [نيز ]سهمى خواهد بود و خدا همواره به هر چيزى تواناست.

پیامبر (ص) فرمود : هر كه از برادر خود نزد سلطانى بدگویی كند، خداوند متعال همه اعمال او را بر باد دهد و اگر به شخصى كه از او بدگویی كرده است ناراحتى يا گزندى رسیده باشد خداى متعال بدگویی كننده را با (هامان) در يك درجه از آتش قرار دهد.  كنز العمّال : ٧٥٤٥.

امام علی (ع) فرمود: بدگویی کردن و سخن چينى را دروغ شمار، نادرست باشد يا درست. غرر الحكم : ٢٤٤٢.

امام على عليه السلام : بدترين مردم كسى است كه از برادران بدگویی کردن كند و احسان و خوبى [كردن خود] را از ياد برد. غرر الحكم : ٥٧١٣.

امام على عليه السلام : سخن چينى، خصلتِ شخص از دين برون شده است. غرر الحكم : ٩٠٠.

امام على عليه السلام : بدترين راست، سخن چينى است. غرر الحكم : ٢٩٣٩.

امام على عليه السلام : بدترين تلاش، جدايى انداختن ميان دو يار همدم است. غرر الحكم : ٤٤١٢.

امام صادق عليه السلام ـ به نقل از پدرانش ـ : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : بدترين مردم، شخص «مثلِّث» است. عرض شد : اى رسول خدا! مثلّث يعنى چه؟ فرمود: كسى كه از برادر خود نزد سلطان بدگویی کردن و بدگويى كند و در نتيجه، هم خودش را به هلاكت افكند، هم برادرش را و هم آن سلطان را.میزان الحکمه حدیث شماره 20729

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : براى يكديگر سخن چينى و خبر كشى نكنيد . كنز العمّال : ٨٣٥٣.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سخن چينى موجب عذاب قبر مى شود. بحار الأنوار : ٧٧ / ٦٧ / ٦.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : ديشب دو مرد نزد من آمدند و مرا بغل كردند و با خود بردند تا آنكه به مردى رسيدند كه در دستش چنگكى بود و آن را در دهان مردى مى كرد و دهانش را تا ته آرواره هايش مى شكافت و اين كار را مرتب انجام مى داد، پرسيدم : اين كيست؟ [يكى از آنها ]گفت : اينان كسانى هستند كه سخن چينى مى كنند. كنز العمّال : ٨٣٥٥.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هيچ سخن چينى (هيچ خبر كشى) به بهشت نمى رود. میزان الحکمه حدیث شماره 20740

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : سخن چينى و كينه توزى در آتش اند و اين دو در دل هيچ مسلمانى جمع نمى شوند. میزان الحکمه حدیث شماره 20741

امام على عليه السلام : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به اصحابش فرمود : آيا شما را از بدترين افرادتان آگاه نكنم؟ عرض كردند : چرا اى رسول خدا، فرمود : كسانى كه سخن چينى مى كنند، آنان كه ميان دوستان جدايى مى افكنند، كسانى كه براى افراد پاك و بى گناه عيب مى تراشند. میزان الحکمه حدیث شماره 20742

امام على عليه السلام : از سخن چينى پرهيز، كه آن تخم كينه مى افشاند و از خدا و مردم دور مى گرداند. غرر الحكم : ٢٦٦٣.

امام على عليه السلام : از سخن چينى ها بپرهيزيد كه آنها كينه ها بر جاى مى گذارند. بحار الأنوار : ٧١ / ٢٩٣ / ٦٣.

امام صادق عليه السلام ـ در نامه خود به نجاشى، فرماندار اهواز ـ نوشت : از بدگویی کردن كنندگان و سخن چينان بپرهيز و مواظب باش فردى از آنها تو را نلغزاند و مبادا خداوند روزى يا شبى تو را ببيند كه از اين جماعت اظهار نظرى و دخالتى را بپذيرى كه در اين صورت خداوند بر تو خشم مى گيرد و پرده ات را مى درد (رسوا و بى آبرويت مى كند). بحار الأنوار : ٧٧ / ١٩٠ / ١١.

امام صادق عليه السلام : از بزرگترين جادو، سخن چينى است، [زيرا ]با سخن چينى ميان دوستان جدايى افكنده مى شود، ياران يكدل را با هم دشمن مى كند، به واسطه آن خون ها ريخته مى شود، خانه ها ويران مى گردد و پرده ها دريده مى شود. آدم سخن چين بدترين كسى است كه روى زمين گام برمى دارد. بحار الأنوار : ٦٣ / ٢١ / ١٤.

مام صادق عليه‏السلام: سعايت كننده قاتل سـه نفر اسـت : قـاتـل خودش و قاتل كسى كه از او سعايت مى‏كند و قاتل كسى كه پيش او سعايت مى‏كند .الخصال : 108 / 73 منتخب ميزان الحكمة : 570

پيامبر خدا صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم: هر كه از برادر خود نزد سلطان سعايت كند ، خداوند متعال همه اعمال او را بر باد دهد و اگر به شخصى كه از او سعايت كرده است ناراحتى يا گزندى رسد ، خداوند متعال سعايت كننده را با هامان (وزير فرعون) در يك درجه از آتش قرار دهد .كنز العمّال : 7545 منتخب ميزان الحكمة : 570

پیامبر (ص) فرمود: كسى از شما حق ندارد از هيچ يك از يارانم چيزى به من بگويد؛ زيرا دوست دارم در حالى كه چيزى از شما در دلم نيست به سويتان بيايم. مكارم الاخلاق

قنبر می فرماید امیر المومنین (ع) مرا  احضار کرد و نزد حضرت آمدم . نگاهی کردم و نارحتی را در صورتش دیدم. متعجب می نگریستم. فرمود: ای قنبر، نزد این مردی که اکنون از اینجا رفت برو و بگو (( آنچه خدا دوست نداشت به ما شنواندی. برو که خدا تو را حفظ نکند)) . وای بر او . چه کرده بود که مستحق چنین دعایی از سوی امیر المومنین  (ع)  شده بود؟ هنگامی که خبر گرفتم دانستم آن مرد نزد حضرت آمده بود و از عده­ای سعایت و بدگویی کرده و بدی­هایشان را گفته بود . بحار الانوار : ج 1 ص 119

اهداف زیر آب زنی:دست یابی به منافع ، کسب جایگاه بهتر ، خراب کردن وجه  یک فرد و ... اصولا فردی که اقدام به زیرآب زدن می کند در پی کسب منفعتی می باشد ، اما بسیاری از زیر آب زدن منفعتی عایدشان نمی شود و صرفا از روی حسادت و کینه این کار را مرتکب می شوند.شاید زیر آب زنی به معنی امروزی آن هم خانواده با خاله زنک بازی باشدخاله زنک بازی  بیشتر بین خانم ها ی در و همسایه و فامیل متداول بوده است،حتی امروزه در بسیاری از خانواده های تحصیل کرده این حرف های خاله زنکی  رد و بدل می شود .زیر آب زنی و حرف های خاله زنکی پشت پرده فرهنگ ما یا همان یزر زمین فرهنگ ما می باشند .

راهکارها:

1.در صورتی که زیر آب زن غیر حرفه ای از نخستین روش برای تخریب شما بهره برده باشد و عمل غیر واقعی را به شما نسبت داده باشد تنها کافی است که پس از اطلاع از زیر آب زنی فرد مذکور حقیقت را آشکار کنید. در این موارد توصیه اکید بر آن است که پس از افشای عمل فرد مذکور هیچ گونه برخوردی با او انجام ندهید این امر علاوه بر اینکه او را شرمنده خواهد کرد بر بزرگی و اعتبار شما هم خواهد افزود.

2. در صورتی که کار نادرستی انجام داده اید و فرد زیر آب زن با استفاده از اشتباه خود شما موقعیتتان را متزلزل نموده است بهترین راهکار این است که اشتباه و خطای خود را بپذیرید . همچنین یاد آور شوید که هیچ فردی خالی از عیب و اشکال نیست.با چنین فردی رفتاری محتاطانه داشته باشید. بعدها می توانید طی یک صحبت دوستانه از او بخواهید پیش از گلایه از شما اشکالاتتان را به خودتان بگوید تا شما آنها را اصلاح نمایید.

3. زیر آبزنانی که از روش سوم یعنی ترکیب واقعیت و دروغ استفاده می کنند به شدت حرفه ای بوده و معمولا در شرایطی دست به کار می شوند که قصد نابودی شما را دارند و به فکر تصاحب موقعیت شغل و اجتماعی شما هستند.

در برخورد با این افراد با ید دقت بسیار زیادی بکار ببرید همچنین با استفاده از دروغ هایی که در خصوص شما گفته اند بکوشید خود را از اتهامات مبرا کنید.

بدترین شرایط زیر آب زنی این است که فرد مذکور به صورت ناشناس زیرآب زنی کرده باشد و شما از هویت او مطلع نباشید.بحثی که در این خصوص بسیار مهم است آنست که مدیران باید نهایت دقت خود را بکارببرند که در دام زیر آب زنان گرفتار نشوند ضرب المثل شنونده باید عاقل باشد از مصادیق چنین مواردی است که متاسفانه بعضا عاقل هم نیست!

سازمان ها و محیط های اجتماعی که نسبت به بهداشت روانی در محیط کار بها می دهند و بر پایه اصول مدیریتی صحیحی بنا می شوند کمتر با این پدیده مذموم اجتماعی دست به گریبان خواهند بود.معمولا در هر سازمانی افرادی هستند که سبب توانایی هاشان مورد حسادت سایرین قرار می گیرند اما اگر افراد حسود سلطه جو هم باشند مشکل زیر آب زنی بروز خواهد کرد.

جمع بندی:
 گاهی به دلیل نبود تحمل همدیگر در عرصه های سیاسی و فرهنگی، زیر آب زنی به عنوان یک شیوه رایج برای خارج کردن حریف از گود مورد استفاده قرار می گیرد. به تعبیری در چنین مواردی از سیاست ماکیاولیستی پیروی می شود، چون از هر شیوه و ابزاری برای حذف رقیب خود استفاده می کنند.

 صد البته شما از آن دسته نخواهید بود که به هر شکلی مترصد تصاحب مدارج بالای اداری یا مفتخر به نورچشم شدن رئیس خود است؛ حتی با فرض این که مورد تبعیض واقع شده یا به جایگاه شایسته خود نرسیده باشید.

اگر فردی در سازمان یا اداره شما به امر زیر آب زنی اشتغال دارد و در آن شهره است بدانید که چنین اشخاصی به زعم روانپزشکان دچار نوعی اختلال شخصیتی یا حتی روان پریشی هستند.

البته نباید نقش جامعه ای هم که آنها در آن زندگی می کنند نادیده گرفت. به طور کلی کسانی که چنین رفتاری را از خود بروز می دهند شخصیت بالغی ندارندهمگی بر این باور یم که دنیا راه عبور است نه سرای ماندن ، پس اوقات گرانبهای مان را به خوشه چینی زیبا ترین و بهترین اعمال صرف کنیم نه زشت ترین و بیهوده ترین آنها.آیا بهتر نیست بجای زیر آب زنی و حسادت با یکدیگر رقابتی سالم داشته باشیم؟

حرف آخر:

پ.ن 1: همیشه به دوستت نزدیک باش، به دشمنت نزدیکتر...... آلپاچینو در پدرخوانده
پ.ن 2: بدترین گناه این است که به کسی که تو را راستگو می پندارد دروغ بگویی.... شکسپیر
پ.ن 3: ابله همیشه دنبال ابله بزرگتر می گردد که او را تحسین کند...... بوالو

مغزهای بزرگ درخصوص ایده ها بحث می کنند.مغزهای متوسط در مورد حوادث صحبت می کنند.مغزهای کوچک در باره مردم گفتگو می کنند.

یادمان نرود که «آبرو»؛ برتر از خون مومن است.

انتهای پیام/