از غفلت در شبکه های اجتماعی تا عرفان و بندگی در اعتکاف

در عصرو زمانه ای به سر می بریم که مادی گرایی و بی اعتنایی به معنویت به عنوان اصل زندگانی بسیاری از جوامع بشری قرار گرفته است و نظام معنایی غرب با ترویج سبک زندگی مادی گرایانه و الحادی مردم جهان را از واقعیت های هستی دور ساخته و انسان ها را در سراشیبی غفلت روز افزون قرار داده است.

آموزه هایی غربی که با مدگرایی، تنوع طلبی مادی و نفسانی، مشغولیت افراطی به ظواهر دنیایی و جلوه نمایی و غفلت از خداوند، مسیر انحرافی را برای بشر پدید آورده اند.

در سوی دیگر گفتمان اومانیستی غرب به عنوان پیشرفت و رشد تکنولوژی، تضعیف خانواده و قبح زدایی از روابط ناهنجار اجتماعی را با استفاده از شبکه های اجتماعی رقم زده است که این امر فرصت تفکر و اندیشه را از انسان ها سلب کرده است؛ به نحوی که مخاطبان اینگونه شبکه ها به صورت شبانه روزی و تا پاسی از شب مشغول برخی مباحث سطحی، سخیف و بعضا گمراه کننده هستند و اتلاف عمر آدمی  در این مسیر به سهولت انجام می گیرد که نتیجه آن خسارت دائمی انسان از فرصت زندگی الهی در این دنیا و محرومیت از رحمت خداوند ارحم الراحمین و قرب خداوند خواهد بود.

همه جوامع بشری به ویژه مردم در نظام اسلامی هدف این آسیب ها در فضای مجازی هستند و ورود ناشیانه مردم و برخی به  اصطلاح هنرمندان با وضعیت نابهنجار در اینگونه شبکه ها حاکی از عمق ضعف فرهنگی در میان برخی هنرمندان است، به نحوی  که دستاورد یک به اصطلاح هنرمند در ارتباط با مخاطبان به ناخن لاک زده این هنرپیشه خلاصه می گردد که به هزاران لایک افراد نااگاه به خود می بالد! که  این امر نشان دهنده عمق انحطاط در میان برخی به ظاهر هندمندان جامعه و هم نوائی ناشیانه برخی کاربران با آن هاست.

حال در این هیاهوی غافلانه که مردم به روزمرّگی مادی دچار گشته اند نقش اعتکاف بیش از پیش روشن می گردد، زیرا ضرورت بازگشت به خویشتن و خدای خویش حلقه مفقوده زندگی مادّی انسان هاست، که اعتکاف به عنوان سنتی نبوی می تواند به نوبه خود زمینه اندیشه و خردورزی را به همراه داشته باشد و انسان هایی که در بی معنایی سیر می کنند را برای تفکر و تعقّل آماده سازد.

بهره گیری از تفکر و اندیشه در ایام اعتکاف می تواند به توبه و بازگشت به معنویت و بازگشت از خود مداری به خداگرایی منتهی گردد.

هم چنین بدیهی است بر خلاف شبکه های مجازی که با عنصر غفلت، باید به هر قیمتی و لو با توهین به اقوام و مقدسات... مخاطبان خود را سرگرم سازند، لیکن فضیلت مستحبی اعتکاف با دعوت آگاهانه انسان ها به مسجد و حبس کوتاه مدت و هدفمند به همراه عشق، عبادت، تفکر و تعقل زمینه را برای تکامل معنوی انسان فراهم می سازد.

لذا کسانی که اسیر مظاهر دنیایی در کسب سرمایه، مشغولیت به هواهای نفسانی... هستند نمی توانند توفیق اعتکاف واقعی را از آن خود نمایند، بلکه مسجد بر خلاف فضای مجازی نیازمند حضوری همه جانبه، همراه با دست کشیدن از مشغله های دنیایی است تا مردم از زندگی روزمره کناره گیرند و دوره کوتاه مدت خود سازی را سپری سازند.

حضرت علی (ع) در اهمیت نقش اعتکاف در تقویت هویت دینی انسان ها و ضرورت اجتناب از مشغولیت های دنیوی  فرمودند: معتکف باید در طول اعتکاف مسجد را ترک نکند، پیوسته به ذکر خدا و تلاوت قرآن و نماز مشغول باشد، درباره مسائل دنیوی سخن نگوید، شعر نسراید، فحش و سخنان زشت بر زبانش جاری ننماید، جدال و خودنمایی نکند و هر اندازه بتواند از سخن گفتن لب فروبندد.[1]

بنابراین نگارنده به همه معتکفین این پیشنهاد را مطرح می کند که برای ورود به مسجد و اعتکاف واقعی باید همه عوامل مشغولیت در دنیا را گنار گذاشت و در عصر کنونی شاید هیچ مشغله و غفلتی بالاتراز برخی شبکه های مجازی نباشد که روح و جان ما را به تسخیر خود در آورده است.

بنابراین برای استفاده بهینه و ارتباط عاشقانه و عارفانه با خدای متعال باید هر گونه ابزاری که  انسان را در حالت غافلانه قرار می دهد  دوری نمود که یقیناً دور نمودن برخی مظاهر شبکه های مجازی از قبیل وایبر، واتساپ... از ضروریات استفاده بهینه از این ایام کوتاه ولی بسیار پربازده و ارزشمند می باشد.

امید است متولیان فرهنگی کشور با ترسیم سیاستگذاری مطلوب و مناسب در راستای بازتولید معنایی از شبکه های مجازی گام بردارند و در ادامه با حمایت فراگیر از مناسبت های معنوی هم چون اعتکاف در راستای بازتولید معارف اسلامی و توقیت فضای معنوی جامعه اقدام نمایند.