سلامت را سیاسی نکنیم

سعید روشن ضمیر؛ ویروس منحوس کرونا حتی در واکسن هم‌دست از سرِ ما برنداشته و نقل محافل این روزهای ما شده است. پس از اظهارنظر مقام معظم رهبری مبنی بر بی‌اعتمادی به واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی؛ بحث‌ها پیرامون این مسئله بالاگرفته و نظرات مختلفی بیان می‌شود.

سوای بحث واکسن کرونا، خوب است بدانیم که پیش‌تر، مخالفت با تزریق واکسن (از هر نوعش) وجود داشته و این مسئلۀ جدیدی نیست. این مخالفت هم صرفاً در ایران نیست و در خود آمریکا هم عده‌ای با تزریق هر نوع واکسن مخالفند و دلایل علمی و عقلی هم برای این کار دارند و تا جایی که دچار محدودیت‌های قانونی نشوند، از واکسن استفاده نمی‌کنند. (محدودیت‌هایی شامل ندادن شناسنامه برای نوزاد، عدم ثبت‌نام فرزند در مدرسه، ثبت نکردن عقد ازدواج و ... برای این افراد در نظر گرفته‌شده است.)

الآن در قرن بیست و یکم هستیم و تمام این نگاه‌ها هم در این قرن اتفاق می‌افتد و هر کس هم برای خودش دلایلی قابل‌بررسی دارد و کسی را نمی‌توان به خاطر مخالفت با این کار، کهنه‌پرست قلمداد کرد.

برخی مخالف واکسیناسیون نیستند؛ ولی با برخی واکسن‌ها مخالفند. وجود برخی مواد سمّی محرز در برخی از انواع واکسن‌ها که تزریق آن شاید برای همه ضرورتی هم نداشته باشد، از دلایل مخالفت این افراد است.

در بحث واکسن و سایر داروها و شاید در عرصه بزرگ‌تر، هرچه که رنگ و بوی تجاری به خود می‌گیرد، بایستی دقت بیشتری صرف شود. شرکتی که ماه‌ها و شاید سال‌ها تحقیق می‌کند و خود را درگیر هزینه‌های هنگفت آزمایش و پژوهش می‌سازد؛ قاعدتاً بر اساس نگاه تجاری که دارد، دنبال منفعت خویش است و این احتمال هست که حتی در صورت مؤثر بودن دارو و واکسن، از عوارض آن حرفی نزند. این مطلب، صرفاً یک احتمال نیست، بلکه بارها اتفاق افتاده و مستندهای آن در فضای وب هم قابل جستجو است. همۀ این اتفاقات بد هم در همین قرن بیست و یکم دارد اتفاق می‌افتد!

خوب است بدانید که برخی از داروهای تولیدی شرکت‌های آمریکایی، اجازه استفاده در خود آمریکا پیدا نمی‌کند! این داروها ابتدا به کشورهای دیگر فروخته می‌شود و آن کشورها موظفند نتایج استفاده از آن دارو و عوارض مشاهده شده را گزارش کنند. این گزارش‌ها از کشورهای مختلف و طی بازه‌های زمانی گوناگونی بررسی می‌شود و اگر عوارض قابل‌توجهی دیده نشد و دارو مؤثر بود، آنگاه شاید سازمان غذا و داروی آمریکا، مجوز استفاده از آن را در داخل ایالات‌متحده صادر کند.

گاهی اوقات یک دارو که سال‌ها در کشورهای مختلف استفاده شده، به خاطر عوارضش در آمریکا مورداستفاده قرار نمی‌گیرد و آن‌قدر روی آن کار می‌شود تا نوع مطلوب و با عوارض کمتر تولید شود و سپس مورداستفاده قرار گیرد. دیده‌شده که یک داروی تولید ایالات‌متحده بیش از 15 سال در کشورهای مختلف استفاده‌شده، امّا خود آمریکا از آن محروم بوده است! این محرومیت نه از سر ظلم و کم‌عقلی؛ بلکه به خاطر حفاظت از سلامت جمعی بوده که کاملاً توجیه‌پذیر است.

حال تصور کنید که مردم آمریکا از این قضیه که برخی داروهای تولید این کشور فقط در کشورهای دیگر استفاده می‌شود، گِله کنند و شکایت به این‌وآن ببرند!

قطعاً الآن در قرن بیست و یکم هستیم و قطعاً و قطعاً بحث از دارو و واکسن، یک بحث سیاسی نیست؛ امّا عجیب است که در مورد کرونا و واکسن آن، برخی «عجله» دارند که ایران سریع‌تر از این واکسن استفاده کند و همان برخی تأکید دارند که حتماً از واکسن فلان شرکت آمریکایی استفاده شود!

حساب، حسابِ دودوتاچهارتا است. بیشترین ابتلا و کشته‌های کرونایی مربوط به همین کشور آمریکا است (با قید نسبت مبتلایان و کشته‌ها به جمعیت این کشور)؛ آن‌هم در زمانی که خیلی‌هایشان واکسن زده‌اند و باید اثرات این واکسن لااقل کمی از این آمار را پایین آورده باشد. واقعیت امّا این‌طور نشان می‌دهد که کشته‌های آمریکایی ناشی از ابتلا به کرونا، نه‌تنها کمتر نشده‌اند، بلکه در روزهای اخیر، آمار آن‌ها بالا و بالاتر رفته است! این حرفی برآمده از آمار است و اگر کسی نگاه سیاسی را کنار بگذارد، به‌خوبی می‌تواند از آن مطلع شود.

دغدغۀ سلامت مردم، از وظایف ابتدایی هر فرد یا نهاد متولی و حاکم بر یک ملت و کشور است. غفلت از این امر،

نه افراد؛ بلکه نسل‌ها را با مشکلات بعضاً جبران‌ناپذیری درگیر خواهد ساخت.

شاید روزی امیرکبیر به‌عنوان یک والیِ دلسوز، برای نزدن واکسن آبله، جریمه تعیین کرده بود و جاهلان زمانه حاضر بودند هم جریمه بدهند و هم عزیزانشان را به خاطر حرف‌های عوامانه به کشتن دهند؛ امروز هم جاهلانی هستند که درگیر بازی‌های سیاسی و اقتصادی شده‌اند و چشم‌بسته، پا روی پدال گاز گذاشته‌اند و در مسیر بی‌قیدوشرط زدن واکسن آمریکایی می‌تازند.

سلامت مردم، امری است که حتی اگر امروز به آن توجه نشود؛ فردا آن را مطالبه خواهند کرد و اگر کوتاهی در آن صورت گیرد، الی‌الابد این قصور را از چشم مسئولین می‌بینند. شاید همان‌ها که آن روز از امیرکبیر گریزان بودند، بعدها او را سرزنش می‌کردند که «خُب ما نفهمیدیم؛ تو که مسئول بودی باید می‌فهمیدی!»

دوری از تبلیغات سیاسی و کاسبان سلامت و در مقابل آن، گوش دادن به حرف عقلا، حکیمان و دلسوزان، کاری است که باید در این برهۀ زمانی انجام دهیم و به دور از تعصبات جاهلانه و در کمال آرامش، مسیر صحیح سلامت خویش را انتخاب کنیم.

ما همچنان در قرن بیست‌ویک هستیم و انتخاب با ما است که جزو جاهلان در این عصر باشیم یا در دستۀ عاقلان قرار بگیریم.