خودکفایی گندم دروغ از آب درآمد

چند روز بیشتر به پایان کار رسمی دولت یازدهم باقی نمانده است، اما دولتمردان تدبیر و امید در حوزه اقتصاد دستاوردهای زیادی را برای عرضه نمی‌بینند. تورم تک رقمی و یا مثبت شدن تراز تجاری دستاوردهایی است که چندان برای روزهای سخت مبارزات انتخاباتی به کار دولتمردان نمی‌آید، زیرا کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی بارها پاسخ آن را داده‌اند و دلایل اصلی این تحولات اقتصادی را تشدید رکود دانسته‌اند.

اما در میان کارنامه اقتصادی دولت یازدهم دستاوردی دیده می‌شود که حسن روحانی و یارانش به ویژه در ماههای اخیر از آن به عنوان یک نکته مثبت در کارنامه دولت یاد کرده‌اند؛ خودکفایی در گندم.

دستاوردی که چند ماه قبل رسما از سوی رئیس جمهور و مسئولان وزارت جهاد کشاورزی اعلام شد و برای آن جشن هم گرفته شد. نمونه این اتفاق در سال پایانی دولت اصلاحات هم رخ داده بود و حتی جشنی تحت عنوان خودکفایی گندم در آن زمان هم برگزار شده بود که بعد از گذشت یک سال با واردات مجدد گندم مشخص شد که چندان ادعای درستی نبوده است. اما امسال هم حسن روحانی و یارانش تاکید داشتند که علاوه بر تامین گندم کل کشور با 9 میلیون تن هم گندم وارد سال 96 شدند.

تجربه تلخی که از صحت نداشتن ادعای خودکفایی گندم در سال 83 بر اقتصاد ایران به جا مانده، هر ذهن تحلیلگری را بر آن می‌دارد که درستی ادعای خودکفایی گندم در سال 95 را مورد واکاوی قرار دهد. بررسی دقیق وضعیت واردات در گمرک نشان می‌دهد که دولت یازدهم فقط سال گذشته 30 هزار تن گندم دامی از اسپانیا و ترکیه وارد کرده است!

بر اساس آمار گمرک در 10 ماه منتهی به دی ماه سال 95 قریب به 29 هزار و 662 تن، گندم دامی، به ارزش دلاری 6 میلیون و 300 هزار دلار  وارد کشور شده است.

اما بررسی آمار نه ماهه واردات و صادرات کشور به خصوص در حوزه کالاهای اساسی نتایج جالب توجهی را به دنبال دارد. محصولات عمده وارداتی بخش کشاورزی و مواد غذایی در 9 ماه ابتدایی سال 95 از نظر قیمت دلاری به ترتیب عبارتند از: ذرت، دانه سویا، برنج، کنجاله سویا، گندم، موز، شکر خام، گوشت گاو، روغن پالم و چای.

بنابراین گندم با قرار گرفتن در رتبه پنجم واردات محصولات کشاورزی همچنان از کالاهای عمده وارداتی کشور محسوب می‌شود. براساس آمار گمرک دولت در 9 ماهه اول سال 95 یک میلیون و 370 هزار تن گندم به ارزش 350 میلیون دلار وارد کرده است.

اما دولت یازدهم در چهار سال گذشته سابقه رکورد زدن در واردات گندم را هم داشته به طوری که بیشترین واردات گندم در سال‌های اخیر مربوط به سال 93 با 7.2 میلیون تن بوده است!

در همین زمینه عبدالمجید شیخی مشاور وزیر اسبق کشاورزی هم گفته است که" اطلاع موثق و گزارشات میدانی در اختیار دارم که محموله های گندم در حجم وسیعی از بندر امیر آباد وارد کشور شده است و دولت این گندم ها را تحت عنوان گندم های تولید شده در داخل در آمار تولید گندم محاسبه کرده است."

همچنین چندی قبل یزدجردی رئیس هیئت مدیره کانون صنایع آرد کشور هم با انتقاد از ادعای خودکفایی گندم گفته بود که  "خود کفایی که وزارت جهاد و دولت از آن صحبت می‌کنند، خودکفایی کامل و کافی نیست چون در بخش کیفی به خودکفایی نرسیدیم و هنوز گندم هایمان برای پخت نان از نظر کیفی مناسب نیست."

به این ترتیب می‌توان گفت اگر با زبان آمار و اعداد به ماجرای خودکفایی گندم نگاه کنیم باید بگوییم که دولت یازدهم در دفاع از این دستاورد خود هم حرفی برای گفتن ندارد و در واقع در گندم هنوز خودکفا نشده است، بلکه قدری از میزان واردات آن نسبت به سالهای گذشته کم شده است.